Phóng to

TT - Cứ mỗi thứ bảy, hàng đoàn xe hơi sang trọng lại từ thành phố nối đuôi nhau mò về vùng quê Ngọc Thanh (huyện Mê Linh, Vĩnh Phúc) chỉ cách Hà Nội vài chục cây số nhưng hẻo lánh nửa trung du, nửa miền núi này, rồi sau đó lặng lẽ biến vào sau những cánh cổng sắt nặng nề nằm lẩn khuất giữa những đồi thông, những thung lũng xanh rì. Ở đây đang có những trang trại bề thế...

Đi mua“trang trại”

Giữa trưa nắng gắt, tôi tới khu Đồng Doãng của xã Ngọc Thanh, nơi được chị hàng nước giới thiệu có “hàng” mà chúng tôi đang tìm.

Đúng như lời tiếp thị, cả một khu đất thoai thoải rộng hàng trăm hecta ngay bên đường cái được chia thành những lô xinh xắn, có chỗ xây tường gạch bao quanh, chỗ lại dùng cột bêtông căng lưới thép để phân định ranh giới. Cây cối xanh mát mắt, phía sau xa xa là những đồi thông chạy một vệt dài tới chân trời... Một quang cảnh mà bất cứ người phố nào lên đây cũng thèm.

Phóng to

Một trong những trang trại "nổi tiếng" ở xã Ngọc Thanh

“Từ đây vào gần đê 80 anh thích chỗ nào cũng có, giá ba trăm ngàn một mét...”, người đàn ông tên Tiên chúng tôi gặp trên đường cho biết. Chỉ ra phía bên cạnh, Tiên giới thiệu hàng xóm của chúng tôi (trong tương lai) là biệt thự của ông Hưởng, một sếp nào đó từ trên tỉnh về mua đất xây lên.

Vòng xuống gần trung tâm xã Ngọc Thanh, một ông chủ quán bida - giải khát đon đả chào đón chúng tôi. Sau dăm câu ba điều về

Ông Nguyễn Văn Thể (phó bí thư Huyện ủy Mê Linh, nguyên phó chủ tịch UBND huyện từ 1995-2003): Huyện có báo cáo, nhưng không thấy tỉnh chỉ đạo gì! * Với cương vị lãnh đạo huyện Mê Linh, các ông đã lần nào kiểm tra, phát hiện những vi phạm trong mua bán đất để mở trang trại ở xã Ngọc Thanh? - Tình hình mua bán đất đúng là rất phức tạp và nhạy cảm, có những trường hợp do lịch sử để lại. Chẳng hạn ngay ở khu vực ngã ba đường vào Ngọc Thanh có tranh chấp xuất phát từ quyết định của một ông chủ tịch xã từ năm 1986, khi đó ông này cấp đất nhưng không tổ chức đo, giao trên thực địa nên nay xảy ra tranh chấp. Ngoài ra còn rất nhiều trường hợp mua bán trao tay. Khoảng năm 2002-2003, tỉnh Vĩnh Phúc đã cho kiểm tra, phân loại hơn 100 đối tượng vi phạm về đất đai ở cả Ngọc Thanh và Xuân Hòa, phải sử dụng tổng hợp nhiều biện pháp để giải quyết, nhưng đến nay vẫn chưa xử lý xong. * Ngoài việc kiểm tra của tỉnh, đã khi nào lãnh đạo huyện tổ chức rà soát, lên danh sách những trường hợp người nơi khác về đây mua đất mở trang trại có dấu hiệu là mua bán trao tay, mua bán không hợp pháp? - Trước đây đất trống đồi trọc chúng tôi thực hiện giao khoán cho các hộ dân mỗi hộ cả trăm hecta để trồng rừng theo dự án PAM. Sau này người ta có sự mua bán, chuyển nhượng nhưng đất rừng nguyên tắc vẫn phải là đất rừng… * Nhưng thực tế đã có những sự biến tướng đất rừng thành các trang trại, khu nghỉ cuối tuần... - Trên đất rừng có thể có nhà làm tạm, thế nhưng đúng là có những nơi làm hơi quá. Cách đây gần 10 năm có trường hợp ông Dễ (nguyên tổng giám đốc Ngân hàng Ngoại thương VN, người từng liên quan trong vụ Epco - Minh Phụng) vào mua đất rừng ở khu trung tâm lâm sinh (trên địa bàn xã Ngọc Thanh), xây nhà kiên cố, như thế là sai. * Trường hợp vi phạm của ông Dễ hồi đó huyện đã xử lý ra sao? - Chúng tôi báo cáo lên tỉnh, nhưng chả thấy tỉnh có ý kiến chỉ đạo giải quyết thế nào. * Còn trường hợp nào ngoài ông Dễ, thưa ông? - Còn nhiều, nhưng tôi không nhớ tên… * Nhiều trang trại của những người từ Hà Nội lên đây mở dân ai cũng biết, huyện nắm rõ nhưng không thấy giải quyết? - Tỉnh cũng biết, chúng tôi cũng đã nhiều lần báo cáo miệng. Nhưng ngay cả trên tỉnh các anh về đây cũng còn ghé vào những trang trại này thăm nữa là…

đủ thứ chuyện, từ dự án sân golf sắp mở ở xã đến chuyện khu sinh thái chuẩn bị mọc lên phía bên kia hồ, Lâm Sáu - tên ông chủ quán - đoán ngay chúng tôi là những người đi tìm mua đất.

