Phóng to Ông Phạm Ngọc Minh, tổng giám đốc Vietnam Airlines - Ảnh: MINH QUANG "Có thể nói chi phí để theo kiện hoàn toàn không lớn. Nhưng dù có lớn VNA vẫn quyết theo đuổi vụ kiện để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình và các doanh nghiệp VN ở nước ngoài."

Theo ông Phạm Ngọc Minh - tổng giám đốc VNA, năm 1991 VNA ký hợp đồng chỉ định đại lý và năm 1992 ký hợp đồng đại lý bán vé máy bay với Công ty Falcomar, một công ty được thành lập theo pháp luật của nước Cộng hòa Ý, do ông De Montis làm giám đốc. Hợp đồng được ký kết dựa trên mẫu hợp đồng đại lý của Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA).

Trong đó, điều 2 hợp đồng quy định rõ Công ty Falcomar chỉ có quyền bán vé cho VNA và VNA không chịu trách nhiệm về bất kỳ trách nhiệm nào phát sinh từ bất kỳ hợp đồng hay thỏa thuận nào khác do Công ty Falcomar ký kết.

Tuy nhiên, tháng 11-1994, VNA nhận được giấy triệu tập của Tòa sơ thẩm Roma về việc ông Maurizio Liberati (nguyên đơn) yêu cầu tòa án buộc Công ty Falcomar và VNA (hai bị đơn) phải bồi thường cho ông này ít nhất 537.910.000 lira Ý tiền công cho các công việc ông ta đã thực hiện cho Công ty Falcomar và VNA.

Phiên tòa được mở vào ngày 30-11-1995 nhưng VNA không có mặt do VNA không thuê hoặc yêu cầu ông Liberati làm bất cứ công việc gì, giữa hai bên cũng không có bất cứ thỏa thuận, hợp đồng hoặc văn bản ủy quyền nào.

Tháng 5-2002, VNA nhận được bản dịch thư đòi tiền của ông Liberati kèm theo một trang copy bản án do Tòa sơ thẩm Roma ban hành ngày 7-3-2000 yêu cầu VNA trả số tiền 4.370.584 euro trong vòng 30 ngày để thi hành bản án của tòa. Đến lúc đó, VNA mới biết có bản án này.

Đến năm 2004, VNA nhận được thông báo của Ủy ban Đòi nợ và tịch biên Pháp thông báo phong tỏa số tiền hơn 1,33 triệu euro tại Ngân hàng BSP để thi hành bản án kèm xác nhận số tiền phải trả là 5,185 triệu euro. Bắt đầu từ lúc này, VNA đã tiến hành một loạt thủ tục thuê luật sư và gửi đơn kháng án lên Tòa phúc thẩm Roma.

Qua nhiều phiên xem xét của cả tòa phúc thẩm và sơ thẩm, ngày 16-12-2008 Tòa phúc thẩm Roma phán quyết không chấp nhận đơn kháng án của VNA và tới đây, ngày 2-4-2009, Tòa sơ thẩm Roma sẽ xem xét phiên cuối cùng về vụ kiện này.

VNA có bằng chứng về việc nguyên đơn dàn xếp để trục lợi

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phạm Ngọc Minh cho rằng VNA đã tìm ra những bằng chứng về việc luật sư Liberati và luật sư của Công ty Falcomar đã có sự dàn xếp để ngụy tạo, đưa ra các lời khai và tuyên bố không đúng thực tế khách quan nhằm trục lợi...

Ông Minh nói:

Trong quá trình thu thập tài liệu, luật sư và VNA đã phát hiện ông Liberati và luật sư của Falcomar có hai bức thư đề ngày 23-9-1996 và 13-11-1996 có nội dung dàn xếp, thông đồng. Đại ý trong đó ông Liberati yêu cầu luật sư của Falcomar thay đổi lời khai theo hướng không phải Falcomar thuê ông Liberati làm việc mà thuê để đại diện cho VNA làm công việc mà Công ty Falcomar làm. Điều này thể hiện có sự dàn xếp nhằm trục lợi cho họ, gây hại cho VNA.

