Phóng to

Chiếc áo dài năm xưa của phụ nữ Sài Gòn - Ảnh tư liệu

TT - Tôi là người Việt hiện đang sinh sống tại Mỹ. Tôi rất tự hào về chiếc áo dài truyền thống của phụ nữ VN và muốn giới thiệu về sự ra đời của nó với bạn bè. Tôi xin được hỏi về lịch sử chiếc áo dài. (Phạm Thanh Hương - Kansas, USA - huongks@...)

- Về nguồn gốc, một số tác giả bài viết nghiên cứu về áo dài có cùng quan điểm rằng chiếc áo dài xưa nhất là áo giao lãnh, tương tự áo tứ thân (có tác giả cho rằng hai loại áo này là một). Áo gồm bốn thân, mặc phủ ngoài yếm lót, váy tơ đen.

Thời vua Gia Long (đầu thế kỷ 19), trong giới phụ nữ quyền quí bắt đầu phổ biến kiểu áo ngũ thân (kiểu may như áo tứ thân, nhưng nửa vạt trước được may thêm một vạt con nằm dưới vạt trước, áo may nối sống, che kín thân hình, có khuy cài). Năm 1828, năm Minh Mạng thứ chín, tuân theo chiếu chỉ cấm mặc váy của triều đình, chị em phụ nữ chuyển sang mặc áo dài với quần.

Thời Pháp thuộc, năm 1930, do chịu ảnh hưởng của phương Tây, một họa sĩ tên Cát Tường tung ra kiểu áo dài LeMur nối vai ráp tay phồng, cổ bồng, cổ lá sen hoặc cổ hở rộng, vạt áo không nối sống nữa vì vải nhập ngoại đã có khổ rộng hơn, giữ nguyên hai tà dài với gấu áo viền tròn.

Năm 1934, họa sĩ Lê Phổ đã cải tiến áo dài LeMur, loại bỏ vai phồng, cổ hở để dung hòa với áo ngũ thân cũ, vạt dài không viền tròn, thân trên ôm sát thân người, tà áo bay lượn.

Cuối thập niên 1950, bà Trần Lệ Xuân, vợ ông Ngô Đình Nhu, xuất hiện trước mắt công chúng trong kiểu áo dài không cổ, tay ngắn, mang bao tay trắng, tóc bới cao, nhưng rồi kiểu áo này cũng nhanh chóng mai một.

Khoảng thập niên 1960, nhà may Dung Dakao ở Sài Gòn tung ra kiểu áo dài tay raglan (ráp tay xéo vai để tránh các đường nhăn hai bên nách khi mặc áo) mặc với quần xéo ống rộng.

Từ đó đến nay, chiếc áo dài vẫn luôn là cảm hứng sáng tạo của nhiều nhà thiết kế, nhưng kiểu áo dài Lê Phổ vẫn luôn được coi là chuẩn mực.