06/08/2004 06:00 GMT+7

Thi văn: lại cười ra nước mắt!

TRẦN HUỲNH PHỦ(Giảng viên Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM)
TRẦN HUỲNH PHỦ(Giảng viên Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM)

TT - "Tố Hữu được giải Nobel”, “Nguyễn Tuân viết Chiếc lư đồng mắc kẹt”, “Chí Phèo là một thanh niên khỏe mạnh, ai lấy được nó như có một con trâu trong nhà”...Bạn có tin được không? Nhưng nhiều thí sinh đã viết như vậy trong kỳ thi đại học vừa qua.

Học gì thi đó

dJ26qWRc.jpgPhóng to
Đề thi tuyển sinh ĐH môn văn cả hai khối C và D năm nay không khó. Tất cả câu hỏi đều tập trung vào các tác giả nổi tiếng của văn học Việt Nam hiện đại: Hồ Chí Minh, Nam Cao, Nguyễn Tuân, Tố Hữu, Thạch Lam, Chế Lan Viên.

Đây là các tác giả hiếm khi vắng mặt trong các đề thi ĐH và CĐ thuộc các hệ trong suốt thời gian qua. Nội dung các câu hỏi cũng là những vấn đề rất quen thuộc, cổ điển, có trong sách giáo khoa và gần như trùng với các câu hỏi trong bộ đề do bộ ấn hành hơn 10 năm trước.

Đã thế, các câu phân tích còn được người ra đề xác định giới hạn và mục tiêu khá rõ ràng, cụ thể; người đọc không phải suy đoán nhiều để nhận diện đề. Đáp án trình bày ngắn gọn, súc tích, gồm các ý quen thuộc nên hầu như không có gì bàn luận thêm.

Theo các giám khảo, đề thi năm nay dễ chấm nhưng không hay vì nó đòi hỏi nặng về mặt thuộc lòng mà nhẹ về mặt tư duy sáng tạo của thí sinh. Nói thế để thấy rằng nội dung trả lời các câu hỏi hoàn toàn nằm trong tầm tay thí sinh và bộ đã làm đúng điều mình cam kết là “không đánh đố”, là “học gì thi đó”!

Đề đó viết đâu?

Thế nhưng vẫn có nhiều thí sinh rất lơ mơ những vấn đề quen thuộc kể trên - những vấn đề mà nếu không biết thì không thể tốt nghiệp THPT được. Bằng chứng là có những thí sinh đã bỏ giấy trắng hoặc viết chưa quá một trang, hoặc chỉ chép lại đề thi.

Trong số những bài có vẻ đầy đặn, đôi khi giám khảo phải giật mình vì những nhận định không biết thí sinh lấy ở đâu ra: “Tố Hữu được giải Nobel (1960)”; “Chế Lan Viên là một nhà văn, nhà thơ rất nổi tiếng trong thời phong kiến. Những tác phẩm của người luôn bộc lộ nỗi thống khổ và những tình cảm sâu nặng của những con người phải xa quê hương, đất nước để tìm sự thanh bình cho tổ quốc”; “ Nguyễn Tuân tên thật là Nguyễn Kim Thành (1920-1987)”; “Chí Phèo là một thanh niên khỏe mạnh, giỏi giang, ai lấy được nó như có một con trâu trong nhà”.

Còn Thị Nở “là một người con gái trông chẳng có gì để có thể nói là đẹp nhưng cô ấy lại là một người tốt bụng, làm công cho nhà tên thống lý”.

Rồi phân tích bài Giải đi sớm của Hồ Chí Minh: “Trên đường đi cơ cực nhưng người vẫn quan sát khung cảnh chung quanh; vẫn thưởng thức cảnh thiên nhiên như không có gì xảy ra đối với mình:

Lom khom dưới núi tiều vài chú

Bác đứng trên núi nhìn xuống dưới núi có một vài chú tiều đang lom khom mặc dù Bác chưa có thể khẳng định là các chú tiều ấy đang làm gì, nhưng Bác thấy những hoạt động lom khom của các chú tiều cũng có thể là đang đốn củi”.

Nhan đề tác phẩm Chiếc lư đồng mắt cua của Nguyễn Tuân, cứ 10 bài thì có đến bảy bài viết thành Chiếc lư đồng mắc cua hoặc Chiếc lư đồng bắt cua, thậm chí là Chiếc lư đồng mắc kẹt....

Bài thơ Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên cũng có xuất xứ “phong phú” chẳng kém: “Rút ra từ tập thơ Mặt đường khát vọng”, “được in trong tập thơ Những vùng trời khác nhau”, “được trích từ tập thơ Ánh sáng và phù du”...

Viết đâu sai đó!

