Phóng to

Nhiều ngân hàng cổ phần đã thông báo rõ cho khách gửi tiền về các qui định rút tiền trước hạn. Ảnh: T.Đạm

TT - Một khách hàng gửi 4,6 tỉ đồng ở Ngân hàng (NH) HSBC tại TP.HCM, khi rút trước hạn không được hưởng lãi suất (LS) mà còn bị... phạt. HSBC nói làm theo thông lệ quốc tế và pháp luật VN, còn khách hàng thì nói khi gửi tiền không hề được thông báo sẽ bị phạt nếu rút trước hạn.

Nghe đọc nội dung toàn bài:

Khách hàng gửi vào số tiền 4,6 tỉ đồng nhưng khi rút ra chỉ còn 4,546 tỉ đồng, hụt mất 54 triệu đồng do bị HSBC phạt.

Gửi dễ, lấy khó

Chị T.N.H., giám đốc Công ty TNHH P (Q.Phú Nhuận, TP.HCM), cho biết công ty có gửi tại HSBC chi nhánh TP.HCM khoản tiết kiệm 4,6 tỉ đồng gồm một khoản 2,6 tỉ đồng (kỳ hạn 12 tháng gửi ngày 29-5-2008, LS 13,5%/năm) và khoản 2 tỉ đồng (kỳ hạn sáu tháng gửi ngày 12-6-2008, LS 15%/năm).

Do có nhu cầu đột xuất, chị H. buộc phải rút tiền gửi trước hạn. Ngày 13-6, chị H. có gửi email đến nhân viên của HSBC thông báo trước ba ngày về việc rút tiền để HSBC chuẩn bị.

Tập quán của người gửi tiền VN Nhiều NH nói rằng họ hiểu thói quen và đã trở thành tập quán của đại đa số người gửi tiền ở VN là khi rút trước hạn, chịu mất lãi nhưng không chấp nhận bị phạt. Vì vậy khi xây dựng các sản phẩm huy động vốn cũng như xử lý các trường hợp rút tiền trước hạn, các NH đều không thể máy móc với các thể lệ, qui định. Ngay cả những NH mới ra đời, NH qui mô nhỏ cũng hiểu về tập quán này. Theo một cán bộ NH, kinh nghiệm là phải giải thích cho người gửi tiền hiểu trước khi gửi, đừng để họ gửi rồi mới dẫn ra các qui định, thông lệ...

Tuy nhiên trao đổi qua email và làm việc trực tiếp, HSBC cho rằng Công ty P đã gửi tiết kiệm có kỳ hạn thì phải đáo hạn mới được rút. HSBC đưa ra hai phương án: vay lại hoặc hủy hợp đồng gửi tiền, nhưng cả hai trường hợp đều chịu khoản phí rất cao như nhau. HSBC cũng tính toán trong trường hợp rút trước hạn, với khoản tiền gửi 2,6 tỉ đồng, khách hàng phải trả trên 200 triệu đồng, còn khoản tiền gửi 2 tỉ đồng thì phải trả trên 59 triệu đồng. HSBC cũng khuyên khách hàng chọn hủy hợp đồng vì nếu làm thủ tục vay thì phải mất thời gian 7-10 ngày.

Giải thích lý do khách gửi phải trả phí mới được nhận lại tiền, HSBC cho rằng vì NH phải đi vay lại trên thị trường liên NH. Khoản phải trả thêm là chênh lệch giữa LS cho vay và LS mà Công ty P được hưởng.

Công ty P vẫn không đồng tình với cách giải quyết này. Sau đó, HSBC mới đưa ra phương án khác. Và ngày 25-6, Công ty P đành chấp nhận đóng một khoản tiền phạt là trên 54 triệu đồng để có thể lấy lại số tiền 4,6 tỉ đồng. Theo nhân viên của HSBC, số tiền phạt này chỉ tính đối với khoản tiền gửi 2,6 tỉ đồng, còn khoản 2 tỉ đồng thì HSBC linh động cho khách hàng rút ra mà không phải trả phí. Thu tiền phạt, nhân viên HSBC nói rằng làm theo thông lệ quốc tế và pháp luật VN.

