Trao đổi với Tuổi Trẻ ông Phan Kiến Anh nói:

Phóng to

Ảnh: Nguyễn Khánh

- Việc bình ổn thị trường không đơn thuần chỉ là giá bán, bởi PVN hay bất cứ đơn vị nào cũng không thể kiểm soát được giá bán khí hóa lỏng (LPG) do phụ thuộc giá quốc tế. Hơn nữa, ngoài các đơn vị thành viên, tập đoàn còn có nhiều doanh nghiệp khác cũng tham gia kinh doanh LPG, nên việc bình ổn giá là trách nhiệm chung của các doanh nghiệp kinh doanh LPG.

- Nguồn LPG sản xuất trong nước của PVN được lấy từ Nhà máy khí Dinh Cố và Nhà máy lọc dầu Dung Quất. Theo quy định của Chính phủ, giá LPG trong nước được xác định theo giá thị trường, nghĩa là tương đương giá LPG nhập khẩu bán tại thị trường Việt Nam (được tính theo công thức: giá cơ sở là giá quốc tế được công bố đầu mỗi tháng bởi Công ty dầu mỏ Ả Rập Saudi Aramco, đơn vị chiếm thị phần rất lớn đối với nguồn cung LPG châu Á).

Ngoài ra, cũng như gas nhập khẩu, giá gas trong nước được cộng thêm phụ phí thị trường (là mức chênh lệch do khác biệt về vị trí, điều kiện giao hàng, kích cỡ lô hàng...) do các doanh nghiệp tham gia đấu giá quyết định và thuế nhập khẩu. Như vậy, thực tế giá gas sản xuất trong nước không phải do đơn vị sản xuất quyết định mà là do thị trường quyết định thông qua việc bỏ thầu trong mỗi đợt đấu giá và tương đương giá nhập khẩu cùng thời điểm.

* PVN chỉ thực hiện đấu giá khoảng 50% từ gas sản xuất tại Dung Quất và 75% gas từ Nhà máy Dinh Cố, tại sao không thực hiện đấu giá toàn bộ? Có phải đây là ưu tiên cho công ty con?

- Tôi cho rằng không có một sự ưu tiên, ưu đãi nào. Việc đảm bảo tiêu thụ kịp thời 100% sản lượng LPG Dinh Cố luôn được PVN đặt lên hàng đầu. Hệ thống kho chứa LPG Dinh Cố chỉ tồn trữ được một lượng nhất định, mà việc tồn ứ LPG sẽ dẫn đến ngưng vận hành nhà máy xử lý khí, ảnh hưởng đến việc cung cấp khí cho các nhà máy điện.

Nhưng có một thực tế là nếu giá gas tăng, các doanh nghiệp thường yêu cầu nhận thêm hàng. Ngược lại, khi giá gas giảm, nhiều doanh nghiệp bỏ của chạy lấy người, không nhận theo khối lượng cam kết. Nhiều lý do được doanh nghiệp đưa ra để từ chối nhận hàng, như kho chứa đầy không thể tiếp nhận được hàng, phương tiện vận chuyển gặp sự cố...

Từ thực tế như trên, PV Gas chỉ thực hiện đấu giá 75% sản lượng gas Dinh Cố và giữ lại 25% giao cho công ty thành viên tiêu thụ, đảm bảo tiêu thụ kịp thời 100% sản lượng LPG Dinh Cố sản xuất ra.

Các công ty thành viên có trách nhiệm tiêu thụ toàn bộ lượng gas đã được giao, không được phép bỏ hàng trong bất kỳ tình huống nào.

* PVN nói không đấu giá một phần để các công ty con phát triển hệ thống bán lẻ. Nhưng các công ty này hiện chủ yếu bán buôn?

- PVN đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc phải đầu tư cơ sở vật chất, dành vốn để phát triển hệ thống bán lẻ nhằm bao tiêu ổn định một lượng gas, giúp sản xuất ổn định. Việc xây dựng lộ trình đấu giá 100% sản lượng bình quân đang được chúng tôi nghiên cứu trên cơ sở đánh giá khả năng đảm bảo an toàn vận hành sản xuất của mỏ của nhà máy xử lý khí và Nhà máy lọc dầu Dung Quất...

* Tháng 3 vừa qua giá gas bán lẻ tăng rất mạnh, dù gas đã được nhập rất nhiều trước đó với giá rẻ hơn, chưa kể gas trong nước bán ra trong tháng 3 đã được đấu giá từ sáu tháng trước đó. Đã không có sự chia sẻ nào ở đây?

- Công thức tính giá gas trong nước và nhập khẩu về cơ bản giống nhau, đều mang tính quốc tế. Các doanh nghiệp nhập khẩu khi ký hợp đồng có thể vào thời điểm tháng 9-2011, nhưng đến thời điểm tháng 3-2012 mới lấy hàng về thì vẫn chịu giá ấn định tại thời điểm tháng 3, chứ không phải được hưởng giá tại thời điểm ký hợp đồng. Đấu giá trong nước cũng vậy, giá được tính ở thời điểm giao hàng.

Còn lý do giá nhập về thấp nhưng khi giá thế giới tăng lại tăng ngay, thì hiện các doanh nghiệp nhập khẩu gas cũng phải giữ tồn kho một lượng hàng dự trữ bắt buộc theo quy định của nghị định 107/2009/NĐ-CP (tối thiểu bảy ngày cung ứng cho hệ thống phân phối thuộc mình quản lý) để đảm bảo an ninh năng lượng. Vì vậy, khi giá thay đổi, doanh nghiệp vẫn còn một lượng nhất định giá ở mức cũ.