Tàu cánh ngầm “già”

Theo đại diện Cục Đăng kiểm VN, cả nước hiện có 227 tàu cao tốc, bao gồm tàu cao tốc bằng vỏ composite, tàu vỏ sắt có tốc độ từ 30 km/giờ trở lên. Trong đó 137 chiếc có tuổi đời 1-5 năm, 106 chiếc 5-10 năm, còn lại là tàu có tuổi đời trên 10 năm đến 35 năm. Như vậy, tuổi đời tàu cao tốc ở VN tương đối trẻ. Tuy nhiên, trong số 227 tàu cao tốc trên có 22 tàu cánh ngầm đã qua sử dụng trên 18 năm, thậm chí nhiều tàu đã sử dụng 23 năm. Hầu hết các tàu cánh ngầm đều được sản xuất từ Nga, Ukraine và VN chưa có công nghệ sản xuất các loại tàu này.

Thống kê của Cảng vụ đường thủy nội địa (Sở GTVT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) cho thấy trong năm 2012-2013 đã có bảy vụ tàu cánh ngầm gặp sự cố trên hải trình. Đa số vụ việc đều do tàu hỏng máy, trôi dạt tự do. Hãng tàu phải điều tàu khác ra sang khách.

Sáng 9-8, trao đổi với Tuổi Trẻ, Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Trần Minh Sanh cho biết cách đây nhiều năm, tỉnh đã có văn bản kiến nghị các ngành chức năng cần có những quy định cụ thể và có biện pháp chấn chỉnh hoạt động của tàu cánh ngầm.

Cũng theo ông Sanh, việc ban hành các quy định để quản lý tàu cánh ngầm chủ yếu thuộc về bộ ngành trung ương. Địa phương chỉ quản lý ở hai đầu bến, còn tàu cánh ngầm chạy qua luồng hàng hải ở vịnh Gành Rái thì không thuộc quyền quản lý của địa phương.

Phương tiện không an toàn không cho xuất bến

Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân chỉ đạo như vậy tại cuộc họp tổng kết công tác tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ khắc phục sự cố chìm canô tại cửa biển Cần Giờ ngày 10-8.

Ông Quân nhận định sự cố chìm canô trên vùng biển Cần Giờ là một tai nạn thương tâm do nhiều lỗi: chở quá tải, đang trong quá trình bảo trì... “Vì vậy các lực lượng như công an, bộ đội biên phòng TP cũng như các cơ quan cần kiểm tra, không để tình trạng sử dụng phương tiện biển xanh, biển đỏ cho việc riêng, không phải là thực hiện công vụ. Đặc biệt, các cơ quan chức năng TP cần tăng cường kiểm tra tại các bến bãi, xử lý kiên quyết, không xuê xoa, đảm bảo các phương tiện không an toàn không được xuất bến”.

Ông Quân cho biết Chính phủ đã chỉ đạo khởi tố vụ án, các bộ Giao thông vận tải, Công an đã thành lập tổ điều tra liên quan đến sự cố này. Tuy nhiên, các đơn vị ở TP cần rút kinh nghiệm trong công tác phối hợp, kiểm tra thông tin triển khai cứu hộ làm sao phải nhanh, nhạy. “Đơn vị nào gần nơi xảy ra tai nạn phải triển khai cứu hộ trước chứ không phải đợi đơn vị được phân công trách nhiệm tới”, ông Quân yêu cầu.

Coi thường sông nước

Tại bến tàu Rạch Mẽo (TP Rạch Giá, Kiên Giang) trưa 5-8, trong cái nắng hầm hập, gần đến giờ xuất bến, hàng chục hành khách tay xách nách mang lần lượt bước xuống tàu cao tốc chạy tuyến Rạch Giá - Sông Đốc (Cà Mau).

Khái niệm tàu cao tốc ở đây có lẽ chỉ căn cứ vào yếu tố tốc độ chạy tàu (trung bình 50km/giờ), còn trang thiết bị trên tàu khá nghèo nàn, lạc hậu. Từ sàn tới mui tàu cao chỉ khoảng 1,5m, đi lại phải khom người để tránh đụng đầu. Thân tàu làm bằng nhựa composite, dọc hai bên bố trí hai dãy ghế đủ chỗ cho 34 người lớn ngồi chật vật. Tàu không có máy lạnh, không có quạt máy, mọi người phải dùng nón, áo hay bất cứ cái gì có thể phe phẩy để bớt nóng nực.

Đúng 11g tàu rời bến, ra khỏi địa phận TP Rạch Giá, tàu bắt đầu tăng tốc xuôi dòng sông Cái Bé. Khi chúng tôi hỏi áo phao, tài công Nguyễn Thành Tuyên - tự giới thiệu có hơn 10 năm kinh nghiệm chạy tàu cao tốc - bật cười: “Nói thiệt, cả chục năm nay chưa gặp ai đòi áo phao như chú. Trừ khi có cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông đường thủy bắt ép dữ lắm người ta mới chịu mặc”.

Chiều 5-8, chúng tôi xuống tàu cao tốc Thuận Thành 2 tại bến cao tốc phường 7, TP Cà Mau để đi Rạch Tàu (xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển, Cà Mau). Khi rời bến, chiếc tàu 34 ghế không còn chỗ trống nhưng từ TP Cà Mau đến thị trấn Năm Căn tàu vẫn ghé đón thêm sáu hành khách lên dọc đường. Do tàu không còn ghế nên các hành khách mới lên phải ngồi ghế nhựa đặt ngay giữa lối đi. Bị nhồi nhét, nhiều hành khách than phiền và bực dọc, chủ tàu làm lơ.

Quan sát trên tàu, chúng tôi thấy các áo phao được “giấu” phía sau ghế, bị lớp vải bao ghế tàu bao lại, hành khách không đi tàu thường xuyên khó biết áo phao được để ở đâu. Các áo phao được bịt kín trong bọc nilông và dán keo lại, còn phao trên tàu chỉ là những miếng mút xốp hình vuông và cũng được bao trong bọc nilông rồi dán keo.

Trên đường đi Rạch Tàu, tàu phải qua Trạm đảm bảo giao thông đường thủy nội địa cầu kênh Cái Tắc (thị trấn Năm Căn). Trạm này có nhiệm vụ kiểm soát tàu thuyền trước khi ra sông Cửa Lớn - con sông nổi tiếng hung dữ đối với tàu thuyền. Khi tàu cao tốc chạy gần tới trạm, lái tàu giảm ga chạy từ từ và qua trạm mà không hề bị “hỏi thăm”.