Phóng to

Chỉ tiêu tuyển sinh sau ĐH tăng nhanh hằng năm, tuy nhiên chất lượng đào tạo còn nhiều vấn đề phải bàn. Trong ảnh: Đăng ký dự thi sau ĐH tại ĐH Mở bán công TP.HCM (ảnh chỉ nhằm minh họa)

TS Nguyễn Thị Kim Anh, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, đưa ra đánh giá trên khi nhìn vào thực trạng đào tạo sau ĐH hiện nay.

Trong khi đó, khâu đào tạo vẫn còn nhiều bất cập, nặng nề về lý thuyết, nội dung học quá hàn lâm, ít thảo luận. Học viên ít đi thực tế, ít tự nghiên cứu tài liệu.

GS Trần Thanh Đạm nói: Một số chuyên đề tuy có đi sâu về lý thuyết và phương pháp khoa học song thường phân tán, rời rạc, thiếu hệ thống. Nghiên cứu sinh tuy phải học và thi nhưng bản thân cũng không hiểu các chuyên đề có ý nghĩa như thế nào đối với sự đào tạo sau ĐH của mình.

Kêu ca nhiều nhất vẫn là chương trình nặng. Chương trình thạc sĩ ở nước ngoài chỉ có 40 - 50 tín chỉ, trong khi nước ta yêu cầu số môn học nhiều (15-25 môn), số đơn vị học trình bắt buộc quá nhiều (80 - 100 đơn vị học trình) nhưng lại không thiết thực. Đây là nguyên nhân chính khiến các chương trình đào tạo thạc sĩ chưa chuẩn hóa, liên thông với nước ngoài.

Những vấn đề “muôn thuở”

TS Trương Văn Sinh, Học viện Hành chính Quốc gia, dẫn ra những yếu kém trong đào tạo sau ĐH bằng thực tế đào tạo cao học quản lý giáo dục. Theo TS Trương Văn Sinh, về đề tài, nhiều luận văn cao học quản lý giáo dục còn chung chung, đi vào những vấn đề “muôn thuở” mà ai cũng biết hoặc trùng lặp.

Có một thực tế là học viên khóa sau dựa vào luận văn của học viên khóa trước, rồi thay đổi địa danh, số liệu... thế là có một luận văn để “trình làng”. Số luận văn đề cập trực tiếp đến những vấn đề bức xúc của xã hội rất hiếm hoi.

Ngoài ra, nhiều luận văn còn rất nặng tính hình thức. TS Trương Văn Sinh cho biết: Nhiều luận văn cao học với nhiều chương, phần mục thường dày hơn 100 trang, tạo ấn tượng bề thế, đầy đủ nhưng không sâu, giá trị thực tiễn không cao.

GS Trần Thanh Đạm nêu ra nhiều quy định chưa sát hoặc vô lý. Ví dụ những yêu cầu về hình thức của một công trình khoa học như chú giải, thư mục, trích dẫn... có những quy định quá tỉ mỉ như cách đánh số trang, cách đóng bìa chữ nhũ là quá chi tiết. Các thủ tục từ khi làm xong luận án đến khi bảo vệ luận án theo GS Trần Thanh Đạm thật quá rườm rà và phiền hà.

Điểm số luận án cao ngất

Khâu quyết định là bảo vệ luận văn cũng mang tính hình thức, chiếu lệ. TS Nguyễn Thị Kim Anh nêu lên thực tế: Do nhiều mối quan hệ khác nhau với người hướng dẫn, với nghiên cứu sinh, trong buổi bảo vệ chính thức luận án cấp Nhà nước, một số thành viên trong hội đồng khoa học đã cho qua những khuyết điểm, những thiếu sót cần được góp ý.

Việc đánh giá luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ phần nhiều mang tính hình thức, chiếu lệ.

Đáng báo động là điểm số của các luận án thạc sĩ, tiến sĩ trong những năm gần đây có xu hướng ngày càng tăng. Thậm chí có luận án thạc sĩ được đến 9,99 điểm nhưng ý kiến “sau cánh gà” của đa số thành viên hội đồng bảo vệ vẫn không hài lòng với kết quả bảo vệ và chất lượng.

GS Trần Thanh Đạm cũng có đánh giá tương tự: Ít buổi bảo vệ luận án đủ thời gian trở thành một cuộc thảo luận, tranh luận thực sự. Tâm lý chung của trò cũng như thầy là cuộc bảo vệ luận án giống như một thủ tục, một nghi thức chính thức hóa học vị tiến sĩ chứ không phải một kỳ sát hạch thực sự.