Phóng to

Ông chủ Tôn Lâm luôn tươi cười chào đón khách hàng Ảnh: C.Hà

Khách đến ăn đông nườm nượp nhưng ít người biết đằng sau gánh phở Cali ngào ngạt hương vị ấy là cuộc đời thăng trầm của ông chủ gánh phở,một Việt kiều vốn định cư ở nước Mỹ bên kia bờ Thái Bình Dương.

Cali là quán bán phở ta với thương hiệu Mỹ,còn ông chủ lại có cái tên khá Tàu là Tôn Lâm.Ông có mặt từ sáng sớm lúc quán mở cửa (6g)cho tới tận lúc quán đóng cửa (14g).“Một ông chủ quán tốt bụng,hiền lành ”,nhiều người nghĩ. Nhưng ông chủ đâu chỉ rành chuyện bánh phở và thịt bò.

Đến Mỹ từ trước năm 1975,anh thanh niên Tôn Lâm quê Bạc Liêu theo học ngành hóa học.Sau vài năm dùi mài kinh sử, anh xin được một chân làm việc tại một công ty hóa chất ở thành phố Chicago.Nhưng chí cao,không cam chịu là anh viên chức quèn,Tôn Lâm quyết định mở một nhà hàng bán cơm Việt Nam ở Chicago.

Ít vốn, Tôn Lâm mua một căn tiệm nhỏ được bán với giá rẻ bất ngờ.Đầu tư sửa sang cửa tiệm, khai trương rình rang nhưng quán cứ vắng khách.Được vài tuần thì anh chủ trẻ nhanh chóng hiểu ra.Đó là khu vực đầy rẫy tệ nạn với những tay buôn bán và nghiện ma túy lảng vảng suốt ngày,nên khách chẳng dám bén mảng.

Tôn Lâm xin gặp bà trưởng quận.Anh đề nghị bà cho đầu tư lắp thêm đèn chiếu sáng,sửa sang lại vỉa hè,đường phố cho quang đãng.Còn anh cam kết cùng những người Việt ở thành phố đóng góp phần đảm bảo an ninh.Dự án nhanh chóng được thông qua.Chỉ vài tháng sau, khu vực nơi anh mở cửa tiệm hết hẳn tệ nạn,không những thế lại trở thành một khu sầm uất và điểm du lịch nổi tiếng ở Chicago.Năm 1987,các cơ quan báo chí và chính quyền thành phố bầu chọn anh là một trong 87 gương mặt doanh nhân thành đạt nhất tại Chicago.

Tiếng tăm của anh bay tới Liên Hiệp Quốc.UNDP viết thư cho anh đề nghị anh quay về VN tham gia các hoạt động giúp đất nước phát triển kinh tế.Xa quê nhà đã 13 năm tròn,Tôn Lâm nắm ngay lấy cơ hội. Ông đặt chân tới sân bay Nội Bài một ngày năm 1988.Theo về còn có một đoàn quay phim của CBS.Câu chuyện của Tôn Lâm khiến họ chú ý và họ muốn ghi hình hình ảnh một Việt kiều trở về quê,điều còn hiếm lúc bấy giờ.

“Tôi đã khóc,nước mắt chảy từng giọt khi cửa máy bay mở ra ”,ông Lâm hồi tưởng lại giây phút của 15 năm trước.Tôn Lâm được tiếp kiến cố bộ trưởng ngoại giao Nguyễn Cơ Thạch.Cuộc đàm đạo với vị bộ trưởng này gây ấn tượng và cảm tình sâu sắc cho Tôn Lâm.Sau đó,ông bay vào Sài Gòn và giảng bài tại khách sạn Rex cho các tổng giám đốc doanh nghiệp quốc doanh tại thành phố về một đề tài khá mới thời đó là kinh tế thị trường.

Một biến cố lớn đã xảy ra với gia đình Tôn Lâm khi ông trở về Mỹ khiến ông tiêu tan mọi tài sản.Ông phải từ bỏ thành phố Chicago,sang ở California một thời gian.Rồi ông quyết định rời nước Mỹ,trở về định cư hẳn ở VN từ năm 1992.Quê hương đã mở rộng vòng tay. Giờ đây,ông an cư lạc nghiệp ở Hà Nội.Việc dũng cảm mở một quán phở “kiểu Cali ” ngay giữa lòng Hà Nội,cái nôi của phở,một lần nữa chứng tỏ tính sáng tạo và bản lĩnh của một doanh nhân.

Ông vui vẻ báo tin nhóm làm phim CBS cho biết tháng tư tới sẽ quay trở lại VN để quay phim tiếp về cuộc đời ông.Họ tò mò muốn biết một người con Việt kiều đã được đất mẹ đón tiếp ra sao,sẻ chia với bạn bè trong nước những kinh nghiệm nào,cùng trải qua những điều thú vị gì trong không khí đổi thay từng ngày của một VN từ giai đoạn khó khăn tiến lên đà phát triển.

Và thế là ông đã có “gánh phở Cali ” để mà rủ rỉ tâm sự,,để làm câu chuyện quà tặng cho những nhà làm phim của CBS. Hình ảnh quán phở Cali của ông rồi sẽ bay ngược nửa vòng trái đất,đến với những người Việt ở Mỹ,ở California,là nhịp cầu để kéo gần hơn những người con cùng dòng máu nhưng vì hoàn cảnh nay đành xa cách.