Quảng bá nghệ thuật dân tộc: không dễ

Hà Nội là nơi hội tụ rất nhiều loại hình âm nhạc dân tộc như tuồng, chèo, cải lương, ca trù, xẩm... nhưng chưa kết hợp và khai thác hiệu quả đối với khách du lịch.

Hiện nay có rất nhiều nhà hát đóng trên địa bàn thành phố: Nhà hát Chèo trung ương và Hà Nội, Nhà hát Cải lương, Nhà hát Tuồng... mỗi nhà hát đều có một phương thức quảng bá nghệ thuật dân tộc đến với khách du lịch. Nhưng trừ Nhà hát múa rối nước Thăng Long hằng ngày đều đặn ba suất diễn thì những nhà hát khác đều có "nỗi lòng".

Phóng to

Du khách xem múa rối nước trong khuôn viên Bảo tàng Lịch sử tại Thảo cầm viên TP.HCM - Ảnh: T.T.D.

Nhà hát Tuồng Việt Nam: phập phù vì... tour không mặn mà!

Ðể thu hút khách du lịch nước ngoài quan tâm đến nghệ thuật tuồng, nhà hát đã tiến hành xây dựng trang web song ngữ Anh - Việt giới thiệu về nhà hát cũng như nghệ thuật tuồng của Việt Nam và lịch biểu diễn phục vụ khách. Ðặc biệt, từ đầu năm 2008, Nhà hát Tuồng tổ chức các buổi biểu diễn định kỳ tại rạp Hồng Hà vào chiều thứ tư và thứ năm hằng tuần để phục vụ khách du lịch nước ngoài.

NSND Hoàng Khiềm (giám đốc nhà hát) cho biết: "Chương trình bao gồm các tiết mục tuồng cổ đặc sắc: Ông già cõng vợ đi xem hội, Lân mẹ đẻ lân con, Hòa tấu nhã nhạc cung đình Huế, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo được gói gọn trong một giờ. Các tiết mục được biểu diễn bằng động tác là chính, rất hạn chế ngôn ngữ do vậy không phải là khó hiểu, thậm chí có khách du lịch sau khi xem xong rất thích thú và nhiều lần quay trở lại. Tuy nhiên, dù nỗ lực như thế song các buổi diễn vẫn không thu hút được nhiều khách. Theo tôi, nguyên nhân chính là do các tour du lịch vẫn chưa mặn mà".

Nhà hát chèo: sẽ sáng đèn sân khấu nhỏ

Nhà hát Chèo Hà Nội trong bốn năm gần đây đã tạo được mối quan hệ khá tốt với các công ty du lịch để sáng đèn mỗi tuần hai buổi và giới thiệu các trích đoạn chèo.

Bà Trịnh Thúy Mùi - giám đốc Nhà hát Chèo Hà Nội - cho biết: "Từ năm 2004 nhà hát chúng tôi đã đỏ đèn vào các tối thứ tư và thứ sáu hằng tuần để phục vụ khách du lịch nước ngoài. Với quy mô trên 100 chỗ, các buổi biểu diễn đều kín khách. Các trích đoạn chèo cổ như Thị Mầu lên chùa, Súy Vân giả dại, Tấm Cám, Tuần ty đào Huế... được biểu diễn tại đây đã đem đến cho du khách sự yêu thích đặc biệt với bộ môn nghệ thuật này. Ðể các buổi biểu diễn được thường xuyên, chúng tôi đã kết hợp với các công ty du lịch tổ chức các tour cho khách. Sự kết hợp này hiện nay có thể nói là khá hiệu quả".

Trong khi đó, Nhà hát Chèo Việt Nam cũng đang chuẩn bị chương trình để biểu diễn các trích đoạn phục vụ khách du lịch trong và ngoài nước. Ðến trung tuần tháng 1-2010, sân khấu nhỏ của Nhà hát Kim Mã sẽ có các buổi biểu diễn cuối tuần phục vụ khách du lịch, đặc biệt là du khách nước ngoài.

"Tại sân khấu nhỏ, chúng tôi sẽ dàn dựng các trích đoạn chèo truyền thống như: Súy Vân giả dại, Tuần ty đào Huế, Thị Mầu lên chùa, Phù thủy, Vu quy... Xen vào các trích đoạn chèo là các màn hát múa dân gian như: hầu đồng, ca trù, xẩm... Ðể đẩy mạnh công tác quảng bá với công chúng, nhà hát đang tiến hành lập trang web song ngữ Anh- Việt, cuối tháng này sẽ đi vào hoạt động, giới thiệu cụ thể từng chương trình đến với khách du lịch" - ông Hà Quốc Minh, giám đốc Nhà hát Chèo Việt Nam, chia sẻ.

Chiếu xẩm với tinh thần tự nguyện

"Công chúng không quay lưng với nghệ thuật dân tộc". Ðó là khẳng định của ông Thao Giang, phó giám đốc Trung tâm Phát triển nghệ thuật âm nhạc Việt Nam, khi chiếu xẩm tối thứ bảy hằng tuần ở chợ Ðồng Xuân đang chuẩn bị cho đêm diễn thứ 1.000.

Vì chiếu xẩm hoạt động miễn phí nên mỗi tối có hàng ngàn lượt khách xem biểu diễn, trong đó có rất nhiều khách du lịch. Ða số người xem đều cảm thấy thích thú với loại hình biểu diễn này.

Bằng chiếu xẩm giữa chợ, năm năm nay trung tâm đã biểu diễn đều dặn vào mỗi tối thứ bảy cuối tuần và trở thành điểm đến lý tưởng cho rất nhiều người yêu âm nhạc trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Trung tâm Phát triển nghệ thuật âm nhạc Việt Nam cũng chỉ giới thiệu được một phần nào số lượng các tác phẩm âm nhạc dân gian, vì họ chỉ là một trung tâm hoạt động với tinh thần tự nguyện và yêu quý nghề của các nghệ sĩ, phần thù lao và lương bổng hầu như không có.

Vì vậy, làm sao để khai thác hiệu quả và "có thu" cho những người làm nghệ thuật dân gian là việc không hề đơn giản.