Phụ huynh dầm mưa chờ con đi thi. Dẫu có trúng tuyển ĐH, lại tiếp tục một chặng dài lo lắng - Ảnh: H.KHOA

Vậy sau một "trận đánh" thành công, còn gì gọi là trăn trở?

1. Những kỳ vọng về đâu?

Một kỳ thi quan trọng, vừa xét công nhận tốt nghiệp THPT, vừa làm căn cứ xét tuyển vào ĐH, CĐ. Với nhiều thí sinh và gia đình của các em, kỳ thi này là cuộc chạy đua căng thẳng. 

Tiếp tục vào giảng đường ĐH sau khi rời nhà trường phổ thông - lựa chọn của số đông học sinh, cũng phải hơn 50%. 

Dù vào thời điểm này, ai cũng biết cầm trong tay tấm bằng cử nhân, kỹ sư nhưng tìm được việc làm không hề dễ. Có việc làm thì đồng lương chưa giúp người lao động có cuộc sống ổn định.

Tâm lý thích làm thầy hơn làm thợ, một bộ phận học sinh theo học ĐH nào, ngành gì là do cha mẹ lựa chọn hay chọn theo bạn bè. 

Thời gian học ĐH chỉ là những ngày "dự" giảng đường, sau đó là "cày" game, vui cùng bạn bè ở quán xá. 

Ghi đủ bài học đã hiếm, tự học - tự đọc - tự nghiên cứu càng hiếm hoi hơn. Việc học xoay quanh thi hết môn, thi tốt nghiệp, những giáo trình photo vội vàng, qua quýt học rồi trả lại cho thầy. 

Hằng tháng tiền gia đình đều đặn gửi vào thẻ, gia đình khó mấy cũng chạy vạy kịp gửi cho con em. 

Đó là chưa kể các khoản học thêm ngoại ngữ, sắm laptop, điện thoại thông minh, mua quà sinh nhật tặng bạn. 

Kỳ vọng con cái học hành thành đạt, mai này..., nhưng với đời sinh viên, vẫn không ít bạn khiến phụ huynh thêm đau lòng dù đã được xem là trưởng thành. 

Vì vậy, biết thi là căng thẳng, có áp lực, người trong cuộc và những ai quan tâm ít nhiều băn khoăn, lo lắng, thở dài. Hậu kỳ thi THPT quốc gia, những ngày tháng dài sau đó vẫn đầy ngổn ngang...

2. Vẫn học vì thi, "xa vắng" học làm người

"Thi thế nào, dạy và học thế ấy", mấy năm nay ngành giáo dục có nhiều biện pháp để cải tiến theo phương châm đó. Đề thi thay đổi, hỏi mở, chấm mở; thi thật, chấm thật để dạy thật, học thật.

Như hiện nay, 50% kết quả của việc xét công nhận tốt nghiệp THPT được quyết định nhờ vào điểm trung bình cả năm các môn học ở lớp 12; có nhiều trường ĐH, CĐ xét tuyển dựa vào học bạ THPT. 

Vậy là, học bạ được làm đẹp, điểm số ghi ở đây tăng ảo, mức độ do ban giám hiệu các trường định hướng cho giáo viên của mình. 

Đánh giá quá trình kết hợp với đánh giá đầu ra chỉ là lý thuyết do quản lý dạy - học trung thực chưa trở thành thói quen của cán bộ quản lý. Trong khi đó, bệnh thành tích chi phối tất cả, đến độ rất... thân quen.

Nội dung đề thi như hiện nay, "mở một ít", bài thi tổ hợp (chỉ là cách gọi tên) cơ bản vẫn theo lối cũ. 

Dạy học có đổi nhưng cũng không là mấy, thầy trò các lớp 12 xoay tít trên quỹ đạo học để thi. Trong quá trình đó, mục tiêu cốt lõi của dạy học: dạy người, nhiều lúc bị xem nhẹ.

Đã có ý kiến, tỉ lệ tốt nghiệp THPT rất nhiều địa phương đạt tới "bốn số 9", nên chăng để các nhà trường phổ thông xét tốt nghiệp, tổ chức thi làm gì cho tốn kém! 

Nhưng, liệu có yên tâm không để thực hiện như thế? Chỉ cần một số ít trường thoải mái khi làm "đúng quy trình" là gây bão mạng, sau đó là những chuyện buồn đến cùng cực.

Vì vậy, cần quán triệt trách nhiệm các cơ sở giáo dục, sự vào cuộc của lãnh đạo giáo dục, cấp ủy cùng chính quyền các cấp. 

Đào tạo, bồi dưỡng gắn với giám sát, kiểm tra, thanh tra, làm nghiêm minh, hi vọng có thể giao xét tốt nghiệp THPT về cho các nhà trường trong tương lai gần. Dạy học phổ thông thực chất, trung thực, chính xác là căn cứ tin cậy để các trường ĐH, CĐ lấy đó xét tuyển.

Với những trường trọng điểm, tổ chức đánh giá năng lực thuộc thẩm quyền của họ, Bộ GD-ĐT giữ vai trò quản lý nhà nước.

Kỳ thi '2 trong 1' kéo dài đến bao giờ?

TTO - Ông Mai Văn Trinh - Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT, cho biết câu trả lời sẽ có... trong thời gian tới.