Mở đầu cuộc trò chuyện, trọng tài Hiền cho rằng:”Thức đêm xem thì mệt thiệt, nhưng đổi lại giới cầm còi trong nước học được rất nhiều điều bổ ích từ các đồng nghiệp bên trời Tây…”.

Phóng to

Dương Văn Hiền, một trong hai trọng tài đẳng cấp FIFA kỳ cựu nhất của bóng đá Việt Nam. Ảnh: Sĩ Huyên

* Cụ thể là gì, thưa anh?

- Thể lực duy trì tốt, thậm chí đến cả hai hiệp phụ vẫn không mệt mõi, dù rằng phải di chuyển và vận động với cường độ cao. Lỗi nhận định đa phần đều chính xác, sai sót có nhưng không đáng kể. Sai sót nghiêm trọng, nếu có, chính là việc trọng tài tước bỏ bàn thắng hợp lệ của Toni (Ý) ở trận gặp Romania. Hai đội chủ nhà là Áo và Thụy Sĩ không hề nhận được sự châm chước hay ưu đãi từ trọng tài như bao lời đồn thổi trước giờ khai cuộc.

* Đó là chuyện trong sân, còn chuyện ngoài sân?

- Thể lực cuồn cuộn như thế cho thấy các đồng nghiệp bên Tây có được những chế độ dinh dưỡng hợp lý, phương pháp tập và giữ gìn sức khỏe khoa học. Chẳng bù với bên ta, mỗi người tự chăm lo cho mình theo một cách riêng, theo quán tính chứ không chịu sự chi phối của một nguyên tắc nào cả. Euro 2008 là lần đầu tiên bên ngoài sân có trọng tài dự bị thứ ba và trợ lý trọng tài dự bị thứ ba.

Xin nói rõ hơn chỗ này một chút: trọng tài bàn chỉ dừng lại ở việc làm công việc ở bàn, trọng tài chính nếu gặp phải sự cố nào đó thì đồng nghiệp đang ngồi xem từ khán đài sẽ được điền vào chỗ trống. Đây là bài học cần thiết với bóng đá Việt Nam, vì khi gặp phải sự cố, trọng tài chính sẽ ra nghỉ, trọng tài bàn vào làm thay. Nếu gặp sự cố nghiêm trọng, trọng tài chính đi bệnh viện, trọng tài bàn vào làm thay thì không biết ai sẽ thay trọng tài bàn. Cả tổ trọng tài đều được trang bị bộ đàm nên giúp đỡ nhau rất nhiều khi làm nhiệm vụ.

* Đến giờ này, nhiều trọng tài ở châu Âu vẫn chưa thống nhất về tình huống ghi bàn của Van Nistelrooy vào lưới Ý là có việt vị hay không?

- Đây là tình huống được ghi rất rõ trong luật việt vị, FIFA chưa thay đổi luật thì làm sao mà không công nhận được.

* Nếu là trọng tài chính trong trận Hà Lan- Ý, anh có công nhận bàn thắng của Van Nistelrooy?

- Tôi chỉ có thể công nhận bàn thắng khi trợ lý trọng tài không có phản ứng ngược lại. Luật 11 của FIFA quy định rằng trợ lý trọng tài phải theo cầu thủ hậu vệ cuối cùng của đội bị tấn công. Khi ấy, Panucci dù bị chấn thương nằm ngoài sân, nhưng luật vẫn tính là anh ấy đang hiện diện trong sân. Do đó bàn thắng của Van Nistelrooy là hợp lệ.

Nếu tôi là trọng tài, với tình huống như thế, việc công nhận bàn thắng hay không tùy theo quan sát và nhận định của trợ lý trọng tài. Trọng tài phải luôn đặt niềm tin vào trợ lý của mình để cùng nhau hoàn thành công việc.

* Ở trận bán kết I giữa Đức-Thổ Nhĩ Kỳ, truyền hình chiếu đi chiếu lại nhiều lần hai tình huống phạm lỗi mà nhiều bình luận viên cho rằng trọng tài phải thổi phạt đền với cả đôi bên. Theo ý anh thì sao?

