Phóng to

Món tôm hữu

TTO - Sáng 15-2-2005, mồng 7 tháng giêng âm lịch, tất cả các hộ gia đình ở thôn Trà Quế, xã Cẩm Hà, thị xã Hội An đồng loạt tổ chức Lễ Cầu Bông. Đây là một mỹ tục đã trở thành truyền thống hàng năm của cư dân địa phương.

Anh Nguyễn Kim Sáu - Chủ tịch UBND xã Cẩm Hà cho biết, thôn có 222 hộ dân thì nhà nào cũng lập bàn cúng Cầu Bông trong khoảng thời gian từ 8 giờ đến 10 giờ. Nhưng trước khi lập bàn cúng riêng thì mỗi nhà cử đại diện cùng đến Miếu làng làm lễ và cúng tế trước.

Điểm đặc biệt là mâm lễ ở miếu hay ở từng nhà, ngoài hoa quả, trái cây cũng đều phải có con gà trống luộc (ở hộ gia đình, tuỳ điều kiện có thể thay bằng miếng thịt lợn luộc, để nguyên miếng ) và món xôi đỏ.

Xôi đỏ ở đây không phải như xôi gấc miền Bắc mà được nhuộm bằng phẩm màu tự nhiên của cây trái. Có thể toàn đĩa xôi màu hồng nhưng cũng có thể chỉ phết màu trên bề mặt đĩa xôi. Một số nhà còn bày cúng món tôm hữu là món ăn đặc trưng của Trà Quế mà thôi (Tôm hữu là món ăn dân dã gồm: Một con tôm đất, một lát thịt lợn đều đã luộc chín và một ít rau húng. Tất cả được quấn lại với nhau bằng hành lá nguyên củ đã được trụng sơ qua nước sôi).

Ông Nguyễn Đường, một bậc cao niên ở Trà Quế nói, cứ vào tháng chạp hàng năm, mỗi nhà trong thôn đều để lại một, hai luống giống. Đến mồng 7 tháng giêng lại tổ chức cúng thần hoàng bổn xứ, thần linh thổ địa cầu mong mưa thuận, gió hoà, trời đất, chư thần bảo hộ dân làng bình an, mùa màng tươi tốt, người người được ấm no. Đặc biệt, Cầu Bông ( "bông" theo tiếng địa phương là "hoa" trong hoa quả) là cầu cho bông tươi, hạt nhiều, trái lớn, khoai đậu nhiều củ...và ngưỡng vọng công đức tổ nghề.

Trà Quế là làng rau chuyên canh nổi tiếng của Hội An với đủ chủng loại rau cung cấp cho cả Quảng Nam và Đà Nẵng. Nhiều bậc lão niên khẳng định, ngày xưa, rau Trà Quế còn bán cho các thủy thủ trên các thương thuyền nước ngoài như Pháp, Hà Lan, Ả Rập, Trung Hoa ...khi các tàu viễn dương ghé vào Hội An lấy hàng, nước ngọt, thực phẩm.

Phóng to

Một góc Làng rau Trà Quế

"Muốn về Trà Quế mà chơi, Lại e gánh nước hai gàu chưa quen"... Nghề trồng rau sống ở Trà Quế đã có từ hơn 300 năm trước và được lưu truyền cho đến ngày nay một phần nhờ vào điều kiện tự nhiên, thổ nhưỡng ưu đãi.

Nơi đây có con sông Cổ Cò bao bọc với nguồn rong vô cùng phong phú, trở thành nguồn phân hữu cơ giúp cho người dân sản xuất được nhiều loại rau thơm, ngon mà ít sử dụng các loại hoá chất độc hại. Rau sống Trà Quế đã trở thành một thứ văn hoá ẩm thực không thể thiếu trong đời sống người dân.

Nhiều người khẳng định, các món ăn đặc sản của Quảng Nam như cao lầu, mì Quảng, bánh vao, bánh vạc...hấp dẫn một phần cũng chính nhờ hương vị của rau Trà Quế.

Chủ tịch xã Cẩm Hà, Nguyễn Kim Sáu tâm sự: "Chúng tôi đang dự định thiết kế Lễ Cầu Bông của người dân ở đây thành một lễ hội quy mô hằng năm để trở thành một sản phẩm du lịch thu hút du khách. Hiện nay Trà Quế cũng đã là một điểm đến rất được du khách, nhất là khách nước ngoài chọn tham gia qua tour du lịch Một ngày làm cư dân phố cổ do Công ty Du lịch Dịch vụ Hội An khai thác. Tại đây, khách được trực tiếp tham gia các công đoạn sản xuất rau và dùng cơm với một gia đình người dân để thưởng thức các món ăn từ rau xanh Trà Quế".