Theo chị H., khi đến gửi tiền, nhân viên HSBC không hề khuyến cáo và tư vấn rõ ràng cho khách hàng hiểu rằng nếu rút trước hạn sẽ bị tính phí. Trong thủ tục mở tài khoản tiền gửi có kỳ hạn của HSBC chỉ ghi mục khách hàng đã xác nhận và đọc bản sao những điều khoản và điều kiện tổng quát của HSBC, chấp nhận điều kiện và điều khoản này áp dụng cho những tài khoản mà khách hàng đang mở. Trong khi những điều khoản tổng quát khi mở tài khoản của HSBC rất nhiều trang, nhân viên HSBC chỉ đưa khách hàng điền thông tin vào ô trống ký tên và thu lại, không hề gửi một bản sao cho khách hàng. Chị H. còn cho biết khi đề nghị rút tiền, có lần chị đã phải chờ từ 8g sáng đến chiều tối khi NH đóng cửa làm việc nhưng không gặp được người có thẩm quyền đứng ra giải quyết.

Phạt người gửi tiền, khó được chấp nhận

Thời gian qua, nhiều khách hàng cũng đã gặp rắc rối khi không được rút tiền trước hạn ở các NH. Thực tế gửi tiền nhưng rút trước hạn là một nhu cầu của người gửi tiền. Đây cũng là vấn đề khó giải quyết, dù NH Nhà nước đã "luật hóa" về rút tiền gửi trước hạn. Nhưng các qui định này vẫn không được người gửi tiền "tâm phục khẩu phục" do tâm lý chung của người gửi tiền VN là "đồng tiền liền khúc ruột", nếu có rút trước hạn chỉ bị mất lãi chứ không thể bị... phạt.

Theo một chuyên gia NH, từ năm 1989, NH Nhà nước đã có qui định rút trước hạn không được hưởng lãi. Đến năm 2004, NH Nhà nước ban hành qui định mới, có đưa vào một số điều khoản theo thông lệ quốc tế. Với qui chế này, người rút trước hạn nếu có thỏa thuận với NH và có thông báo trước việc rút tiền thì chỉ được trả lãi không kỳ hạn. Ngược lại, nếu không thỏa thuận và không báo trước thì phải trả phí. Nhưng qui chế này đã không đi vào cuộc sống vì phản ứng từ người gửi tiền.

Bản thân các NH thương mại cũng ngại áp dụng vì nó quá cứng, khó thu hút được người gửi tiền. Vì vậy năm 2006, NH Nhà nước phải sửa qui chế này cho mềm hơn. Thay vì chỉ được trả lãi không kỳ hạn, các NH được tự quyết định mức lãi trả cho người rút trước hạn, nếu người gửi tiền có thỏa thuận về rút trước hạn và có thông báo trước với NH về việc rút tiền. Trường hợp không thỏa thuận và không báo trước thì mới trả lãi không kỳ hạn và có thu phí.

Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều NH vẫn mềm dẻo khi áp dụng qui định này. Một cán bộ NH cho biết các vụ tranh chấp về rút trước hạn đã giảm nhiều khi các NH thông qua nhiều biện pháp để người gửi tiền biết, hiểu rằng có những hình thức gửi tiền không được rút trước hạn. NH cũng phải rạch ròi, loại hình gửi nào không được rút trước hạn, loại nào được rút.

Bên cạnh đó, NH cũng thiết kế nhiều loại hình thức gửi tiền được rút trước hạn nhưng vẫn hưởng lãi cao. Một số NH còn đề nghị người gửi tiền ký vào một cam kết không rút tiền trước hạn hoặc đóng dấu lên số gửi tiền ký hiệu "không được rút trước hạn"...