Phóng to

Khóa tốt nghiệp chương trình cao học Việt - Bỉ tại ĐH Bách khoa TP.HCM - h được đánh giá cao về chất lượng đào tạoẢnh: THANH ĐẠM

TT - Tại một cuộc hội thảo mới đây, ông Vũ Ngọc Đại - hiệu phó Trường ĐH Ngoại ngữ Hà Nội - nhận xét: “Đang có tình trạng đổ xô đi làm thạc sĩ. Người không hề có khả năng nghiên cứu cũng học”. GS.TSKH Nguyễn Văn Khang (ĐH Bách khoa Hà Nội) cũng đánh giá: “Hiện thạc sĩ đang được đào tạo theo kiểu... hàm thụ vì phần lớn người học vừa đi làm vừa đi học.

Đào tạo nặng về lý thuyết, nặng về tầm chương trích cú, ít thảo luận, đi thực tế, tự nghiên cứu tài liệu... Trong khi đó ở các nước thạc sĩ được đào tạo theo nguyên tắc “study + research”, trong đó phần research (nghiên cứu) phải nặng hơn”. Theo GS.TSKH Nguyễn Anh Tuấn (ĐH Bách khoa Hà Nội), hiện có tình trạng ở các trường ĐH chất lượng đào tạo kém, giảng viên ít, học viên lại đổ xô về để làm thạc sĩ cho “dễ”!

GS Phạm Phụ cho rằng so với số người có trình độ ĐH ở nước ta và nhu cầu nhân lực trình độ cao, đào tạo thạc sĩ như hiện nay vẫn còn ít. Vấn đề là phải cải tiến phương thức và nâng cao chất lượng đào tạo. GS Phạm Phụ cho biết thạc sĩ ở nước ngoài chỉ có 40-50 tín chỉ, trong khi nước ta yêu cầu có quá nhiều tín chỉ, nhưng chủ yếu lại đào tạo ngoài giờ.

Ông khẳng định: “Phải điều chỉnh lại, cách học phải khác, tự học là chính, giảm bớt thời lượng học viên lên lớp nghe giảng, chép bài”. Số môn học nhiều (15-25 môn), số học trình bắt buộc quá nhiều (80-100 đơn vị học trình) nhưng lại không thiết thực đang là nhược điểm bị kêu ca nhiều nhất của chương trình đào tạo thạc sĩ hiện nay.

Theo nhiều cán bộ quản lý đào tạo sau ĐH, đây là nguyên nhân khiến các chương trình đào tạo thạc sĩ của chúng ta chưa được chuẩn hóa, liên thông với nước ngoài.

Thêm bằng diploma?

Cùng với việc sửa đổi, bổ sung Luật giáo dục, qui định đào tạo thạc sĩ với thời gian “cứng” hai năm cũng đang được xem xét lại vì quá... cứng. Phần lớn cán bộ quản lý, nhà khoa học đều đề nghị thời gian đào tạo thạc sĩ phải được đa dạng, có thể 1-2 năm. Và để phù hợp với xu thế mềm hóa thời gian đào tạo sau ĐH, thuận lợi cho những người chỉ có nhu cầu học nâng cao kiến thức từ nền kiến thức bậc ĐH một chuyên ngành nào đó nhưng không đi sâu nghiên cứu, TS Nguyễn Hội Nghĩa (ĐH Quốc gia TP.HCM) đề nghị Bộ GD-ĐT nên có bằng diploma nằm ở giữa bằng ĐH và thạc sĩ, cấp cho những chương trình đào tạo sau ĐH từ một năm trở xuống.

Đề nghị này nhận được nhiều ý kiến đồng tình. Theo nhiều cán bộ quản lý sau ĐH, một tỉ lệ không nhỏ học viên cao học chỉ có nhu cầu học bổ sung kiến thức để phục vụ công việc. Nếu đa dạng hóa thời gian đào tạo, có bằng cấp thích hợp sẽ đáp ứng được nhu cầu của rất nhiều học viên, tiết kiệm cả thời gian và chi phí cho người học.

Đặc biệt, PGS.TS Phùng Rân (ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM) và GS Phạm Phụ đều lưu ý khi Bộ GD-ĐT xây dựng chương trình khung hay nghiên cứu sửa đổi thời gian đào tạo sau ĐH, cần xem xét trên quan điểm thạc sĩ không chỉ là trình độ nâng cao của một ngành học ĐH mà còn để tạo ra liên ngành và là cơ hội đổi ngành của người học. Đây là xu thế chung của các chương trình sau ĐH trên thế giới. Đồng thời, bộ cần thay đổi cách quản lý, xét duyệt việc mở ngành đào tạo thạc sĩ theo hướng phân cấp, tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các trường.

GS.TSKH Nguyễn Anh Tuấn còn có một đề nghị khá mạnh dạn: nên bỏ kỳ thi tuyển sinh thạc sĩ, tuyển bằng điều kiện về ngoại ngữ và điểm số ở bậc ĐH, quản lý chặt trong quá trình đào tạo và ở đầu ra như xu thế chung của các nước.