Phóng to

Các đại biểu nạn nhân chất độc da cam tại vườn hoa Ba Đình - Ảnh: Việt Dũng

TT - Điểm chung của trên 200 nạn nhân chất độc da cam cả nước tham dự cuộc giao lưu “Bài ca ân nghĩa” (diễn ra sáng 5-8 tại Hà Nội) là trong tận cùng đau đớn và khổ ải, họ đều vượt qua nghịch cảnh để sống và góp sức cho đời.

Nghe đọc nội dung toàn bài:

Như bé Phạm Thị Thùy Linh (TP.HCM), sinh ra không có hai tay; Lê Thị Hà (Đà Nẵng) 14 tuổi nhưng bé xíu như mới 3-4 tuổi; má Nguyễn Thị Tèo (Trà Vinh) có hai người con “có lớn nhưng không khôn”... Thế nhưng những con người ấy đã vượt qua tất cả và những ngày này ở Hà Nội, họ gặp nhau, hát, đọc thơ và cười như chưa hề có bệnh tật, nhọc nhằn.

Bình thường mà phi thường

25 tuổi nhưng Nguyễn Sơn Lâm (Hà Nội) trông như một cậu bé chưa vào lớp 1: hai chân ngắn bé xíu khiến Lâm chủ yếu phải di chuyển bằng xe lăn hoặc được một đồng nghiệp... bế trên tay. Sơn Lâm đang là biên tập viên lĩnh vực thể thao của báo điện tử VietNamNet. Hành trình học tập của anh khiến bất cứ người khỏe mạnh nào cũng ao ước: từng cùng lúc học và tốt nghiệp hai trường ĐH, sau đó đi học thêm tiếng Pháp và từ hai tháng nay Lâm làm việc cho VietNamNet. “Tôi được tuyển dụng vì làm được việc như mọi đồng nghiệp khác” - Lâm nói giản dị và tự tin về công việc của mình.

Còn Phạm Thị Thùy Linh nổi tiếng bởi những tấm ảnh viết chữ bằng chân. Chị Phạm Thị Nhí - cán bộ văn phòng Hội Nạn nhân chất độc da cam ở phía Nam - kể rằng Linh vào làng Hòa Bình (Bệnh viện Từ Dũ) từ khi còn bé xíu. Sinh ra không có hai tay, Linh đã kiên trì tập luyện để có thể làm mọi việc bằng chân. Cùng đoàn TP.HCM với Linh có Võ Thị Thanh Tâm, sinh năm 1990. Giống hệt các thiếu nữ cùng tuổi khác, Tâm trông thật xinh xắn trong chiếc áo pull màu cam, chiếc quần short màu sữa, chỉ có khác một chút là hai cánh tay Tâm chỉ bằng một nửa người bình thường.

Phóng to Bạn Lê Thị Hà, một nạn nhân ở Đà Nẵng, tại cuộc giao lưu - Ảnh: L.A. Như có như không... Chưa bao giờ chúng tôi lại thấy những "người không chuyên" hát nhiều đến thế, như ở cuộc giao lưu lần này. Chiều 4-8, ngay cuộc gặp gỡ đầu tiên sau khi đến Hà Nội, hàng loạt cánh tay đã giơ lên xung phong hát. Từ người chiều cao mãi mãi dừng lại như ở tuổi lên 3, đến bác cựu chiến binh già tóc rụng sạch nay phải dùng tóc giả... Dường như ở những con người này, khi đã chịu đựng và vượt những khó khăn nhất trong một đời người, với họ, mọi thứ đều nhẹ nhàng, như có như không.

Phan Thị Thanh, con nuôi của chị Nguyễn Thị Hiền, phó chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam Đà Nẵng, cho biết: ba Thanh mất khi chị mới 9 tuổi, hai chân tật nguyền và hoàn cảnh gia đình quá khó khăn khiến chị phải bỏ học từ năm lớp 6. “Tôi may mắn được nhận học nghề thêu, tối đi bán trứng luộc và đồ ăn vặt để dành tiền học bổ túc văn hóa hết cấp II, rồi học tiếng Anh...”. Hôm nay, chị Thanh đã là cô giáo dạy thêu tại Trung tâm Bảo trợ nạn nhân chất độc da cam và trẻ em bất hạnh, có một gia đình hạnh phúc với cậu con trai 19 tháng tuổi mà theo lời chị là “đẹp như tranh”.

Người trước ngã, người sau sẽ tiến

Để có được cuộc gặp gỡ này, Trung tâm Giáo dục truyền thống lịch sử đã mất nhiều tháng chuẩn bị. Thành lập từ năm 1992, mấy năm gần đây trung tâm đã làm cầu nối cho nhiều hoạt động dành cho nạn nhân chất độc da cam.

Mấy ngày đoàn ở Hà Nội, chân ông Lê Xuân Niêm (giám đốc trung tâm) và các cán bộ của ông lúc nào cũng như đang được... gắn môtơ. “Chúng tôi chỉ mong muốn làm sao cho các bạn ấy được vui, những ngày ở Hà Nội là một trong những kỷ niệm đẹp nhất của họ” - ông Niêm tâm sự.

Và không chỉ có ông Niêm, chúng tôi đã thấy nhiều người có tấm lòng: bạn đồng nghiệp khỏe mạnh và điển trai của Nguyễn Sơn Lâm đã vui vẻ bế, đẩy xe lăn cho bạn trong những ngày Hà Nội tháng tám nắng thiêu oi bức. Rồi những “cán bộ của nạn nhân” như chị Nguyễn Thị Hiền, chị Phạm Thị Nhí...

Trong mấy năm qua, người dân trong và ngoài nước đã đóng góp gửi tặng nạn nhân chất độc da cam nhiều chục tỉ đồng, riêng Hội Nạn nhân chất độc da cam VN đã nhận được 11 tỉ đồng, nhiều nạn nhân khó khăn nhất, yếu sức nhất đã được tặng nhà tình thương, tặng bò làm vốn hoặc tặng giếng nước sinh hoạt. Những tấm lòng ấy đã góp phần làm vơi đi khó khăn, thiệt thòi của những người không may trong số những người không may chịu đựng chất độc da cam.

Theo ông Mai Thế Chính (Hội Nạn nhân chất độc da cam VN): “Chúng ta phải chờ trong ba tháng đến một năm nữa mới có kết quả tòa án Hoa Kỳ sẽ xử hoặc tiếp tục bác đơn kiện của các nạn nhân VN. Nếu tòa phúc thẩm Hoa Kỳ tiếp tục bác đơn kiện, phía VN sẽ đệ đơn lên tòa án tối cao Hoa Kỳ”. Trong quãng thời gian dằng dặc này, nhiều nạn nhân đã vĩnh viễn ra đi, như mới đây ông Nguyễn Văn Quý, bà Nguyễn Thị Hồng đã qua đời ngay sau khi kêu gọi công lý từ Mỹ trở về.

Nhưng đây là một cuộc chiến đấu vì công lý, người trước ngã, người sau sẽ tiến. Tiến lên để hát những bài ca mà họ đã hát rất nhiều tại cuộc giao lưu: Xin siết chặt tay nhau, Một thế giới màu xanh, Một thế giới tương lai, Một thế giới hòa bình...

Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin VN (VAVA) và Trung tâm Giáo dục truyền thống lịch sử (Hội Khoa học tâm lý giáo dục VN) cho biết: dự kiến hôm nay 6-8, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết có cuộc gặp các nạn nhân chất độc da cam tại Phủ chủ tịch. Đoàn gồm 252 người, là cựu chiến binh, cựu thanh niên xung phong, đại diện các gia đình nạn nhân chất độc da cam có hoàn cảnh đặc biệt, trẻ em đang điều trị, học tập tại làng Hòa Bình, Bệnh viện Từ Dũ... Trong đó nhiều gia đình có 3-5 người bị nhiễm chất độc da cam. Chương trình do VAVA và Trung tâm Giáo dục truyền thống lịch sử tổ chức nhân ngày "Vì nạn nhân chất độc da cam/dioxin VN" 10-8 hằng năm.