Phóng to

Dũng Nhỏ cắt lúa trên cánh đồng sau nhà trưa 9-11-2004 - Ảnh: Phạm Diễm

TT - Cùng lớn lên trong hai gia đình đều có những biến cố khốn khó đến tột cùng, nhưng họ đã biết và dám vươn lên bằng chính nghị lực của bản thân, vừa là những học sinh giỏi vừa là trụ cột của gia đình.

Bây giờ họ cùng sắp bước vào kỳ thi HS giỏi tỉnh và có chung một ước mơ được vào giảng đường đại học...

Dũng: “Nghỉ học thì cũng lại nghèo”

Chúng tôi đến ấp Long Hưng, thị trấn Tân Châu, An Giang hỏi Nguyễn Dũng Nhỏ (lớp 12A3 Trường THPT Tân Châu) thì gần như ai cũng hỏi ngược lại: “Phải Dũng có mẹ bị điên phải không? Học giỏi lắm đó!”.

Sinh ra trong một gia đình có đến chín anh chị em nhưng chưa ai qua khỏi lớp 3 do gia cảnh khó khăn. Mang tiếng là ở thị trấn nhưng nhà Dũng lại nằm khuất sau mấy lớp nhà mới ra tới lộ, không buôn bán, không ruộng vườn. Năm Dũng đang học lớp 7 thì cha bị bệnh tai biến mạch máu não và mất. Ít tháng sau người anh kế Dũng cũng mất. Người mẹ phát điên, bỏ cả ăn uống, suốt ngày cứ lang thang ngoài đường nước mắt đầm đìa: “Chồng tôi, con trai tôi đâu?”.

Ngoài việc cùng em Út Nhiên chia nhau chăm sóc mẹ, Dũng nhận làm bất cứ công việc cực nhọc nào để có tiền mua gạo và đi học: đắp bờ, chẻ củi, phơi lúa, giũ rơm... Ba vụ lúa một năm, vụ nào Dũng cũng cầm liềm đi cắt mướn.

Buổi sáng đi học, buổi chiều bắt công cắt lúa cho đến chạng vạng tối, đêm tranh thủ học bài và 3 giờ sáng hôm sau Dũng lại lọ mọ ra đồng để hoàn thành công cắt đã lĩnh từ chiều hôm qua. Các anh và chị dâu của Dũng ái ngại: “Hay nghỉ học đi. Học tốn tiền tốn sức biết có được gì”.

Những lúc nghe em nói “hết gạo” hay “người ta đòi nợ”, Dũng cũng muốn nghỉ học nhưng lại nghĩ: “Nếu mình nghỉ học thì sau này cũng nghèo khó như mấy anh vậy”. Và nhớ lời cha vốn cả đời làm đội mai táng, trục vớt xác từ thiện: “Gắng học để sau này nhờ tấm thân. Còn cha đã làm từ thiện rồi thì làm mãi. Tiền bạc bao nhiêu cũng hết nhưng làm việc nghĩa thì còn hoài nghe con...”.

11 năm liền là HS giỏi, Dũng đang chuẩn bị thi HS giỏi cấp tỉnh môn lý và hơn một năm nay mẹ Dũng đã dần khỏe lại, biết làm bánh ướt đội đi bán. Hôm chúng tôi tìm đến, Dũng đang cắt lúa trên đồng, vừa cắt vừa tâm sự: “Năm nay mình sẽ cố gắng vào ngành sư phạm cho ít tốn kém mà có thể ở gần nhà lo cho mẹ...”.

Phong: “Học mới giúp được gia đình lâu dài...”

Phóng to

Phong vác bao phân cho kho chứa phân ở khóm Hòa Thạnh, P.Mỹ Hòa, TP Long Xuyên (An Giang) - Ảnh: Phạm Diễm

Đó là một bạn trẻ trắng trẻo, vẻ công tử. Khi chúng tôi đến, người bạn trẻ ấy đang ngồi cạnh người cô bị liệt hai chân ôn bài môn sử để dự kỳ thi HS giỏi cấp thành phố. Đó là Bùi Thanh Phong (12B1 Trường THPT Mỹ Thới, TP Long Xuyên) ở phường Mỹ Thạnh, ven TP Long Xuyên.

Nhà bảy anh em nhưng lại chỉ có 2 công ruộng vì gia đình đã bán phần lớn ruộng gần 10 năm nay khi quá túng quẫn. Thu nhập chính của cả nhà đều nhờ vào lương thợ hồ của cha, nhưng cách đây sáu năm cha mắc bệnh tai biến mạch máu não, không đi lại được, mẹ phải vay mượn khắp nơi để chạy chữa.

Người trụ cột của gia đình không còn khả năng làm ra tiền mà chi phí thuốc thang, sinh hoạt trong gia đình lúc nào cũng cấp bách nên nợ nần chồng chất. Còn nhớ gần cuối năm học lớp 9, cha trở bệnh nặng hơn, mẹ không còn kiếm đâu ra tiền nên Phong đã phải nghỉ học một năm đi phụ hồ, vác cát mướn... Sức lao động của cậu bé 15 tuổi bấy giờ không đủ để trang trải các chi phí nhưng “giẻ rách cũng đỡ đầu ngón tay”!

Đi làm mà dạ rối bời, bạn bè gặp Phong đang phụ hồ đều ái ngại: “Phong học được mà nghỉ uổng quá”. “Làm mãi mà không học thì không thể giúp gia đình lâu dài và nghèo vẫn hoàn nghèo...” - Phong nghĩ mãi và liều trở lại lớp đi tiếp con đường đèn sách. Để trở lại tuổi học trò, cậu bé này đã tiếp tục vật lộn với từng bao phân, gạo, lúa ở các kho bãi, nhà máy.

Những buổi đầu tiên, bao phân 50kg được mấy chú làm chung đỡ lên vai là hai chân Phong muốn quị. “Phải cố thôi, nhà mình sắp hết gạo rồi”. Phong mím môi, vác bao phân bước xuống tàu trên đôi chân run rẩy. Số tiền Phong kiếm cũng chỉ đủ mua gạo mỗi ngày cho cả nhà.

Chia tay với chúng tôi, người học trò ấy cúi đầu lặng lẽ: “Mình làm hết khả năng và cố gắng vào ngành xây dựng, nhưng có lẽ lại phải nghỉ một năm...”.

Chủ nhật 14-11-2004, tại Nhà Thiếu nhi tỉnh Bến Tre, 200 HS lớp 9, lớp 12 của ba tỉnh: An Giang, Trà Vinh, Bến Tre sẽ nhận học bổng “Vượt khó - học giỏi” năm học 2004 - 2005. Mỗi suất 500.000 đồng và tập vở do nhà thiết kế thời trang Liên Hương trao tặng. Đây là những gương mặt có hoàn cảnh khó khăn, phần lớn mồ côi cha mẹ, phải vất vả kiếm sống. Được biết, từ năm 2000 đến nay - thông qua chương trình Vì ngày mai phát triển của Báo Tuổi Trẻ, nhà thiết kế thời trang Liên Hương đã hỗ trợ 755 suất học bổng cho HS nghèo - hiếu học ở đồng bằng sông Cửu Long.