Bên cạnh đó, thay vì đưa ra mức phí tư vấn theo giá thị trường chỉ từ hàng nghìn đến hàng chục nghìn euro cho công việc tư vấn pháp lý một đại lý bán vé máy bay bình thường, ông Liberati đã cùng với luật sư của Falcomar xây dựng kịch bản để đưa con số đòi bồi thường hàng triệu euro.

Sau đó, năm 1998 Falcomar tự tuyên bố giải thể để chuyển phần trách nhiệm sang VNA với tư cách bị đơn thứ hai để Tòa sơ thẩm Roma có phán quyết theo đúng kịch bản được dàn xếp, yêu cầu VNA phải bồi thường một cách bất công và phi lý. Do đó, VNA đã nộp thêm đơn đặc biệt lên Tòa sơ thẩm Roma yêu cầu hủy bản án của Tòa sơ thẩm Roma năm 2000.

* Theo ông cho biết chỉ đến khi ông Liberati đòi bồi thường, VNA mới biết đến bản án với phán quyết thiệt thòi như vậy. Điều đó có nghĩa VNA không được tham dự các phiên tranh tụng…

- Lần duy nhất VNA nhận được giấy triệu tập của Tòa sơ thẩm Roma vào năm 1994. Sau đó VNA hoàn toàn không nhận được bất cứ thông báo, giấy triệu tập tới các phiên tòa tiếp theo nào. Ngay cả bản án số 8395 ngày 7-3-2000 của Tòa sơ thẩm Roma cũng không được tống đạt đến VNA. Trong khi VNA không có văn phòng đại diện tại Ý thì việc phán quyết không được gửi tới bất kỳ địa chỉ nào của VNA, thậm chí cả cơ quan ngoại giao VN tại Ý.

Chúng tôi đã làm việc với Đại sứ quán Ý tại VN và được biết ngoài giấy triệu tập duy nhất nói trên, sứ quán cũng không nhận được bất cứ giấy tờ nào khác liên quan đến vụ kiện để chuyển cho VNA.

Việc không nhận được thông tin nào từ phía Tòa sơ thẩm Roma diễn ra trong nhiều năm liền, từ phiên tòa đầu đến năm 2002 - chỉ khi nhận được thư đòi tiền của ông Maurizio Liberati. Vào thời điểm đó, theo luật của Ý thì đã hết thời gian kháng án và thực tế việc thông báo của ông Liberati một lần nữa được thực hiện đúng theo kịch bản do đã biết trước thời điểm hết hạn kháng án. Vì vậy, VNA đã không có điều kiện, cơ hội để có thể bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình một cách thích hợp.

* Nếu như phán quyết vào ngày 2-4 tới đây có kết quả bất lợi, VNA sẽ có bước đi tiếp theo như thế nào khi đây đã là phiên cuối cùng?

- Nếu kết quả phiên xem xét tới đây vào ngày 2-4 bất lợi đối với VNA, chúng tôi sẽ xem xét khả năng khiếu nại tới một số cơ quan như tòa án quốc tế hay tài phán quốc tế... Nếu Tòa sơ thẩm Roma không xem xét các khiếu nại liên quan đến hai bức thư thể hiện sự thông đồng của nguyên đơn, có thể VNA sẽ gửi đơn lên TAND tối cao của VN đề nghị xem xét trách nhiệm đối với nguyên giám đốc của Falcomar về hành vi gian dối, lừa đảo đối với VNA.

Tại sao tòa án Ý được xét xử pháp nhân VN mà cơ quan tư pháp VN không xem xét trách nhiệm đối với cá nhân có liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp trong nước?

Vì sao Cục Hàng không phản đối VN Airlines?Bài học về “thiếu hiểu biết”Những chiếc máy bay dị thườngVN Airlines đang tiếp tục kháng ánVietnam Airlines vẫn còn hi vọng?Chính phủ phải trả lời Quốc hội về VN AirlinesVụ VN Airlines thua kiện: Có thể thay đổi bản án đã 10 năm?