Phóng to

Nhân viên điện lực muốn kiểm tra bảo dưỡng trụ điện cao áp 110kV tại đường Tam Đảo (P.15, Q.10, TP.HCM) phải trèo lên mái nhà để đi xuống. Trong ảnh: nhiều nhà xây ôm luôn trụ điện vào lòng nhà - Ảnh: VÕ HƯƠNG

Tại khu vực hẻm 302 Xô Viết Nghệ Tĩnh, P.21, Q.Bình Thạnh (TP.HCM), cột tháp sắt của lưới điện 110kV bị các hộ dân sống liền kề bao quanh. Khu vực chân cột tháp sắt được một hộ dân tận dụng làm... bãi giữ xe. Hàng chục xe máy xếp lớp dàn hàng ngang, bàn ghế được gác lên chân cột điện cao áp.

Xây nhà ôm “ông cao áp”

Theo quy định, khoảng cách giữa nhà và chân trụ điện cao áp phải cách nhau tối thiểu 0,5m nhưng nhiều hộ dân xây bít luôn trụ điện. Tại trụ điện trên đường Tam Đảo (P.15, Q.10, TP.HCM) có đến ba căn nhà cùng nhau ôm chân trụ điện cao áp, diện tích khoảng 20m2. Cụ thể, nhà số 93 CT Tam Đảo xây ôm một phần chân trụ điện cao áp vào lòng... nhà, phía tường xây chồng lên phần chân trụ. Còn chân tháp sắt của trụ điện nằm trong cầu thang lên gác căn nhà. Xây nhà kiểu này ngành điện muốn kiểm tra, bảo dưỡng trụ điện cao áp chỉ còn cách xin phép chủ hộ để được vào nhà leo lên cầu thang, sau đó bò qua mái tôn của nhà bên cạnh để tụt xuống khu vực trụ điện.

UBND P.15, Q.10 nhiều lần yêu cầu các chủ hộ tự tháo dỡ phần vi phạm nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện. “Sẽ rất nguy hiểm nếu nơi đây xảy ra sự cố về điện và những căn nhà ôm trụ điện khó tránh khỏi tai nạn” - một lãnh đạo của Xí nghiệp điện cao thế (thuộc Công ty Điện lực TP.HCM, đơn vị quản lý trụ điện trên) cho biết. Trụ điện trên là một trong những trụ thuộc đường dây điện 110kV đi qua địa bàn P.15, Q.10 và nơi đây có đến 54 trường hợp vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp. Trong đó, tại đường dây trên tuyến đường Tam Đảo đã có ba người chết trong cùng một căn nhà do bị phóng điện.

Hiện nay TP có rất nhiều trường hợp vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp. Nhà số 362 Điện Biên Phủ, P.17, Q.Bình Thạnh có phần đuôi nhà khoảng 16m2 thuộc diện vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp và tiếp giáp với căn nhà từng bị phóng điện, gây chết người. Bà Nguyễn Thu Ngân, chủ nhà, giải thích toàn bộ hệ thống phụ trong nhà đặt ở khu vực trên, nếu giải tỏa phần này phải tháo cả ba tầng căn nhà phía trước để làm lại hệ thống phụ, gia đình chưa có khả năng.

Theo Xí nghiệp điện cao thế, riêng P.17, Q.Bình Thạnh có đến 20 trường hợp vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp chưa tháo dỡ phần công trình vi phạm. Còn theo thống kê ở năm phường của Q.Bình Thạnh (1, 15, 17, 21, 22) thì có khoảng 70 trường hợp vi phạm. Khu vực P.4, Q.8 cũng có 19 trường hợp vi phạm, trong đó có hai hộ vi phạm nghiêm trọng khoảng cách an toàn đối với đường dây 110kV từ năm 2001 đến nay vẫn chưa giải quyết được là nhà 630 và nhà 682+684 Phạm Thế Hiển...

Khó xử lý

“Hầu hết các hộ vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp tại khu vực P.15 là các hộ đã sinh sống từ lâu, không có trường hợp vi phạm mới” - ông Nguyễn Việt Long, phó chủ tịch P.15, Q.10, cho biết.

Theo ông Long, địa phương chủ yếu quản lý về xây dựng mới. Vừa qua có đợt làm giấy chủ quyền nhà, phường có vận động các hộ dân tự tháo dỡ phần công trình vi phạm để hợp thức hóa phần còn lại. Một số hộ đã tự tháo dỡ nhưng còn nhiều hộ không chấp hành. “Cưỡng chế nhà vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp rất khó vì đa số là các hộ dân nghèo, khó khăn về chỗ ở” - ông Long nói. Còn ông Nguyễn Hữu Hiền, chủ tịch UBND P.4, Q.8, cho biết nếu vận động nhiều lần mà các hộ dân không tự tháo dỡ, phường sẽ nghiên cứu phương án cưỡng chế.

Theo Công ty Điện lực TP.HCM, các trường hợp vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp thường là nhà ở xây dựng không phép, lấn chiếm lộ giới, xảy ra nhiều nhất ở các khu vực đô thị mới như Q.2, Thủ Đức, H.Hóc Môn, Bình Chánh. Một số trường hợp vi phạm do dùng mái tôn, mái lá che trước nhà để kinh doanh hoặc lắp đặt bảng quảng cáo, hộp đèn...

Công ty Điện lực TP đã tổ chức nhiều biện pháp tuyên truyền, vận động, phối hợp với các địa phương xử lý vi phạm cũng như dùng các biện pháp kỹ thuật (cải tạo lại kết cấu lưới điện, nắn lại hướng tuyến, trồng thêm trụ ở khoảng vượt để nâng cao độ võng của dây, ngầm hóa lưới điện trong các hẻm hẹp...) để hạn chế vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp nhưng vẫn chưa thể kéo giảm hết vi phạm.

Theo ông Nguyễn Kim Thanh - phó phòng kỹ thuật an toàn, bảo hộ lao động điện (Công ty Điện lực TP), việc xử lý vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp hiện nay rất khó khăn. Với các nhà kiên cố, việc xử lý phá bỏ phần vi phạm phải qua nhiều bước thủ tục rất nhiêu khê. Còn với nhà làm bằng lá, tranh, giấy dầu... đa số của những hộ nghèo, không có khả năng thay bằng vật liệu không cháy để được tồn tại.

Trong khi đó, Công ty Điện lực TP không thể bỏ kinh phí để thực hiện việc này. Cũng theo Công ty Điện lực TP, việc xử phạt hành chính như buộc tháo dỡ, khôi phục hiện trạng ban đầu các trường hợp vi phạm quy định về hành lang an toàn lưới điện cao áp chưa nghiêm. Khi hộ dân vi phạm không thực hiện việc tháo dỡ, cơ quan chức năng cũng không có biện pháp cưỡng chế thi hành khiến việc xử lý kéo dài, có khi chưa kịp xử phạt cưỡng chế thì nhà đã xây xong...