Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa:

Cần xét rõ hoàn cảnh, động cơ sai phạm

Có thể nói 6 "công thức" sai phạm mà Bí thư Thành ủy TP.HCM vạch ra là 6 tình huống, 6 cách "vận dụng" điển hình của các nhóm lợi ích, cá nhân tiêu cực để trục lợi từ các dự án đầu tư công có liên quan đến đất đai.

Khi rà soát các quy định pháp luật trong vòng 20 năm qua về vấn đề đấu thầu, đấu giá tài sản công, trong đó có đất đai thì thấy quá phức tạp.

Ngay chúng tôi là những người nghiên cứu sâu về luật mà cũng phải rất vất vả mới làm rõ được khi nào đấu thầu, đấu giá, khi nào không; loại tài sản nào cần đấu thầu, đấu giá, loại nào không.

Hiện nay, tuy pháp luật đã hoàn thiện hơn rồi nhưng trong quá trình hoàn thiện đó, 10 - 15 năm qua, đã có những giai đoạn không rõ, không chặt chẽ. Điều này dẫn đến 2 hiện tượng:

Thứ nhất là cố tình lợi dụng sự không rõ ràng, không chặt chẽ của pháp luật để móc ngoặc giữa một bên là cơ quan quản lý nhà nước, một bên là các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhà nước để giao đất làm dự án với chi phí thấp, tạo ra siêu lợi nhuận.

Sau đó, tìm cách chuyển khối lợi nhuận đó vào tay tư nhân và chia nhau. Truy tìm dòng tiền đi đâu thì sẽ biết lợi nhuận bao nhiêu, ai hưởng.

Thứ hai là những người vận dụng lại không hiểu hết quy định của pháp luật, hoặc cán bộ quản lý nhà nước muốn địa phương phát triển nhanh chóng, hỏi ý kiến các bộ ngành trung ương thì thường rất lâu, đến khi trả lời thì trả lời nước đôi hoặc trả lời không rõ.

Sốt ruột thấy doanh nghiệp chờ đợi nên họ mạnh dạn tạo điều kiện cho doanh nghiệp triển khai dự án.

Khi xử lý sai phạm, tôi cho là phải làm rõ 2 hiện tượng này, phân biệt đâu là cố tình câu kết móc ngoặc để chia chác và đâu là những trường hợp khuyết điểm, sai sót nhưng không cố ý, không có động cơ tư lợi.

6 “công thức” sai phạm tại TP.HCM qua các vụ việc

Vụ sai phạm tại dự án 15 đường Thi Sách

Đây là khu đất công do Nhà nước quản lý diện tích đất hơn 2.300m². UBND TP.HCM chấp thuận cho Công ty Bắc Nam 79 thuê đất để xây dựng cao ốc văn phòng, thương mại, khách sạn và căn hộ cho thuê không qua đấu giá, đấu thầu sai quy định.

Công ty Bắc Nam 79 không có năng lực triển khai dự án đã đem quyền sử dụng lô đất đi hợp tác với công ty khác, trái quy định, sai so với quyết định giao thuê đất ban đầu.

Tương tự, lô đất số 8 đường Nguyễn Trung Trực cũng được UBND TP cho Công ty Bắc Nam 79 thuê trái quy định.

Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố 4 người là những cựu cán bộ và cán bộ đương nhiệm của TP.HCM để điều tra.

Đồ họa: TẤN ĐẠT

Khu đất vàng 8-12 đường Lê Duẩn

Khu đất này được giao đất chỉ định không qua đấu giá quyền sử dụng đất hay đấu thầu dự án có sử dụng đất.

Trong đó, khu đất vàng số 8 Lê Duẩn được xác định giá để thu tiền sử dụng đất hơn 176 triệu đồng/m², còn khu đất số 12 Lê Duẩn được xác định giá thuê hơn 3,5 triệu đồng/m²/năm.

Giá đất trên được Thanh tra Chính phủ nhận định là chưa sát giá thị trường.

Đã có 4 người là cựu cán bộ và cán bộ đương nhiệm của TP.HCM bị khởi tố liên quan đến những sai phạm trên, trong đó có cựu phó chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Tài.

UBND TP.HCM đã quyết định thu hồi khu đất 8-12 Lê Duẩn làm thủ tục đấu giá quyền sử dụng đất. Cơ quan cảnh sát điều tra cũng đã khởi tố những người có trách nhiệm trong những vụ việc trên để điều tra.

Dự án 4 đường chính tại khu đô thị mới Thủ Thiêm

Với dự án xây dựng 4 đường chính tại khu đô thị mới Thủ Thiêm, quyết định phê duyệt dự án đã có thêm một số chi phí ngoài quy định khiến cho tổng mức đầu tư của dự án tăng lên hàng trăm tỉ đồng.

Nếu không được phát hiện, Nhà nước phải chi trả khoản tiền cao hơn giá trị của dự án sẽ

làm thất thoát ngân sách.

IPC bán cổ phần tại công ty con Sadeco

Công ty TNHH MTV phát triển công nghiệp Tân Thuận (IPC) bán cổ phần tại công ty con Sadeco cho Công ty Nguyễn Kim với giá 40.000 đồng/cổ phần. Trong khi thực tế, một doanh nghiệp khác bán cổ phần tại Sadeco cho Công ty Nguyễn Kim với giá 57.000 đồng/cổ phần.

Cơ quan chức năng kết luận việc IPC bán cổ phần đã gây lỗ 17.000 đồng/cổ phần và tổng số tiền thất thoát trong phi vụ mua bán này ít nhất hơn 153 tỉ đồng.

Đáng nói là Sadeco thuê một đơn vị không có chức năng thẩm định giá để định giá cổ phần. Đơn vị này đã khuyến cáo và chỉ ban hành báo cáo thẩm định giá để tham khảo (không phải là chứng thư thẩm định giá).

Tuy nhiên, những người có trách nhiệm vẫn sử dụng giá tham khảo này để làm căn cứ định giá bán cổ phần.

Việc chọn lựa đơn vị thẩm định giá không có năng lực đã đánh giá giá trị tài sản không đầy đủ, gây thiệt hại cho các cổ đông và tài sản của Nhà nước, làm cho Nhà nước mất quyền chi phối, kiểm soát trong Công ty Sadeco.

Tương tự, việc Công ty Hiệp Phước bán cổ phần để tăng vốn của công ty này với giá 15.000 đồng/cổ phần cũng được thanh tra nhận định là đánh giá chưa đầy đủ giá trị của cổ phần, không bảo đảm lợi ích cho Công ty Hiệp Phước, trong đó có tài sản Nhà nước chiếm hơn 60%.