27/01/2008 08:05 GMT+7

Tiếng gọi Tết Quang Trung

TRẦN TUYẾT HOA
TRẦN TUYẾT HOA

TT - Chúng tôi là những diễn viên sinh viên trong đoàn văn nghệ sinh viên - học sinh của Tổng hội Sinh viên Sài Gòn do anh Trương Thìn làm đoàn trưởng và chỉ đạo về nội dung ca nhạc, anh Tùng Linh làm biên đạo múa cùng các nhạc sĩ trẻ Tôn Thất Lập, Trần Long Ẩn, Miên Đức Thắng…

Những câu chuyện Tết Mậu Thân 1968:

Từ số báo này, Tuổi Trẻ ghi lại những câu chuyện do chính những người trong cuộc kể lại về cuộc tổng tấn công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Những câu chuyện của 40 năm trước vẫn còn tươi xanh.

hlbhPFQt.jpgPhóng to
Tiết mục múa Dòng sông hát trong đêm văn nghệ Tết Quang Trung, tác giả vai Trưng Nữ Vương đứng giữa - Ảnh: T.T.Hoa

Vào những đêm sau 20 tháng chạp âm lịch, chúng tôi lưu diễn qua các đại học Khoa học, Y khoa, Sư phạm, Văn khoa… Có đêm phải diễn cả 2-3 trường, chúng tôi phải mặc nguyên áo quần diễn cùng lên xe lam di chuyển từ trường này đến trường khác.

Văn nghệ "nổi dậy"

Đêm 26 tháng chạp giáp Tết Mậu Thân, đoàn chúng tôi đã mời các đoàn bạn như Đoàn văn nghệ Bừng Sáng, ban đồng ca của học sinh Cao Thắng cùng các đại học và học sinh các tỉnh kế cận cùng tham gia tổ chức một đêm văn nghệ lấy tên là Tết Quang Trung. Để che mắt chính quyền Sài Gòn lúc bấy giờ, chúng tôi lấy lý do ngày xưa vua Quang Trung cũng đã xuất quân tốc hành từ Tết Mậu Thân, tiến ra Bắc chiến thắng quân Thanh, giải phóng kinh thành Thăng Long... Địa điểm tổ chức là sân Học viện Quốc gia hành chánh trên đường Trần Quốc Toản (bây giờ là đường Ba Tháng Hai). Giữa rừng cờ đào của nghĩa quân Tây Sơn khắp sân trường, hàng chục ngàn khán giả ngồi xổm trên đất, không có ghế.

Chương trình khai diễn, anh Nguyễn Thanh Công (sinh viên y khoa) lên đọc lời hiệu triệu khai mạc đêm diễn với nội dung kêu gọi lòng yêu nước, hi sinh chiến đấu của toàn dân theo tinh thần Tết Quang Trung. Sau đó là vũ khúc Ải Chi Lăng của tốp nữ sinh viên chúng tôi với áo tứ thân và nón lá, rồi đồng ca bài Thăng Long hành khúc. Tiết mục kế tiếp là đồng ca Hát cho dân tôi nghe của nhạc sĩ Tôn Thất Lập, Hát từ đồng hoang của Miên Đức Thắng, Người đợi người và Làm thân cỏ cú do anh Tùng Linh chỉ đạo...

Các tiết mục đều là những lời ca, điệu múa với nội dung yêu nước, đoàn kết chiến đấu chống xâm lăng với ước nguyện sẽ quyết chiến, hi sinh cho nước nhà độc lập, thống nhất. Kết thúc chương trình với màn hoạt cảnh độc đáo Tiếng trống hào hùng mà anh Tùng Linh đã biên soạn rất công phu trên nền nhạc Hội nghị Diên Hồng của Lưu Hữu Phước, với những tràng trống trận liên hồi như thúc giục vang dội cả sân trường cùng những tiếng hát như gào thét: "Trước nhục nước nên hòa hay nên chiến?".

Cả diễn viên và hàng chục ngàn khán giả cùng hô vang: "Quyết chiến!". Và: "Thế nước yếu lấy gì lo chiến chinh?". Cả người diễn và người xem cùng hô vang: "Hi sinh!". Khán giả đứng lên vỗ tay vang dội cả khu phố khiến công an, cảnh sát chạy vào.

Tiếng gọi đêm văn nghệ Tết Quang Trung là một dạng "nổi dậy" tuyệt vời, là một cuộc tổng diễn tập việc huy động lực lượng quần chúng chuẩn bị cho giờ tổng tấn công của Tết Mậu Thân.

