Phóng to

Chai nước uống Tahitian Noni và tài liệu quảng cáo - Ảnh: K.SƠN

TT - “Herbalife - hãng cung cấp thực phẩm bổ sung theo mô hình kinh doanh đa cấp - giới thiệu sản phẩm, đào tạo nhà phân phối vào thứ bảy 18-6 tại Trung tâm Hội nghị quốc tế (11 Lê Hồng Phong, Hà Nội).

Tôi là người có trình độ nhưng không ngờ khi tham gia mới thấy mình bị những "nhà phân phối" lừa một cách tinh vi và khéo léo, khi nhận ra thì đã muộn...”.

70.000 đồng thành người giám sát

Chúng tôi đã đến tham gia buổi “đào tạo” nói trên từ bức thư này của bạn đọc Trần Quang Minh. Đây là hội thảo dành riêng cho các nhà phân phối dạng "supervisor", có doanh thu 85 triệu đồng/tháng. Hàng trăm người đến ngồi kín phòng họp VIP 2. Ngay ở cửa sảnh lớn, hai anh nhân viên Trung tâm Hội nghị quốc tế tay lăm lăm kẹp bấm để “bấm thẻ” của người vào dự.

Thanh tra Bộ Y tế vừa có văn bản gửi các giám đốc sở y tế địa phương về thanh tra, kiểm tra việc quảng cáo sản phẩm nước quả Noni. Thanh tra Bộ Y tế khẳng định: nước ép Noni là sản phẩm nước quả thông thường, các tài liệu quảng cáo "Cuộc cách mạng về sức khỏe", "Nước ép Noni, uống bao lâu, để làm gì..." có nội dung không đúng với hồ sơ đăng ký quảng cáo tại Cục An toàn vệ sinh thực phẩm. Để giúp người tiêu dùng tránh sự hiểu lầm về tác dụng của sản phẩm, đề nghị giám đốc các sở y tế chỉ đạo thanh tra phối hợp với các cơ quan hữu quan tiến hành đợt thanh - kiểm tra về việc bán sản phẩm, các buổi hội thảo giới thiệu sản phẩm do các nhà phân phối độc lập tổ chức, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm khắc các trường hợp vi phạm pháp luật.

Vì không phải “supervisor” nên tôi loay hoay mất một lúc ở cửa. Nhiều anh chị “phân phối viên” ra hỏi dồn dập: em ở nhánh nào? Rồi một chị váy trắng khá xinh chạy ra cho biết: muốn vào dự thì nộp 70.000 đồng mua thẻ. Tôi nộp 70.000 đồng, được nhận một tấm biển hình tròn và ngay lập tức trở thành... supervisor.

Trên diễn đàn, người đàn ông được thông báo là một TS y khoa đang diễn thuyết về tâm lý khách hàng và cách bán hàng. Ông TS hướng dẫn: bây giờ những người bệnh gout, bệnh tiểu đường... hết rồi thì ai mua sản phẩm của chúng ta? Phải hướng vào những người... không có bệnh gì, phải nói cho họ biết: “Không phòng bệnh rồi phải vào bệnh viện thì mua thuốc, đi xích lô, giường bệnh... tốn gấp mấy lần mua sản phẩm Herbalife”.

Theo vị TS này, hiện có rất nhiều bác sĩ, dược sĩ tham gia làm nhà phân phối. Cũng giống hệt đồng nghiệp, trên 10 vị bác sĩ đều ca ngợi hết lời về sự thần diệu của liệu pháp Herbalife: trước huyết áp thấp, nay huyếp áp bình thường, tăng thêm 5kg, khỏi hẳn bệnh đau cột sống...

Theo tài liệu tuyên truyền được phân phối viên tên Q. cung cấp, Herbalife có nhiều nhóm sản phẩm dinh dưỡng và mỹ phẩm. Riêng nhóm sản phẩm dưỡng sinh cơ bản (từ F1-F5) và trà sinh nhiệt có giá xấp xỉ 200 USD, tác dụng tốt với nhiều loại bệnh... Cũng theo tài liệu này, “sử dụng đầy đủ, đồng thời nhóm sản phẩm trên trong một tháng có tác dụng rất tốt cho tất cả mọi người giống như một lần... bảo dưỡng sức khỏe”...

