Phóng to

Từ trái sang: Megawati, Rachmawati và Sukmawati thời còn thuận hòa dưới sự che chở của cha

TT - Tháng 12-2003, ba người con gái của cố tổng thống Sukarno đã gặp nhau lần đầu tiên sau nhiều năm trời giận dỗi. Nhưng cuộc đoàn tụ đã không diễn ra dưới mái nhà của cha mẹ hay một nhà hàng thân quen...

Cuộc “hội ngộ”

Cuộc hội ngộ ấy do Ủy ban bầu cử Indonesia đứng ra tổ chức vì phải qui tụ các lãnh đạo của hơn 20 đảng phái tham gia cuộc bầu cử quốc hội năm nay. Rachmawati và Sukmawati Sukarnoputri đã mỉm cười với nhau, trao đổi vài câu ngắn ngủi và ôm hôn nhau để “làm cảnh” trước các ống kính camera khi họ bốc thăm để chọn các con số biểu tượng cho đảng của mình trong cuộc bầu cử. Tổng thống Megawati Sukarnoputri thì chỉ bốc con số của mình rồi lặng lẽ rời phòng, không một lời hỏi thăm hai nhân vật máu mủ.

Một khung cảnh cho thấy sự quyết liệt của chính trường đã xé nát một trong những gia đình danh giá nhất của Indonesia như thế nào. Một thời được gọi là “những thiên thần nhà Sukarno”, ba chị em ngày nay đang gièm pha nhau và tranh giành chính cái bóng huyền thoại của người cha.

“Tôi không thể giải thích được. Có thể đó là một đặc điểm của gia đình tôi. Chúng tôi rất dân chủ” - Guruh Sukarnoputra, con trai út của ông Sukarno - ngậm ngùi nói. Là một nghệ sĩ danh tiếng, Guruh đứng về phía bà Megawati trong các cuộc xung đột và đang ứng cử vào một ghế hạ nghị sĩ của Đảng Dân chủ Indonesia - đấu tranh (PDI-P, đảng của bà Megawati). Nhưng ông tỏ ra lo âu rằng cha của ông nơi chín suối (mất năm 1970) sẽ không hài lòng nếu biết được “mái nhà Sukarno” ngày nay đã tan nát ra sao. “Tôi nghĩ ông ấy sẽ buồn lắm, vì với ông ấy điều quan trọng nhất bao giờ cũng là sự đoàn kết” - Guruh thở dài.

Hiềm khích

Diễn ra một cách công khai, cuộc tranh chấp giữa các chị em nhà Sukarno tập trung vào việc ai là người đại diện xứng đáng nhất cho tầm nhìn của người cha. Sukarno vẫn là một tượng đài lừng lẫy ở Indonesia: là lãnh tụ của phong trào đấu tranh đòi độc lập từ tay người Hà Lan, ông đóng vai trò thiết yếu trong việc sáng lập nhà nước Indonesia và rồi trở thành vị tổng thống đầu tiên của đảo quốc này. Đến tận ngày nay, tinh thần quốc gia của ông vẫn ảnh hưởng mạnh mẽ và ở khắp Indonesia người ta vẫn ngưỡng mộ ông.

Cũng giống như trong nhiều gia đình khác, sự đố kỵ đã châm dầu cho những đòn tấn công nhắm vào bà Megawati, vốn đang phải đối phó với các đối thủ còn nặng cân hơn nhiều so với các đảng nhỏ của hai người em gái.

“Megawati không có tầm nhìn” - bà Rachmawati (em gái kế của bà Megawati) than phiền. Bà cho biết năm ngoái bà đã chán ngấy chính quyền của chị nên quyết định lập ra một đảng riêng, Đảng Tiên phong, nhằm buộc chị mình phải rời khỏi ghế tổng thống. “Tôi giận vì chị ấy đã mượn danh Sukarno, lợi dụng biểu tượng của cha tôi mà lại không theo đuổi các chính sách của ông ấy. Tôi buộc phải chống lại chị ấy” - bà nói với tạp chí Kinh Tế Viễn Đông.

Hai người em gái đều nói rằng bà Megawati đã bỏ ngoài tai các giáo huấn của ông Sukarno trong ba năm đầu tiên cầm quyền đất nước. Họ nói bà Megawati đã để cho hàng triệu người nghèo Indonesia bị đánh gục bởi các lực lượng kinh tế toàn cầu thay vì giúp đỡ họ bằng cách làm cho kinh tế phát triển và tạo ra việc làm.

Giống như những người chỉ trích khác, họ cũng tố cáo bà chị để cho nền chính trị trong nước ngập chìm trong tham nhũng.

