Phóng to

Nhạc sĩ Văn Dung (phải) và nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ tham gia chuyến hành trình “Triệu tấm lòng - một niềm tin” - Ảnh: Việt Dũng

Vị khách mời có mặt đầu tiên ở văn phòng đại diện báo Tuổi Trẻ tại Hà Nội trước cả giờ hẹn là nhạc sĩ Văn Dung. Ông đã bước vào tuổi 75 nhưng khí chất tinh thần vẫn mạnh mẽ và hừng hực ngọn lửa tuổi trẻ như những ca khúc ông từng viết Những bông hoa trong vườn Bác, Hành khúc thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Đường Trường Sơn xe anh qua, Bài ca đường 9 chiến thắng. Chuyến hành trình về Cao Bằng - cái nôi của cách mạng VN - cũng không thể thiếu một vị khách mời đặc biệt, mà tác phẩm Tiếng hát giữa rừng Pắc Bó của ông sẽ là tên gọi cho một đêm lửa trại bên bờ suối Lênin (Pắc Bó), đó là nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ đã ở độ tuổi thất thập.

Những âm vang ký ức

Thượng tá Trần Thanh Hằng - công tác tại Bảo tàng Lịch sử quân sự VN, người dành nhiều thời gian và tâm sức sưu tầm các kỷ vật kháng chiến, một người “viết sử bằng kỷ vật chiến tranh” - mang đến cho đoàn những câu chuyện xúc động. Trên chuyến xe từ Hà Nội lên Cao Bằng, chị đã kể thêm nhiều điều mà rất ít người biết về mối tình của nữ bác sĩ Đặng Thùy Trâm với chàng trai tài hoa, người lính Khương Thế Hưng. Thượng tá Trần Thanh Hằng kể trong nhật ký chiến trường của mình, anh Khương Thế Hưng bộc bạch ngay trong những phút sinh tử của cuộc chiến, anh vẫn luôn cảm giác hình ảnh chị Trâm tựa vào vai để hát cho anh nghe ca khúc Xa khơi của Nguyễn Tài Tuệ.

Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ nói nửa thế kỷ trước, lúc sáng tác ca khúc Tiếng hát giữa rừng Pắc Bó ông mới 23 tuổi. Khi ấy ông bàn với ca sĩ Quốc Hương cùng nhau hợp tác viết một ca khúc để mừng thọ 70 tuổi của Hồ Chủ tịch (năm 1960). Và sau khi ra đời, Tiếng hát giữa rừng Pắc Bó đã được thu âm bởi chính nhạc sĩ Văn Dung, lúc đó đang là chuyên viên âm nhạc của Đài Tiếng nói VN.

50 năm trôi qua, chuyến hành trình về lại Cao Bằng bỗng nối lại bao câu chuyện, bao miền ký ức, chất ngất bao kỷ niệm trong mỗi người...

Nỗi nhớ từ miền Nam...

Tối 24-1, các đại biểu tham gia hành trình “Triệu tấm lòng - một niềm tin” mới tới được Cao Bằng, hành trình từ TP.HCM ra và vượt qua gần 2.000km cả đường không và đường bộ. Để đi từ Cao Bằng đến TP.HCM ngày 30-4-1975 lịch sử, đất nước đã phải qua 34 năm tính từ năm 1941 - ngày Bác Hồ đặt chân về Pác Bó, chọn Cao Bằng làm cái nôi cách mạng - thì hành trình 12 giờ từ TP.HCM đến Cao Bằng trong ngày hôm nay quả là một sự diệu kỳ.

Với vợ chồng cụ Tô Văn Cắm, người lính già tiền bối - một trong hai người còn lại trong số 34 đội viên Đội VN tuyên truyền giải phóng quân, tiền thân Quân đội nhân dân VN (thành lập ngày 22-12-1944) - 12 giờ từ TP.HCM ra Cao bằng vẫn còn là quá dài.

Theo con vào sinh sống tại Đạ Tẻh (Lâm Đồng), đã mười mấy năm chưa về thăm quê, nhưng từng ngã rẽ, từng cung đường vẫn nằm lòng trong tâm trí hai cụ. Thắc thỏm từ lúc được thấm không khí mát lạnh ở sân bay Nội Bài, cụ Cắm bảo: “Nghe lạnh là thấy quê đã gần rồi”, suốt chặng đường cụ thức chong, ngắm như nuốt lấy những cây, những núi và nhắc: “Còn 300km nữa... còn 90km nữa, ồ, còn lâu”.

Vợ chồng bà Nguyễn Thị Tự và ông Nguyễn An Định, những người đã theo cha mẹ mình chọn lựa lý tưởng cộng sản từ những ngày thơ ấu, trải qua bao biến động lịch sử mà vẫn lắm bồi hồi. Ông Định đã một lần chu du non nước Cao Bằng để vẽ tranh, bà Tự có năm lần ra Bắc sau ngày giải phóng để tìm cha, nhưng lần này là lần đầu tiên hai ông bà được về thăm nơi đã nuôi lớn giấc mơ của cha mẹ mình, những người cộng sản đầu tiên. Nước mắt cứ chực rơi ra trên khóe mắt bà Tự suốt hành trình.