Quảng cáo thì tuyệt vời như thế nhưng tại Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, Herbalife chỉ được công bố chất lượng là... thực phẩm dinh dưỡng, sản xuất dưới dạng bột và viên. Nhà phân phối tên Q. đưa cho chúng tôi một lọ sản phẩm F3, hỏi xin một viên Q. nhất định không cho, nói: 26 USD/lọ đấy (!).

Tầng trên ăn tầng dưới

Những ngày gần đây trên các phương tiện thông tin đại chúng lại “nóng” lên vì nước uống Tahitian Noni - sản phẩm độc quyền của Công ty TNHH Noni Vina được các phân phối viên (PPV) quảng cáo như một “thần dược”.

Ngày 30-5 mặc dù Cục An toàn vệ sinh thực phẩm - Bộ Y tế yêu cầu công ty ngừng ngay việc phát tán, thu hồi ngay các tài liệu quảng cáo sản phẩm chưa được duyệt nội dung và báo cáo kết quả thu hồi các sản phẩm quảng cáo về cục trước ngày 10-6, thì chiều 11-6 tại một khách sạn ở TP Hải Phòng, các PPV của Noni vẫn tập họp cả trăm người để rao giảng sản phẩm Noni chữa nhiều bệnh. Tại văn phòng của công ty ở tầng 1, số 37 Tôn Đức Thắng, TP.HCM các PPV vẫn phát tán tài liệu!

Báo Tuổi Trẻ ngày 23-10-2004 đã phân tích hoạt động kinh doanh kiểu truyền tiêu đa cấp tại công ty: muốn trở thành PPV phải được người bảo trợ giới thiệu, chi 300.000 đồng để làm thẻ và mua một thùng Noni bốn chai giá 2,4 triệu đồng (giá bán lẻ công ty qui định cho PPV bán ra là 800.000 đồng/chai). Mức hoa hồng từ 20%, 10%, 5%… tùy số tầng mỗi PPV gầy dựng được đã thúc đẩy họ lao vào tìm người để "bảo trợ", bởi lẽ càng thêm nhiều PPV mới trong đường dây của mình thì khoản hoa hồng được hưởng càng cao.

Anh Cường - một người buôn bán nhỏ - phát biểu: “Hình thức kinh doanh này chỉ là người ở tầng trên ăn hoa hồng của tầng dưới”. Trước mồi nhử hoa hồng, các PPV sẵn sàng phát tán các tài liệu quảng cáo sản phẩm chữa bá bệnh để lừa người tiêu dùng.

Hôm 21-6, cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm - Bộ Y tế Trần Đáng cho biết: “Các thực phẩm, nước uống (như Noni, Herbalife...) đến đăng ký tại cục chúng tôi là các thực phẩm dinh dưỡng, nước uống thông thường, chúng tôi đã kiểm tra hồ sơ và thấy phù hợp pháp luật VN nên cho phép lưu hành. Nhưng sai phạm chủ yếu của các sản phẩm kiểu này là tuyên truyền, quảng cáo quá mức về tác dụng của sản phẩm. Tôi rất đau khổ vì người tiêu dùng VN cứ nói sao tin vậy, thực phẩm làm sao mà chữa được bệnh. Chai nước hoa quả, chai bột dinh dưỡng bình thường giá gần cả triệu đồng mà cũng đi mua. Nếu nhận được thông tin và có chứng cứ (như người tiêu dùng khiếu nại...) thì chúng tôi sẽ đi thanh tra ngay và cam kết xử lý nghiêm khắc. Như vụ Noni vừa rồi chúng tôi đã yêu cầu đại diện công ty đến giải trình ngay sau khi nhận được thông tin, mặc dù công ty nói tài liệu quảng cáo là tự nhà phân phối in ấn và phát hành, nhưng nhà phân phối là của công ty và chúng tôi đã yêu cầu họ thừa nhận các sai phạm (quảng cáo quá mức, xuất bản tài liệu tuyên truyền khi chưa được phép...). Bộ Y tế cũng đã yêu cầu thanh tra tại các tỉnh thành, nếu phát hiện tuyên truyền, quảng cáo nước quả Noni chữa được bệnh thì sẽ mời cơ quan pháp luật tới xử lý ngay. Theo tôi, các bác sĩ không nên tham gia kinh doanh các sản phẩm thực phẩm dinh dưỡng theo mạng kiểu này, bởi điều đó có thể khiến người tiêu dùng thêm tin tưởng mù quáng vào sản phẩm”.