Phóng to

Bà Lê Thị Mười bị tai biến mạch máu não do nợ nần

TT (TP.HCM) - Xuống xe ở quốc lộ 1A, vừa bước chân tới cổng chào vô thị trấn Cái Bè (Tiền Giang), tôi đã tận mắt chứng kiến chính người lái xe ôm ghé vô nhà một “ông chủ” đóng một thứ tiền mà anh gọi là “bạc góp”. Thấy tôi xuýt xoa, anh trấn an: “Vài trăm ngàn cỡ tui là chuyện nhỏ. Cả trăm triệu tới hàng tỉ đồng mới là chuyện đáng nói”...

Những con nợ

Dưới dốc cầu An Cư, nằm ở bờ nam quốc lộ 1A (ấp An Thiện, xã Hội Cư, huyện Cái Bè) có một căn nhà tường lợp ngói của ông Nguyễn Văn Dư, nay đã hơn 70 tuổi. Bề ngoài căn nhà trông có vẻ khang trang, nhưng bên trong gia chủ đang trăm mối tơ vò. Ông Dư than thở: “Nhà này rồi cũng sẽ bị xiết nợ trong nay mai, tụi tui chắc phải ra bờ ruộng ở.”

Năm 1993 ông vay của ông Chín Tống 28 triệu đồng, lãi suất 3%/tháng, thế chấp bằng một giấy chứng nhận 3 công đất vườn. Mỗi tháng ông phải đóng lãi 840.000 đồng. Tới năm 2000, bán hết đồ đạc trong nhà cùng với cầm cố hai miếng ruộng ở xã Hậu Mỹ Bắc, ông cũng chỉ trả cho ông Tống được 18 triệu đồng vốn gốc. “Bởi vì phải trả xong gần 80 triệu tiền lãi trong bảy năm trời, ông Chín Tống mới cho trả vốn gốc” - ông Dư chua chát nói.

Theo hướng dẫn (và cả bảo vệ) của hai anh chạy xe ôm tên Long và Phú, chúng tôi tìm đến nhà của bà Lê Thị Mười ở ấp Hiệp Quới, xã Hiệp Đức, huyện Cai Lậy. Bà bị tai biến mạch máu não đã hơn bốn năm nay cũng vì thiếu nợ nặng lãi.

Bà kể giọng đứt quãng: “Tháng 4-1999, tui vay của ông Trịnh Minh Đức số tiền 70 triệu đồng để đi TP trị bệnh. Tui thế chấp một bằng khoán 1.169m2 đất vườn. Lãi suất 4,5%/tháng. Mỗi tháng tui phải đóng số tiền lãi là 3,125 triệu đồng. Được ba tháng thì không đóng nổi nữa. Ông Đức cứ tính lãi nhập vốn cộng dồn cho tới tháng 9-2000, riêng khoản nợ lãi đã lên tới gần 60 triệu đồng. Ông đòi ngặt quá, tui phải mượn thêm ba bằng khoán nữa của bà con đem thế chấp cho ổng để nhận số nợ 60 triệu nữa. Tổng nợ bây giờ đã là 130 triệu đồng”.

Đầu năm 2003, bà lại phải đi trị bệnh ở TP.HCM. Trong cơn thập tử nhất sinh, bà bàn cùng ông về bán luôn miếng vườn cuối cùng. Nhưng trái ngang thay, khi giao nhận tiền ông Đức đã chặn ngang lấy hết 60 chỉ vàng trong tổng số 70 chỉ.

Những ngày nằm bệnh viện bà Mười hết tiền, phải nhờ vào sự cứu tế của những người nuôi bệnh tốt bụng bên cạnh. Hồi tháng 8-2003, bỗng dưng bà Mười nhận được một thư đòi nợ không phải của Trịnh Minh Đức mà là của ông... Chín Tống. Ông này hăm dọa “sẽ đưa ra tòa án Cai Lậy xử lý và hóa giá đất...”. Túng cùng, bà đòi uống thuốc rầy tự tử...

Trên đây chỉ là hai nỗi đau điển hình trong hàng trăm nỗi đau khác mà người nông dân vùng này phải gánh chịu. Theo điều tra riêng của PV Tuổi Trẻ, chỉ riêng hai huyện Cai Lậy và Cái Bè có hơn 120 trường hợp nông dân rơi vào vòng cho vay nặng lãi như trên.

Liên minh... đen

Theo tài liệu riêng của PV Tuổi Trẻ, ông Chín Tống có tên thật là Cao Văn Tống, chủ nhiều cửa hàng mua bán xe gắn máy tại thị trấn Cái Bè. Trước đây ông làm nghề sản xuất nuớc mắm, sau đó phất lên nhờ nghề cho vay nặng lãi. Lãi suất cho vay của ông chỉ khoảng 2,5%-3%/tháng, nhưng cái độc của nó là tính lãi chồng lãi.

Một con nợ chỉ cần vay 30 triệu đồng, sau hai năm trả lãi con số đã bằng vốn gốc. Cho tới khi con nợ không còn khả năng trả nợ, ông xiết đất, sang qua tay ông luôn. Ông luôn hăm dọa con nợ “cho tòa án tới xử lý và hóa giá đất”. Đa số bà con cứ phải ngậm cay nuốt đắng mà trả nợ cho ông.

Thật ra, nếu chỉ làm ăn một mình, không có những trợ thủ đắc lực là một số cán bộ ở xã, thì chắc ông Chín Tống đã không dám lộng hành như vậy.

Trịnh Minh Đức là một điển hình. Là cán bộ Ban tài chính xã Hiệp Đức, Đức thường xuyên đứng ra thu gom bằng khoán đất của nông dân đem thế chấp cho ông Chín Tống. Từ lãi suất 2,5%-3%/tháng của ông Chín Tống, Đức “kê” lên thêm 4,5%/tháng khi “giao tiền tay ba” cho các con nợ.

Khi các con nợ “đuối” tiền trả lãi, Đức vừa dụ dỗ vừa khống chế bằng cách thế chấp thêm các bằng khoán đất khác. Tới mức đường cùng không trả nổi, Đức o ép con nợ bán đất giao tiền cho Đức. Thậm chí Đức “chôm” luôn cả bằng khoán đất của những nông dân không có dính dáng gì tới chuyện vay nợ, đem thế chấp cho Chín Tống để lấy tiền cho vay.

Như trường hợp chị Võ Thị Loan ở ấp Hiệp Ngãi, xã Hiệp Đức chẳng hạn. Năm 2000, chị Loan có nhờ Đức ra xã lấy giùm bằng khoán đất 1.530m2 vườn mới được cấp. Đức lấy rồi cầm thẳng tới ông Chín Tống thế chấp, lấy 20 triệu đồng. Khi chị Loan đòi thì Đức cứ lần lữa nói là chưa có giấy. Mãi tới ba năm sau chị Loan kiện tới huyện, Đức mới trả lại cho chị.

Trong liên minh Chín Tống - Trịnh Minh Đức này, còn có một nhân vật nữa đầy thế lực ở xã Hiệp Đức, đó là ông Lê Văn Chính, (tự là Bé Tư), chủ tịch UBND xã Hiệp Đức. Khi có con nợ nào tỏ ra “không biết điều”, Bé Tư lập tức có thư mời về xã làm việc. Đầu năm 1996, lúc chỉ mới là thư ký UBND xã, Bé Tư đã dám ra thông báo “thu hồi nợ” với lời lẽ: “Kính gởi ông Trần Văn Quắn.Vừa qua ông có vay số tiền 10 triệu đồng. Nay đã đến hạn thu hồi vốn và lãi. Đề nghị ông mang số tiền 11,8 triệu đồng đến gặp đồng chí Bé Tư. Nếu không đúng thời gian nói trên sẽ bị xử lý theo luật ngân hàng”. Ở dưới chữ ký có dấu mộc đỏ UBND xã.

BéTư cũng sẵn sàng “đòi nợ thuê” cho Chín Tống. Trong một thư tay Bé Tư viết khá “ngọt ngào”: “... Hôm rồi anh chị Năm có nhờ em và Đức mượn giùm tiền của anh Chín. Đến nay quá lâu mà anh chị không thanh toán. Anh Chín đã điện em nhiều lần nhưng chưa trả lời được. Vậy lần này anh chị tính toán trả lại tiền cho anh Chín. Ký tên, Bé Tư”.

Trong một thời gian dài từ năm 1996 đến nay, những việc làm phạm pháp nói trên diễn ra giữa ban ngày. Hàng trăm nông dân bị cơn lốc vay nặng lãi lâm vào cảnh nợ nần, mất đất, phải bỏ xứ mà đi...