“Chị ấy không tích cực chống tham nhũng. Tôi thất vọng vì chị ấy” - bà Sukmawati, 52 tuổi, người nhỏ nhất trong ba chị em, nói. Bà này đã vực dậy công cụ cũ của người cha, Đảng Dân tộc Indonesia, để tìm cách hất đổ chiếc ghế của người chị cả.

Bà Sukmawati tuy vậy vẫn cố hòa hoãn với cả hai người chị. Ví dụ hồi tháng giêng vừa qua bà đã đến dự tiệc sinh nhật của bà Megawati, trong khi bà Rachmawati vắng mặt.

Tranh chấp một biểu tượng

Hàng thập niên cạnh tranh sự yêu mến của cha giữa hai người chị lớn có lẽ đã góp phần vào tình trạng căng thẳng hiện nay. Bà Megawati, năm nay 57 tuổi, đã được hưởng lợi ích từ việc thường xuyên được tháp tùng cha trong các chuyến công du nước ngoài, sau khi cha mẹ bà ly dị nhau đầu thập niên 1960. Các chuyến công du này đã cho phép bà gặp gỡ những nhân vật tầm cỡ thế giới, từ tổng thống Mỹ John Kennedy cho đến lãnh tụ Bắc Triều Tiên Kim Nhật Thành.

Bà Rachmawati thì nói rằng khi gia đình sống trong dinh tổng thống, bà chính là người gần gũi nhất các tư tưởng của Sukarno và đã một mình chăm sóc sức khỏe suy yếu của ông sau khi ông bị Suharto lật đổ vào năm 1966. Sau này bà đã lập ra Trường đại học Bung Karno, theo một biệt danh của ông Sukarno, bất chấp sự chống đối của ông Suharto.

Tranh chấp giữa hai chị em trở nên căng thẳng đến mức bà Rachmawati nói bà không nhớ lần cuối đã gặp chị mình là khi nào. “Chúng tôi cách biệt nhau từ chuyện cơ bản nhất, vậy thì có gì để mà nói chuyện?” - bà nói. Bà cũng ấm ức kể rằng bà Megawati đã không hề viếng thăm bà khi bà nằm bệnh viện hồi năm 2002 sau một ca đột quị. Những người trong gia đình nói đây chính là lý do thật sự gây ra hiềm khích hiện nay của bà đối với người chị.

Bà Sukmawati nói: “Chị Mega bảo rằng chị không thoải mái khi thăm viếng ai trong bệnh viện, nhưng chị Rachma lại nghĩ chị ấy quá kiêu ngạo”. Bà Megawati thì từ chối bình luận về chuyện này.

Tất cả bắt đầu từ chính trị

Sự chia rẽ đó thật khác xa so với năm năm trước, khi bà Megawati thành công trong việc xây dựng cho mình hình ảnh biểu tượng cho sự đoàn kết quốc gia và lao vào cuộc tranh cử tổng thống dân chủ đầu tiên của Indonesia trong hơn 40 năm. Đảng của bà đã đánh bật một cách thuyết phục các đảng khác vào năm 1999, nhưng giờ đây các dự báo cho rằng đảng của bà có khả năng sẽ chỉ về thứ hai.

Bà Megawati vẫn là ứng viên sáng giá cho cuộc bầu cử tổng thống sắp tới, nhưng những người trong đảng nói rằng bà phải hành động cực kỳ thận trọng trong vài tháng tới để tạo ra liên minh mà bà cần. Nếu không thành công, bà có thể sẽ bị các đối thủ gạt bỏ, như điều đã từng diễn ra với cựu tổng thống Abdurrahman Wahid.

Vị thế bấp bênh của bà đã càng làm cho những tranh chấp gia đình thêm gay gắt. Subagio Anam - một người thân cận với gia đình Sukarno từ năm 1961, hiện là nghị sĩ trong đảng của bà Megawati - kể rằng bà bắt đầu xung khắc với bà Rachmawati từ đầu thập niên 1990 khi bà nêu ý định ra làm chính trị. Bà nghĩ việc này sẽ tập hợp được các thế lực đối lập tổng thống Suharto, trong khi bà Rachmawati lại nghĩ việc đó chỉ tạo hậu thuẫn thêm cho ông Suharto mà thôi. Subagio nói: “Đó là sự khởi đầu của mâu thuẫn. Khi họ còn bé họ chẳng bao giờ xung khắc nhau. Tất cả những chuyện đó chỉ xảy ra kể từ khi họ bắt đầu tranh luận về chính trị”.