- Phút 51, hậu vệ Lahm (Đức) bị hậu vệ Sabri (TNK) chèn ngã bên hông khu vực cấm địa. Trọng tài không thổi quả 11 mét là đúng vì pha phạm lỗi diễn ra sát vạch và vẫn còn nằm bên ngoài. Theo nhận định của trọng tài thì đó là pha chuồi bóng hợp lệ của Sabri.

Hơn chục phút sau, Lahm níu áo khiến Kazim (TNK) ngã bật ngửa trong vòng cấm địa. Trọng tài không thổi phạt đền vì ông ta cùng đứng theo trục dọc với hai cầu thủ kia. Đứng theo trục dọc nên không thấy rõ cảnh Lahm cố tình kéo áo từ phía sau. Cảnh đó chỉ có caméra từ nhiều góc độ ghi hình lại thì mới thấy rõ. Trong giới cầm còi chúng tôi gọi đó là góc “mù”.

* Đồng ý là trọng tài chính đứng theo trục dọc nên không thấy, nhưng trợ lý trọng tài đứng ngang hông và hẳn là thấy rất rõ. Tại sao không căng cờ báo hiệu?

- Khó mà trách trợ lý trọng tài trong pha bóng này, bởi nhiệm vụ chính của anh ta là bắt lỗi việt vị. Có lẽ khi ấy anh ta đang mãi nhìn vào bên trong để quan sát hậu vệ cuối cùng của Đức nên không thấy rõ. Trợ lý trọng tài chỉ can thiệp để hỗ trợ cho trọng tài chính khi phát hiện ra lỗi cụ thể của một hậu vệ với tiền đạo đối phương. Nhắc lại là khi nào thấy thật rõ mới can thiệp, còn thì việc xác định có phạm lỗi trong vòng cấm hay không là thẩm quyền của trọng tài.

* Anh có đề cập đến góc “mù”, thuật ngữ này nghe là lạ...

- Góc “mù” tức là trọng tài không thấy lỗi diễn ra khi đứng theo trục dọc với cầu thủ. Rơi vào tình cảnh này, trọng tài luôn được thông cảm từ các giới chuyên môn. Để khắc phục chuyện không vui này, trọng tài luôn được khuyến cáo là phải có phương pháp di chuyển hợp lý để tránh tối đa việc rơi vào góc “mù”. Uy tín của trọng tài bị giảm sút nghiêm trọng, thậm chí không được bố trí làm nhiệm vụ nếu anh luôn bị động trước những góc “mù” như thế.

*Anh nghĩ gì khi các đồng nghiệp bên Tây ít bị cầu thủ bao vây phản ứng?

- Làm trọng tài ở Việt Nam chịu nhiều áp lực lắm. Áp lực từ cầu thủ, đội bóng, lãnh đạo CLB, khán giả rồi cả với lãnh đạo của Liên đoàn. Mệt lắm. Thú thật, ra nước ngoài làm việc, anh em chúng tôi ít gặp áp lực đó nên làm việc thoải mái và gần như không phạm sai sót. Áp lực ấy qua đi nếu mọi người tham gia cuộc chơi cùng hiểu luật tường tận, bên cạnh đó trọng tài cần phải được bảo vệ, giữ gìn uy tín nghiêm ngặt từ giới chức có thẩm quyền. Euro kỳ này, có nhiều trọng tài thừa nhận mình sai, nhưng Tiểu ban trọng tài vẫn ra thông báo là trọng tài xử lý đúng.

Dù có giỏi đến mấy, trọng tài cũng là con người. Con người ắt phải có sai sót và không thể nhạy bén, chính xác như một cỗ máy. Do vậy, chúng tôi rất mong nhận được sự thông cảm, chia xẻ nếu gặp rũi ro để chúng tôi có thể vươn lên và sữa chữa sai lầm của mình.

*Cám ơn anh về cuộc trao đổi này.