Phóng to

Sơ tán người bị thương ở một ga đường sắt tại Madrid

TT - Ngay sau khi diễn ra vụ tấn công làm hơn 170 người chết hôm qua tại Tây Ban Nha, nhà chức trách đã tuyên bố nhiều khả năng đây là “tác phẩm” của các lực lượng ly khai xứ Basque ETA, mặc dù các khả năng khác vẫn còn bỏ ngỏ. ETA là tổ chức nào?

ETA là từ viết tắt từ “Euskadi Ta Askatasuna”, có nghĩa là “Xứ sở của những người Basque tự do”. Đây là một tổ chức khủng bố của những người chủ trương ly khai xứ Basque, tách từ Đảng Dân tộc xứ Basque (Partido Nacionalista Vasco - PNV) sáng lập năm 1894.

Năm 1959, một số thành viên trẻ của PNV do không hài lòng với việc PNV khước từ đấu tranh vũ trang, đã rời bỏ đảng này và lập ETA. Về tư tưởng, ETA có xu hướng thiên tả. Được thành lập chính thức vào năm 1962 tại đại hội những người theo chủ nghĩa dân tộc cánh tả, ETA muốn kết hợp hoạt động hợp pháp với bí mật. Họ tuyên bố thành lập các mặt trận chính trị, quân sự, lao động và văn hóa hướng tới mục tiêu thành lập một nhà nước

Phóng to

Basque độc lập trên một lãnh thổ tự trị, liên kết một số vùng ở phía đông bắc Tây Ban Nha và tây nam nước Pháp.

ETA là tổ chức khủng bố nổi tiếng nhất nước Pháp. “Euskadi” là từ của những người sáng lập chủ nghĩa dân tộc Basque: anh em Arana (vào thế kỷ 19, cũng chính họ là những người nghĩ ra lá cờ xứ Basque và đề xướng những ngày lễ dân tộc).

Từ đầu thập niên 1960, bắt đầu xuất hiện những vụ đánh bom các đồn cảnh sát, hiến binh, các tuyến đường sắt, ám sát hiến binh và các quan chức. Vì cuộc đấu tranh của ETA nhằm chống lại nhà lãnh đạo độc tài Franco nên tổ chức này được sự ủng hộ rộng rãi của người Tây Ban Nha. Sau những cuộc trấn áp năm 1962, tổ chức này đã phải tạm thời giảm bớt hoạt động trong một thời gian. Năm 1964, ETA hồi phục và những hoạt động khủng bố của nó bắt đầu trở nên có tính hệ thống.

Những vụ tấn công của ETA thời gian gần đây - Tháng 7-2003: Hai vụ tấn công bằng bom diễn ra tại Alicante và Benidorm làm 13 người bị thương. Vài ngày sau lại diễn ra vụ nổ bom tại phi trường Santander. - Tháng 1 và 2-2000: Xe bom phát nổ tại Madrid và thủ phủ xứ Basque Vitoria. - Tháng 6-1998: Xe bom giết chết ủy viên hội đồng Đảng Nhân dân Manuel Zamarrenno. - Tháng 7-1997: ETA bắt cóc rồi giết ủy viên hội đồng Miguel Angel Blanco. - Tháng 6-1987: 21 người đi mua hàng bị giết trong cuộc tấn công của ETA vào một siêu thị ở Barcelona. - 1980: Năm sát máu nhất của ETA: 118 người bị giết trong các cuộc tấn công khác nhau. - Tháng 12-1973: ETA ám sát thủ tướng Luis Carrero Blanco.

Những năm 1976 - 1980 trong lịch sử của ETA đã trở thành thời gian của những hoạt động khủng bố tích cực. Mục tiêu chính của ETA là các quan chức dân sự và quân sự cao cấp, các quan tòa. Số thành viên của ETA lên tới 500, trong số này có 200 là các tay súng, những người còn lại chuyên lo hậu cần và dọ thám.

Tổ chức này chia ra thành từng nhóm nhỏ 20 - 30 thành viên (mỗi nhóm lại chia ra nhiều đội, mỗi đội khoảng 5-6 người), hoạt động ở xứ Basque, còn những “nhóm cơ động” thì hoạt động tại Madrid, Valencia, Barcelona và những thành phố lớn khác. Những người bị tấn công thường là các chính khách cánh hữu, đại diện của các tổ chức bảo vệ luật pháp.

Phương pháp giết người được ưa chuộng nhất của ETA là bắn vào gáy. Trung bình mỗi tay súng hoạt động khủng bố trong ba năm, sau đó hoặc bị giết chết hoặc bị bắt.

Hiện nay có ba nhóm ETA đang hoạt động: một ở xứ Basque, một ở Madrid và một nhóm cơ động. ETA có liên hệ với đội quân Cộng hoà Bắc Ireland IRA, MIR (nhóm dân quân Chile): các tay súng MIR thường tập luyện với ETA, ETA cũng thường cử người tới Mỹ Latin để đào tạo các tay khủng bố địa phương. Năm 1985, cảnh sát phát hiện một kho vũ khí của ETA, ngoài vũ khí bắn tỉa họ còn tìm thấy tên lửa đất đối không do Liên Xô cũ sản xuất (Libya cung cấp) cùng các bệ phóng của nó.

Ngân quĩ của ETA là từ “thuế cách mạng” đánh vào các doanh nhân; các vụ cướp ngân hàng, bắt cóc tống tiền và một số đóng góp tự nguyện. Thu nhập bình quân của “thuế cách mạng” là khoảng 1,5 tỉ peso/năm. Từ năm 1968 đến nay, tổng cộng có 850 người chết trong các vụ tấn công của ETA.