Giám khảo chấm vài chục bài, thấy phần lớn các ý đều na ná nhau thì tập trung, chú ý hơn đến câu chữ, lối hành văn để đánh giá, phân loại. Và ở đây giám khảo vẫn thấy sự lặp lại gần như y nguyên những lỗi cách đây hơn một tháng đã có người chỉ ra (trong bài “Ôi, văn chương cậu tú, cô tú!”). Chỉ viết lại hai dòng thơ mà thí sinh mắc đến bốn lỗi chính tả thật khó chấp nhận:

Cô em sóm núi say ngô tốiSay hết lò thang đã rực hồng

Dùng từ sai cũng là căn bệnh trầm trọng của nhiều thí sinh. Đọc các câu sau, mấy ai còn dám đến với văn chương nữa: “Dưới ngòi bút của Tố Hữu là con dao đâm chết kẻ thù”; “Chí Phèo trở thành con quái vật để không bị người ta ăn hiếp”; “ Đứa con của bác Xẩm thì ngủ lăn ra đất trở thành bò sát quả là một cuộc sống tàn tạ”.

Không ít thí sinh còn lẫn lộn giữa văn viết và văn nói, nên khi đọc lên nghe ngọng nghịu, ngây ngô: “Chí Phèo đã rời khỏi tù vừa về đến làng thì Chí Phèo đã ra quán nhậu, nhậu cho say sưa, nhậu từ sáng đến tối. Đôi khi nhậu xong Chí Phèo còn đòi bật diêm chỉa vào mái tranh để tống tiền. Thật khủng khiếp, Chí sống chỉ có nhậu và làm cái nghề rạch mặt ăn vạ để kiếm tiền nhậu”; “Có đời nào con gái con đứa (chỉ Thị Nở) lại nằm thẳng ra đất mà ngủ không, lại còn dơ bụng ra nữa chứ, mà nhìn thị có khác nào một khối vuông bất động, bề ngang và chiều dài thân hình có kém gì nhau?”...

Sai đó đây thua!

Sáng tạo là điều cần được khuyến khích đối với thí sinh trong quá trình làm bài. Nhưng sáng tạo mà là phịa ra những điều không có thật, không có cơ sở từ tác phẩm thì giám khảo dẫu thương học trò đến mấy cũng phải chào thua.

Có thí sinh đã biến Thị Nở thành cô tiên năm 2000: “Đối với tôi thì tôi thấy Thị Nở đẹp, tuy cô xấu đau xấu đớn nhưng mà hỏi thử có ai mà toàn mỹ không? Thị Nở cũng vậy, cô xuất hiện như một nàng tiên mang lại bao ước mơ cho những em nghèo không tình thương mái ấm gia đình”.

Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở càng hiện đại và ly kỳ: “Chí Phèo gặp Thị Nở vào buổi sáng, anh buông lời trêu ghẹo, chọc phá. Thật ra anh thấy Thị Nở quá xấu nên chọc cho vui và cười một cách khoái trá, còn Thị Nở thì ngoe nguẩy bỏ về... Tối đó Chí Phèo mò đến chỗ Thị Nở đang ngủ ở bờ sông. Chí Phèo lấy tay bịt miệng Thị Nở. Thị định la lên nhưng Chí bịt miệng chặt quá, vả lại ở đây cũng thanh vắng. Thị thôi, mặc kệ nó!”; “Và sau khi quay trở về nhà nấu cháo cho Chí Phèo, Thị Nở đã trở lại, trên tay cầm một tô cháo ngùn ngụt khói thơm ngào ngạt. Một tô cháo chỉ rắt thêm chút hành thế mà Chí Phèo ăn lại thấy ngon đến lạ lùng”.

Còn “đứa em liên lạc” trong thơ Chế Lan Viên thì “không chỉ dũng cảm mà còn say mê và có tinh thần trách nhiệm. “Mười năm tròn” thời gian khá dài thế mà “chưa mất một phong thư”. Thời đại ngày nay với nhiều kỹ thuật hiện đại mà đôi khi còn mất thư, thế mà trong hoàn cảnh ấy chưa mất một phong thư nào. Điều này cho thấy được tinh thần trách nhiệm cao độ của người làm công tác liên lạc...”.

Thay lời kết

Tất nhiên, thí sinh có người giỏi và người không giỏi, có người đậu và người rớt. Trên đây chỉ ghi lại một số đoạn trong những bài thi kém với những lỗi điển hình. Hi vọng những thí sinh không đậu trong kỳ thi này và những thí sinh tương lai nhận biết được mà tránh. Còn nguyên nhân do đâu thì mỗi người có thể tự tìm câu trả lời cho riêng mình.

TRẦN HUỲNH PHỦ(Giảng viên Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM)
Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0
Bình luận (0)
thông tin tài khoản
Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên