Xe phải nhích từng tí một, chờ cả hàng dài mới đến lượt mình, chưa kể nếu bị người khác chen ngang từ hai phía thì mình càng bị tụt lại phía sau, phải chờ rất lâu.

Phóng to

Xếp hàng ăn phở ở Hà Nội - một hình ảnh lịch sự nhưng hiếm hoi - Ảnh: T.T.D.

Điều lạ lùng ở đây không chỉ là chuyện chen ngang xảy ra một cách rất thường xuyên bởi những sinh viên và công chức trẻ (thành phần chủ yếu của các lớp học ở đây), mà là sự im lặng khó hiểu của họ. Người chen ngang hai bên hàng xe không ít nhưng chẳng ai lên tiếng. Có khó chịu, bực bội thì họ cũng chỉ nhăn mặt, nhíu mày, làu bàu vài câu trong miệng là xong.

Người bị chen ngang đã thế, còn người chen ngang? Có lần tôi lên tiếng nhắc nhở một cô học viên đang chen ngang trước mặt. Trái với kỳ vọng của tôi, cô làm như không nghe thấy gì. Có thể vì việc gì đó khẩn cấp mà cô không đợi xếp hàng được, buộc phải cắn răng chen ngang. Nhưng trong lúc chờ ghi phiếu giữ xe, cô vẫn có thể quay lại xin lỗi tôi mà! Vậy mà cô vẫn chọn cho mình cách im lặng.

May sao, hành động lên tiếng của tôi cũng mang lại một kết quả tích cực bất ngờ. Sau khi tôi lên tiếng nhắc nhở, số lượng người chen ngang giảm hẳn, có người lúc nãy còn cố chen lấn lên thì sau đó cũng tự giác lùi xuống. Điều này chứng tỏ không phải họ bị đứt hẳn “dây thần kinh xấu hổ”. Họ vẫn nhận thức được hành động của mình là sai. Có lẽ nếu không ai chen lên thì họ cũng e dè. Còn khi có người chen lấn “thành công”, không bị ai nhắc nhở thì ngay lập tức họ cũng sẽ hùa theo.

Điều rút ra được ở đây là gì? Phải chăng người trẻ đang rất lười lên tiếng? Họ không lên tiếng khi gặp phải hành vi ứng xử kém văn hóa. Họ chỉ chọn cách bực bội im lặng và sau đó tiếp tục than vãn với nhau về những ứng xử chưa tốt nơi công cộng đang diễn ra hằng ngày, so bì với các nước văn minh khác như Singapore, Nhật Bản... Có bao nhiêu bạn trẻ lên tiếng khi thấy ai đó vứt rác bừa bãi hay khạc nhổ giữa đường? Hay chỉ nhìn người ta bằng ánh mắt khó chịu?

Bằng nhiều cách, chúng ta đang tuyên truyền đến người dân về nếp sống văn minh, hiện đại. Nhưng cách đơn giản nhất mà mỗi thanh niên, sinh viên - thành phần được xem là có tri thức và sức trẻ - đều có thể thực hiện ở mọi lúc mọi nơi, chúng ta lại chưa chú trọng. Đó là đừng im lặng nữa, hãy hành động bằng cách lên tiếng trước những ứng xử kém ý thức, kém văn hóa.

Thành tựu nào cũng đều được xây lên từ những điều nhỏ nhất. Một người lên tiếng, hai người lên tiếng... và nhiều người cùng lên tiếng. Chắc chắn một ngày nào đó, bạn có quyền hi vọng câu chuyện chen ngang cũng như nhiều hành vi ứng xử kém văn hóa nơi công cộng sẽ trở thành câu chuyện thật sự đã cũ.