(Nguyệt Hạ - TP.HCM)

- Tướng quân giữa mê hồn trận là tên Việt dịch của tác phẩm El general en su laberinto của Gabriel G.Márquez. Bản dịch tiếng Việt do Nguyễn Trung Đức thực hiện, dịch xong tháng 4-1990 và NXB Hội Nhà Văn xuất bản lần đầu vào tháng 11-1990. Nội dung tiểu thuyết này được giới thiệu: là tiểu thuyết của Márquez vừa xuất bản lần đầu bằng tiếng Tây Ban Nha vào tháng 2-1989, là một tiểu thuyết lịch sử viết về Simon Bolivar, một người đấu tranh giải phóng các nước Mỹ Latinh. Tướng quân là một người anh hùng bách chiến bách thắng ngoài trận mạc nhưng lại thất bại trong “mê hồn trận” của tình yêu và nỗi cô đơn. Cuộc xung đột tư tưởng và quân sự giữa tướng quân S.Bolivar với tướng Sucre trong tiểu thuyết Tướng quân giữa mê hồn trận chính là xung đột giữa hai luồng tư tưởng: hợp nhất hay độc lập, dẫu cả hai đều muốn mình trở thành những nhà độc tài thâu tóm quyền lực.

* Chúng tôi từng nghe khi ông Hồ Bá Kiện chống Pháp bị hi sinh, lúc đó ông Nguyễn Thượng Hiền có làm câu đối viếng. Nhưng lâu nay không tìm thấy câu liễn này. BPVH có thể tìm giúp không, và cho biết nó được công bố ở tài liệu nào không? Xin cảm ơn!

(hoanghoa_tran@...)

- Ông Hồ Bá Kiện người thôn Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, sống dưới thời Tự Đức, chống Pháp, bị đày đi giam ở Lao Bảo, sau ông cùng bạn tù phá ngục ra đánh thành Lao Bảo. Pháp điều binh đến đàn áp, ông chết tại trận. Lúc này ông Nguyễn Thượng Hiền có viếng đôi câu liễn chữ Hán như sau (phiên âm): Phương tương liên nhất khí vi địa cầu, vô sở vị hợp tịnh vô sở vị ly, quản giao địa hạ nhân gian, tổng y nhiên đăng tiền kiêm ảnh, chẩm bạn kê thanh, đắc ý dã đô vong nhĩ ngã; Thả dục đạo chúng sinh ư Thiên quốc, hữu vi chi nhân tất hữu vi chi quả, bằng trượng thiên linh Phật lực, hội tu khán trần lý Âu vân, hào đoan Mỹ vũ, mục trường na phục kế đông tây.

(Cũng toan liều một mạch làm địa cầu, không gì là hợp cũng không gì là ly, khiến cho dưới đất giữa người, đều y nhiên trước đèn bóng kiếm, bên gối tiếng gà, khi đắc ý lại quên mày tớ; Lại muốn dẫn chúng sinh lên Thiên quốc, đã làm ra nhân ắt sẽ làm ra quả, dựa ở oai trời sức Phật, tất phải thấy trong bụi mây Âu, đầu tia mưa Mỹ, trường chăn chi sá kể đông tây).

Câu đối này công bố trong tập Việt Nam nghĩa liệt sử, in từ năm 1918. Bản dịch sang quốc ngữ của Tôn Quang Phiệt, NXB Văn Học ấn hành năm 1972.

* Tôi nhớ hình như Nguyễn Công Hoan từng công bố bài thơ được xem là đầu tiên của nhà thơ trào phúng Tú Mỡ. Nhưng nay tìm trong các tập của Tú Mỡ lại không xác định được bài nào. BPVH có thể giúp tôi tìm lại cái bài thơ ấy không?

(tuhoai_nguyen@...)

- Đấy là bài thơ do Tú Mỡ thừa nhận mình làm từ thời học trò, do ảnh hưởng lối trào phúng của Tú Xương. Bài thơ nhằm vào ông thầy giáo dạy thể dục, học trò vẫn gọi là “đốc võ”, như sau:

Nghĩ thày mà lại ngán cho thàyMặt mũi, thân hình thiểu não thayRâu cộc ngắn ngùn môi tẹt mỏngTrán trơ nhẵn thín mặt mo dàyXì xồ tự đắc văn chương giỏiGối oách khoe mình võ nghệ hayDu học như thày coi chán ngắtMười năm sang Pháp uổng cơm Tây.

Phóng to Áo Trắng số 19 ra ngày 15/10/2013 hiện đã có mặt tại các sạp báo. Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này.