Phóng to

Binh sĩ TQ đi lấy mẫu nước từ sông Tùng Hoa để xét nghiệm ngày 8-12 - Ảnh: Reuters

Đó có lẽ cũng chưa phải là kết thúc của vụ ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trên sông Tùng Hoa. Công luận TQ đã chỉ ra những bài học từ sự cố Tùng Hoa.

Bài học thứ nhất, theo tác giả Hồ Thư Lập, biên tập viên của tạp chí Tài Kinh ở Cát Lâm, là đánh giá tầm địa phương một sự cố nghiêm trọng ở cấp không chỉ quốc gia mà là quốc tế. Ngay ở cấp độ địa phương, việc giải quyết cũng không thích hợp.

Hai tỉnh Hắc Long Giang và Cát Lâm có chung con sông Tùng Hoa, nhưng Cát Lâm đã chẳng buồn thông báo cho Hắc Long Giang về sự cố nổ nhà máy hóa chất ngày 13-11. Vì thế, những cơ quan bảo vệ môi trường và xây dựng của địa phương đã không nhập cuộc cho đến tận ngày 22-11. Tương tự, đối với Nga, dù Hắc Long Giang chia sẻ 3.200km biên giới nhưng Nga không được thông báo trước ngày 22-11.

Bài học thứ hai là sự minh bạch trước công luận. Cư dân Cáp Nhĩ Tân, người sử dụng Tùng Hoa làm nguồn nước chính, đã bị che giấu thông tin.

Chính quyền Cáp Nhĩ Tân đã không nói hết sự thật. Thông báo cúp nước tới bốn ngày từ ngày 21-11 của chính quyền địa phương “vì cần đại tu hệ thống” đã gây hoang mang và mất niềm tin trong dân chúng. Người dân chỉ bình tĩnh trở lại khi chính quyền nói thật ngày hôm sau.

Theo bà Hồ Thư Lập, bài học ở đây là “chính quyền nên có đủ can đảm để đối mặt với khủng hoảng và điều hành chúng trong một phương cách minh bạch và công khai”. Theo bà, điều tồi tệ nhất là đối phó một vấn đề nghiêm trọng theo kiểu đối phó với chuyện vặt và che giấu chúng.

Bài học thứ ba, theo một cư dân xưng tên Shujianzi trên mạng www.xys.org, sự cố Tùng Hoa đã bộc lộ điểm yếu của việc điều hành khủng hoảng của chính quyền và các công ty địa phương.

Nhà máy Hóa chất Cát Lâm không hề có hệ thống xử lý tình huống khủng hoảng. Ngay khi các đội cứu hỏa dập lửa bằng nước, chính quyền địa phương đã không nghĩ gì đến hậu quả đối với nguồn nước, để mặc hóa chất độc chảy xuống sông. Ông mỉa mai: “Chính quyền Cát Lâm không nghĩ tới việc đó có lẽ vì họ chẳng bao giờ phải uống nước ô nhiễm. Họ tin rằng thời gian và con sông sẽ ngốn hết chất độc!”.

Bài học thứ tư, theo Lưu Chí Kỳ, tổng thư ký của Hiệp hội Cung ứng nước TQ, là một thành phố phải có hơn một nguồn nước. Cáp Nhĩ Tân không có nguồn nước dự phòng nên đã phải chịu khát mà không có một sự lựa chọn nào.

Mỗi đô thị khi phát triển phải nghĩ tới nguồn nước dự trữ, mà ông Lưu cho rằng nước ngầm có thể là một nguồn dự trữ này. Việc quản lý nguồn nước cũng phải là một hoạt động phối hợp giữa các địa phương sẻ chia chung nguồn nước đó.