(Lê Đăng - TP.HCM)

- Thông tin Nguyễn Văn Vĩnh làm chủ bút Đăng Cổ Tùng Báo thì đúng, mà thông tin Đăng Cổ Tùng Báo là tờ báo tiếng Việt đầu tiên ở Bắc kỳ thì không đúng.

Trước hết, cần lưu ý khái niệm “tờ báo tiếng Việt” là cách nói gây nhiều tranh cãi. Đến nay, có thể xác định tờ báo đầu tiên sử dụng chữ Việt quốc ngữ ở Bắc kỳ là tờ Đại Việt Tân Báo, ra số đầu tiên năm 1905, do Ernest Babut (1878-1962) chủ biên, in hai loại chữ: Hán và quốc ngữ. Tờ này tồn tại đến năm 1908. Còn tờ Đăng Cổ Tùng Báo vốn xuất thân là tờ Đại Nam Đồng Văn Nhật Báo, ra số đầu tiên từ năm 1891 (Thành Thái năm thứ 3) và chỉ in bằng chữ Hán, đến năm 1907 thì Nguyễn Văn Vĩnh làm chủ bút tờ này, đổi tên thành Đăng Cổ Tùng Báo, và bắt đầu có phần in chữ Việt quốc ngữ bên cạnh phần nội dung in chữ Hán như cũ.

* BPVH có thể tìm giúp văn bản bài thơ do Nguyễn Thượng Hiền làm lúc rời nước ra đi làm cách mạng, hình như là bài Khứ quốc? Nếu có bản dịch nào hay xin chép giúp luôn. Chân thành cảm ơn!

(An Hòa - TP.HCM)

- Bài Khứ quốc của Nguyễn Thượng Hiền làm nguyên văn chữ Hán, chúng tôi chỉ chép ra đây bản phiên âm. Còn nếu cần nguyên tác, chúng tôi sẽ gửi thư riêng.

Khứ quốc

Trường lộ dương tiên xuất quốc mônMang mang đại hải giới càn khônHữu sinh chung tuyết sơn hà sỉVị tử nan vong quân phụ ôn (ân)Nam phỉ quan tâm huy oán lệĐông kinh hồi thủ điếu trung hồnTráng du thùy cộng ma song kiếmNhất tẩy phong trần vạn lý hôn.

Nguyễn Thượng Hiền

Năm 1963, Đông Xuyên có dịch sang lục bát:

Bỏ nước ra đi

Ra roi phóng ngựa ải ngoàiMênh mông bể lớn rạch ròi càn khônSống còn rửa nhục giang sơnThân này chưa chết, còn ơn chúa, nhàTrông về Nam phỉ châu saTrung hồn ngoảnh lại Bắc hà viếng aiCùng ai mài kiếm bên trờiMịt mù quét sạch dặm khơi... phong trần.

Đông Xuyên

* Chúng tôi gặp được một bức liễn chữ Hán như hình gửi kèm, nhưng không rõ nghĩa và cách đọc. Mong BPVH giúp chúng tôi phiên âm câu liễn trên và dịch nghĩa giúp. Xin cảm ơn!

(minhhoa_nguyen@)

- Câu liễn này đọc theo thứ tự vế phải trước vế trái sau: Thủy tuy thiện hạ năng thành hải; Sơn bất tranh cao tự cực thiên. Nghĩa là: Nước tuy thạo chảy xuống, nhưng có thể thành biển; Núi chẳng tranh cao làm gì, vì tự nó có thể vươn tới trời.

Áo Trắng số 22 ra ngày 1/12/2013 hiện đã có mặt tại các sạp báo. Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này.