Theo sử sách chép lại, sự ra đời của điệu “múa rắn” gắn liền với truyền thuyết chinh phục loài thủy quái của chàng trai họ Hoàng, người làng Lệ Mật. Chuyện kể rằng vào đời Lý Thái Tông (1028 - 1054) có một công chúa thường bơi thuyền du ngoạn trên dòng Thiên Đức (sông Đuống ngày nay). Một ngày nọ, không may công chúa bị chết đuối, tìm mãi không thấy xác. Vua ra lệnh nếu ai vớt được thi hài công chúa thì sẽ phong chức tước và thưởng công lớn.

Rất nhiều tướng sĩ triều đình cùng thanh niên trai tráng các làng cùng tham gia nhưng không ai tìm được. Duy có chàng thanh niên họ Hoàng ở Lệ Mật, thông minh, can đảm, thạo nghề sông nước lại giỏi bắt rắn, đã kiên nhẫn kiếm tìm và dũng cảm chiến đấu với thủy quái giữa vùng nước xoáy, cuối cùng đưa được ngọc thể của công chúa lên bờ.

Vua giữ lời hứa, phong chàng làm quan lớn trong cung và ban thưởng nhiều vàng bạc gấm vóc. Nhưng chàng từ chối, chỉ xin vua cho đưa dân làng Lệ Mật và các làng lân cận sang khai khẩn vùng đất phía tây kinh thành Thăng Long.

Được vua ưng thuận, khuyến khích, chàng dẫn dân chúng Lệ Mật vượt dòng Nhị Hà (sông Hồng) sang khai hoang miền đất mé tây Thăng Long. Dần dần, vùng đất ấy trở nên trù phú, được coi là khu nông nghiệp truyền thống của kinh đô, mở rộng thành 13 trại ấp mà sử sách vẫn gọi là “Thập Tam Trại” (nay thuộc địa bàn quận Tây Hồ - Hà Nội).

Sau khi chàng mất, dân làng Lệ Mật đã lập đình thờ, suy tôn chàng là Đức thánh hoàng, trở thành phúc thần bảo hộ, chống lại bọn ác thần, đem lại yên bình, thịnh vượng cho làng xã và ban phúc đức cho mọi người. Đến nay theo gương chàng, dân chúng Lệ Mật ngoài việc trồng trọt, chăn nuôi, chế thuốc còn giữ vững, phát triển mạnh nghề bắt rắn, nuôi rắn.