Chiếc quạt của người tù

VG9yu1mu.jpgPhóng to
Vũ khúc Ải Chi Lăng, tác giả đi đầu - Ảnh: T.T.Hoa

Sau đó, những sinh viên tranh đấu và văn nghệ nòng cốt của chúng tôi đều bị bắt vào Tổng nha Cảnh sát Sài gòn giữa hai đợt tổng tấn công Tết Mậu Thân. Tôi ở chung phòng với cô bạn sinh viên kiến trúc Tôn Nữ Quỳnh Như và năm người phụ nữ khác là giới lao động và nông dân.

Quỳnh Như đang mang bầu sắp sinh, cảnh sát đến nhà bắt chồng là nhà thơ Trần Quang Long - chủ biên tập Tiếng hát những người đi tới - nhưng không gặp vì Long đã trốn và sau đó đi vào chiến khu. Không có chồng thì bắt vợ. Quỳnh Như là con gái của giáo sư Tôn Thất Dương Kỵ dạy sử ở Đại học Văn khoa, hoạt động trong phong trào Hòa bình tự quyết của luật sư Trịnh Đình Thảo. Nếu không mang bầu thì Như cũng bị ốm đòn.

Một hôm, vào sáng thứ hai, sau giờ chào cờ một lát, cả phòng tôi hốt hoảng nhìn ra cửa song sắt, một thanh niên khoảng 20 tuổi lết ngang qua cửa phòng chúng tôi để về phía khu thanh niên của câu lưu xá. Có lúc không lết nổi, anh ta phải nằm xuống mà trườn lên từng bước, máu me đầy người, vết máu từ người anh vẽ ra một đường ngoằn ngoèo theo sự trăn trở của tấm thân đau đớn, nhức nhối vừa qua một trận đòn chí tử.

Những hôm sau tôi ra song cửa nhìn kỹ, anh ấy vẫn mình mẩy đầy vết bầm tím, sưng vù, máu me và vẫn để lại một đường máu khi anh lết qua. Một hôm, khi anh vừa trườn qua thì đuối sức, phải dừng lại nghỉ hơi trước cửa phòng chúng tôi. Tôi hỏi: "Anh làm gì mà bị đánh dữ vậy? Anh cần gì không? Dầu cù là, muối xoa bóp cho đỡ đau nhức?". Anh nhìn tôi, lắc đầu, cười: "Thì tôi không chịu chào cờ mỗi sáng thứ hai nên nó đánh chứ có gì đâu".

Tôi thảng thốt kêu lên: "Trời ơi! Thì anh cứ chào đại đi cho đỡ đòn đi đã, rồi mai mốt ra tù muốn làm gì thì làm, chứ để bị đánh hoài như vầy thì chết mất!". Anh lại nhìn tôi và cười: "Nói như cô vậy thì còn gì để nói nữa". Anh lại trườn đi tiếp, vẫn để lại vết máu trên đường anh lướt qua. Rồi một sáng thứ hai không thấy anh lết qua nữa, tôi hỏi người tạp dịch: "Anh ấy chết rồi sao?", người tạp dịch lắc đầu: "Chưa chết nhưng đã bị chuyển qua Chí Hòa rồi, nếu là VC thì đi Côn Đảo. Anh ấy có nhờ tui đưa cho cô cái này và biểu: Ráng lên cô sinh viên yếu bóng vía!". Đó là một chiếc quạt nilông anh tự may trong tù.

Bây giờ, tôi không biết anh có còn sống không hay đã hi sinh sau những trận đòn dữ dội hơn tiếp theo ở Chí Hòa hay Côn Đảo. Từ ngày ra tù cho đến hôm nay, tôi còn giữ chiếc quạt ấy như một bài học về chữ "nhẫn" của một người bạn tù chưa biết tên mà tôi kính phục. Mỗi lần gặp chuyện không vui, tôi lại mở cây quạt ra mà "ráng lên" để vượt qua chính mình.

____________________

Một câu chuyện có thật đã tạo cảm hứng cho các nhà làm phim Biệt động Sài Gòn xây dựng nhân vật ông chủ Hãng sơn Đông Á và hai người bạn đời Huyền Trang và Ngọc Mai.

Kỳ tới: Bí mật trong căn hầm tối

TRẦN TUYẾT HOA
Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
thông tin tài khoản
Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên