Phóng to

Các cửa hàng kinh doanh dụng cụ TDTT trước Cung văn hóa Lao động - Ảnh: PHÚC HUY

TT - Trong số báo trước, chúng tôi đã nêu thực trạng công viên Tao Đàn bị “băm nhỏ” cho thuê, các công trình cứ tiếp tục mọc lên bất chấp các chỉ đạo của lãnh đạo TP về việc chỉnh trang công viên. Vì sao?

Điểm qua các chỉ đạo

Cuộc họp gần đây nhất, ngày 12-9-2003, có đại diện các sở ngành liên quan, Phó chủ tịch UBND TP Nguyễn Văn Đua đã nghiêm khắc phê bình Sở GTCC, Công ty Công viên cây xanh đã không làm tốt vai trò tham mưu, không chấp hành thực hiện kịp thời chủ trương của Ban thường vụ Thành ủy.

Ông Đua cũng yêu cầu xác định rõ trách nhiệm của Sở GTCC và từng đơn vị liên quan, giải thích vì sao không sử dụng mặt bằng đúng công năng. Mặt khác cũng yêu cầu UBND quận 1 tự xử lý đối với các kiôt cho thuê xung quanh công viên Tao Đàn...

Lật lại hồ sơ hơn 15 năm trước, chúng ta thấy trong thông báo ngày 27-9-1988, phó chủ tịch UBND TP.HCM lúc bấy giờ là ông Nguyễn Văn Nam đã nêu rõ: “Hiện có nhiều cơ quan, đơn vị trên khu vực công viên Tao Đàn khai thác sử dụng, cải tạo và xây dựng bổ sung tùy tiện một số công trình không phù hợp với qui hoạch tổng thể, ảnh hưởng đến quần thể kiến trúc và kỹ thuật đô thị của công trình. Yêu cầu tất cả cơ quan trên không được xây cất thêm bất cứ công trình nào trong khu vực qui hoạch. Trường hợp xây dựng, cải tạo bổ sung đều phải được sự chấp thuận của UBND TP”.

Gần năm năm sau, tháng 4-1993, UBND TP ra chỉ thị chấn chỉnh: “Tất cả công viên, tiểu đảo, cây xanh trên địa bàn quận, huyện TP quản lý phải được sử dụng đúng công năng. Giám đốc Sở GTCC chủ trì tổ chức đoàn kiểm tra, xử lý và ra quyết định giải tỏa toàn bộ cửa hàng ăn, quán nhậu... Công việc này phải hoàn tất trước 30-5-1993”. Tháng 7-1993 Thường trực UBND TP tiếp tục chỉ đạo: UBND quận 1 ra quyết định tháo dỡ các công trình xây dựng trái phép tại sân CLB TDTT Tao Đàn.

Tiếp sau đó, tháng 5-1994, Chủ tịch UBND TP Trương Tấn Sang, Phó chủ tịch Nguyễn Văn Huấn đã họp với các ngành liên quan và kết luận: tất cả công viên trong thành phố phải được sử dụng và khai thác đúng công năng.

Theo quyết định ngày 31-7-2001 của Kiến trúc sư trưởng TP (nay là Sở Qui hoạch - kiến trúc), công viên Tao Đàn sẽ chia làm ba khu chức năng chính: khu cây xanh, đường đi dạo, sân chơi trẻ em, diện tích 102.400m2, chiếm tỉ lệ 55,55%; khu TDTT diện tích 64.000m2, chiếm 35%; khu các công trình văn hóa, giải trí diện tích 17.350m2, chiếm 9,45%. Các công trình hiện hữu được giữ lại là Nhạc viện TP, Cung văn hóa Lao động. Riêng trụ sở Sở Y tế, văn phòng Công ty Lương thực, Hội trường Công đoàn TP... sẽ chuyển đổi công năng sử dụng.

Dù đã có những chỉ thị như vậy, nhưng tình hình ở công viên Tao Đàn vẫn không tiến triển. Tháng 2-1995, UBND TP lại giao Kiến trúc sư trưởng TP chịu trách nhiệm cùng Sở Nhà đất, Sở GTCC nghiên cứu và trình Thường trực UBND TP duyệt qui hoạch điều chỉnh, di chuyển các cơ quan đơn vị trên bốn trục đường Cách Mạng Tháng Tám, Nguyễn Thị Minh Khai, Huyền Trân Công Chúa, Nguyễn Du đi nơi khác, trả lại công năng cho công viên Tao Đàn. UBND TP cũng lưu ý việc chỉnh trang công viên chỉ phục vụ văn hóa, thể dục thể thao và nghỉ ngơi. Các công trình xây dựng, kinh doanh trái phép, lấn chiếm trong và ngoài công viên Tao Đàn, Sở GTCC phải giải tỏa xong trong tháng 11-1995.

Ngày 14-9-1998, liên quan đến công viên Tao Đàn, thường vụ Thành ủy lại ra thông báo kết luận: những công trình không phải là kiến trúc cũ (nhà ở, cửa hàng, trụ sở cơ quan...) không phù hợp với công năng của công viên phải di dời. Riêng Nhạc viện TP được giữ lại địa điểm hiện tại.

Thành ủy giao UBND TP chịu trách nhiệm cụ thể việc di dời, bồi hoàn. Thông báo cũng nhắc nhở công việc này phấn đấu hoàn thành cuối năm 2000 để tạo ấn tượng tốt khi bước vào thế kỷ 21. Một lần nữa sự việc lại rơi vào im lặng. Và những “ấn tượng” của công viên Tao Đàn khi “bước vào” thế kỷ 21 là tiếp tục bị xà xẻo, nhếch nhác, xuống cấp và... chưa có sự chỉnh trang nào cả.

Tháng 7-2001, trước phản ảnh của dư luận, Kiến trúc sư trưởng TP (nay là Sở Qui hoạch - kiến trúc TP) đã ký quyết định phê duyệt qui hoạch chi tiết công viên Tao Đàn. Theo quyết định này, các công trình hiện hữu được cải tạo, nâng cấp chuyển đổi thành chức năng văn hóa, giải trí và phải đảm bảo các yêu cầu về mặt kiến trúc. Các hộ dân, nhà hàng, kiôt... được xóa bỏ và thay thế bằng cây xanh, mảng xanh nhằm mở rộng công viên Tao Đàn. Ba năm trôi qua, Sở GTCC cho biết đang lập phương án... chỉnh trang công viên.

Vì sao trên nói dưới không nhúc nhích?

Một trong những nguyên nhân khiến việc chỉnh trang công viên Tao Đàn trở nên khó khăn là vị trí công viên nằm ngay bốn mặt tiền đường trung tâm. Nguồn thu từ việc cắt đất công viên cho thuê đem lại cho các cơ quan quản ly quá lớn. Vì vậy mà việc thu hồi mặt bằng, không còn các khoản thu là nguyên do dẫn đến việc chần chừ, hứa hẹn, thậm chí phớt lờ chủ trương của TP. Điển hình như 26 cửa hàng cho thuê trên đường Huyền Trân Công Chúa, trước đây ký hợp đồng cho thuê theo từng năm.

Thời gian gần đây, để đối phó với việc TP có thể thu hồi đất, chỉnh trang bất cứ lúc nào nên đơn vị “cát cứ” ở công viên Tao Đàn đã chuyển sang cho thuê theo... tháng. Riêng các địa điểm cho thuê khác trên đường Cách Mạng Tháng Tám, Nguyễn Du vẫn còn hoạt động rầm rộ, các đơn vị cho thuê vẫn chưa thu hồi và hoạt động theo kiểu cầm chừng.

Một phần nguyên nhân khác theo Sở GTCC, các cơ quan đóng trong khuôn viên Tao Đàn chưa ai chịu di dời. Công ty Công viên cây xanh TP, đơn vị trực tiếp quản lý công viên, lại cho rằng với “tầm” của công ty thì không thể “bốc” các cơ quan đóng trong công viên mà phải cần đến sự hỗ trợ của các cấp có liên quan. Hiện nay phương án chỉnh trang công viên đang được triển khai, và tiến độ lại phụ thuộc công tác di dời các cơ quan này.

Ý kiến của các cơ quan đóng tại công viên này như Sở Y tế, Liên đoàn Lao động TP đều cho rằng chủ trương TP phải thực hiện và đồng tình với việc di dời để chỉnh trang công viên, nhưng khó khăn hiện nay là UBND TP chưa cấp đất để di dời. Về phía Công ty Lương thực TP cũng cho biết đã chủ động tìm mặt bằng, đang xin thỏa thuận qui hoạch của Sở Qui hoạch - kiến trúc.

Sở GTCC cũng cho biết hiện đang chờ thành lập ban chỉ đạo di dời các cơ quan đóng trong công viên, từ đó mới bàn biện pháp di dời. Ban chỉ đạo chưa thành lập nên chưa thể nói tiến độ di dời cụ thể như thế nào. Nhiều ý kiến cho rằng chủ trương đã có nhưng thời gian qua TP thiếu sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt để thực hiện nên “trên cứ nói mà dưới không nghe”.