Đó là nội dung đã làm “nóng” buổi tọa đàm “Vấn đề cải cách tiền lương của cán bộ, công chức và người lao động” do tạp chí Cộng Sản và Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đồng tổ chức ngày 21-8 tại TP.HCM.

Nghịch lý tiền lương

Theo GS.TS Trương Giang Long - phó tổng biên tập tạp chí Cộng Sản, chính sách tiền lương sau nhiều lần cải cách tới nay vẫn còn tồn tại nhiều bất cập. Mặc dù trong vòng mười năm qua mức lương cơ bản đã được tăng tới tám lần nhưng vẫn không đủ để người lao động tái tạo sức lao động cũng như trang trải cho bản thân, gia đình.

Nhiều đại biểu cho rằng chính sách tiền lương không minh bạch dễ làm nảy sinh tham nhũng và những hệ quả xấu, làm hỏng bộ máy công quyền. PGS.TS Vũ Văn Phúc - tổng biên tập tạp chí Cộng Sản - cho rằng VN cần học Singapore xây dựng mức lương cho cán bộ, công chức hợp lý để họ “không dám, không cần, không muốn” tham nhũng.

Theo ông Phúc, nếu không mạnh dạn cải cách tiền lương sẽ không tránh khỏi vòng luẩn quẩn: lương thấp khiến người lao động không có điều kiện tái tạo sức lao động và nâng cao trình độ. Khi đó năng suất lao động sẽ không cải thiện nên không đủ nguồn lực để tăng lương cho người lao động.

Cần tăng tự chủ và khoán lương

Ông Vũ Văn Phúc cho rằng cần phải đa dạng hóa việc hình thành quỹ lương từ nhiều nguồn khác nhau, không chỉ gói gọn từ ngân sách nhà nước. Mặt khác, việc sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ tiền thuế của dân cũng là một giải pháp quan trọng để tạo nguồn lực cho cải cách tiền lương. Ông Phúc dẫn ví dụ những thất thoát hàng chục ngàn tỉ đồng của một số doanh nghiệp nhà nước như Vinashin, Vinalines thời gian qua và so sánh:

“Với mức thất thoát như thế thì tính ra tất cả cán bộ, người dân của một số tỉnh có GDP khoảng 1.000 tỉ đồng/năm phải làm cật lực, nhịn ăn nhịn tiêu hàng chục năm mới đủ bù đắp” - ông Phúc nói.

Các đại biểu cũng cho rằng cần tăng tự chủ về tài chính và khoán công việc tại các cơ quan, tổ chức để làm cơ sở cải cách tiền lương. Với hầu hết các cơ quan hành chính sự nghiệp hiện nay đều trả lương theo thang bậc mang tính cào bằng nên không tạo được sự cạnh tranh cũng như tạo động lực cho người lao động tăng năng suất làm việc và tăng thu nhập.

TS Nguyễn Trọng Hòa cho rằng cần phân định các loại công việc trong mỗi cơ quan, xác định mức độ khoán thu nhập với từng loại công việc. Khi đó người lao động sẽ có quyền lựa chọn, nếu càng chăm chỉ làm việc hoặc làm việc ở những vị trí khó... sẽ có điều kiện để cải thiện thu nhập của mình. Ông Hòa cho biết nhiều nơi đã áp dụng cơ chế khoán nhưng không trao cho lãnh đạo đơn vị quyền tự chủ nên rất khó triển khai trong thực tế.