Chỉ tay sang phía bên kia hồ, Sáu giới thiệu khu trang trại của gia đình một vị quan chức ngành nông nghiệp. Năm nếp nhà sàn lợp ngói đỏ soi bóng bên hồ nước rộng thênh thang, xen lẫn giữa các nếp nhà là vô vàn cây xanh, thấp thoáng những cột đèn bám theo các lối đi...

“Khu đất ấy có đến hơn 50ha, ông ấy mua đâu mất gần 500 triệu đồng...”, Lâm Sáu kể tiếp. Hồi ấy trong Ngọc Thanh có một xí nghiệp chè, mấy vị ở Tổng công ty Chè thấy khu đất có tiềm năng nên đã rủ nhau và rủ cả sếp ở bộ về mua, giá cách đây 3-4 năm thật rẻ như “cho không, biếu không”. Bây giờ những khu đất ấy muốn cũng không mua được, nhất là khi trào lưu phát triển du lịch đã lan về tới đây.

Cũng mua hàng trăm hecta đất ở Ngọc Thanh rồi đưa doanh nghiệp (Công ty Thanh Xuân) về đầu tư, mở khu du lịch sinh thái để đón đầu - đó là trường hợp của bà Thanh, con gái một vị quan chức từng làm ở ngành ngoại giao.

Để khởi động dự án, bà Thanh đã bỏ tiền tỉ mở một con đường nhựa hơn 1km từ trung tâm Ngọc Thanh vào phía thung lũng, dân quanh vùng bây giờ quen gọi là “đường bà Thanh”. Ở đây còn có hàng chục khu đất đã được chuyển giao cho người Hà Nội từ mấy năm qua, nhất là lúc giao thời giữa huyện Mê Linh và thị xã Phúc Yên. Với địa hình nên thơ có núi, có rừng, lại ngay sát quần thể du lịch hồ Đại Lải, đặc biệt giá đất lại rất mềm, nhiều người đã lên đây tìm mua đất mở trang trại, xây dựng các nhà nghỉ cuối tuần.

Quản lý lỏng lẻo

Ông chủ tịch xã Lý Công Sinh có vẻ e ngại khi chúng tôi nhắc đến các trang trại trên địa bàn xã. Mới nhậm chức từ năm ngoái, nay chủ tịch Sinh đang phải lo giải quyết những hậu quả về vi phạm đất đai do lãnh đạo khóa trước để lại.

Theo ông Sinh, phần lớn trang trại trên địa bàn xã hiện nay thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp trên, bởi có nguồn gốc từ đất dự án PAM (phủ xanh đất trống, đồi trọc) và đất của Xí nghiệp T80 - một đơn vị thuộc Ban Tài chính quản trị trung ương trước đây. Sau khi xí nghiệp này giải thể (hiện thủ tục vẫn chưa xong) đã chuyển giao một phần đất về cho xã.

Trong quá trình này, theo tìm hiểu của chúng tôi, đã có những sự sang nhượng, chuyển đổi mục đích sử dụng không được cấp thẩm quyền cho phép, nhiều trường hợp lợi dụng lúc quá độ này để mua bán, trục lợi. Nhiều cánh rừng đã lần lượt bị người ta “xẻ thịt”, biến thành trang trại, khu sinh thái...

“Thị xã đã khi nào tiến hành việc kiểm tra quản lý, sử dụng đất đai ở khu vực xã Ngọc Thanh?” - chúng tôi hỏi thẳng phó chủ tịch thị xã Phúc Yên Nguyễn Thanh Bình. Ngần ngại nhưng rồi ông cũng thừa nhận “chưa lần nào”, hiện mới có hai đoàn kiểm tra ở thị trấn Phúc Yên, thị trấn Xuân Hòa cũ và một đoàn kiểm tra các hợp tác xã nông nghiệp.

“Nhiều hộ dân ở Ngọc Thanh đã bán đất cho những đối tượng địa phương khác để mở trang trại, khu sinh thái, thị xã có nắm được không?”. “Biết, nhưng những văn bản thể hiện chủ trương cho mua bán đất đó sai như thế nào, ai là người đề xuất chủ trương đó, ai ký quyết định, rồi ai mua, ai bán, mua bán đất đó như thế nào... vì chưa kiểm tra nên chưa thể nói gì” - ông Bình cho hay.

Chưa có sự kiểm chứng, nhưng theo ông phó chủ tịch thị xã thì số tiền người Hà Nội đổ vào Ngọc Thanh đã lên tới hàng trăm tỉ đồng và “ngay cả bạn bè tôi cũng lên đây mua, có người mua 500 triệu, người 700 triệu...”, ông Bình “khoe”. Về mặt thủ tục, việc mua bán đất chỉ dừng ở mức giấy tờ địa phương (cấp xã) ký.

Không chỉ Ngọc Thanh nóng về đất. Ngay tại thôn Ấp Tre, xã Quang Minh (thuộc huyện Mê Linh), chỉ cách Hà Nội khoảng 30km, chúng tôi cũng đã được mời chào mua đất hết sức thoải mái với giá từ hơn 1 triệu - 2,5 triệu đồng/m2 và chỉ mất 10 ngày là có đủ giấy tờ hợp thức do cấp xã ký(!?).

Trước đó, đoàn kiểm tra liên ngành của huyện đã phát hiện những sai phạm của xã trong việc mua bán, chuyển đổi mục đích sử dụng đất (từ đất canh tác sang đất ở) bất hợp pháp và trái thẩm quyền 18 trường hợp. Trong số những đối tượng từ Hà Nội về mua đất tại Ấp Tre có cả nhà báo, diễn viên...