Phóng to

Các nghệ sĩ cải lương đang rất băn khoăn về thuế thu nhập - NSND Diệp Lang(thứ hai, từ phải qua): "...tội nghiệp chúng tôi quá"

Gần đây, một số đơn vị nghệ thuật đã thí điểm thu thuế thu nhập của nghệ sĩ, đây là điều rất đáng hoan nghênh. Tuy nhiên, cũng không ít dư luận không đồng tình trong cách tổ chức thực hiện. Làm sao cho một chủ trương đúng đắn có thể áp dụng rộng khắp và công bằng, khoa học?

Từ bất hợp lý đến sự lúng túng

Đầu tiên các nghệ sĩ băn khoăn: mức thu dựa trên thu nhập khởi điểm 3 triệu đồng là rất eo hẹp cho họ. Bởi đặc trưng nghề nghiệp của nghệ sĩ phải cần trang bị son phấn, trang phục rất tốn kém, gọi là bồi dưỡng thanh sắc. Có khi một bộ trang phục biểu diễn đã tốn cả triệu đồng.

NSƯT Việt Anh nói: "Các cơ sở sản xuất thì được khấu hao máy móc, còn chúng tôi lấy thanh sắc của mình làm phương tiện sản xuất thì không được khấu hao gì cả. Chưa kể các chi phí gián tiếp khác. Tôi đề nghị mức khởi điểm là 10 triệu đồng".

"Nên chiếu cố cho những nghệ sĩ lớn tuổi, hoặc trong bộ môn hát bội, cải lương vì lâu lâu chúng tôi mới có một sô. Thu nhập của nghệ sĩ thuộc loại không thường xuyên, thí dụ tháng này nhận được một vai đóng phim 5 triệu đồng, nhưng 3 tháng sau mới có vai nữa, vậy mỗi tháng chỉ sống bằng 1,5 triệu, nên tính thuế trên con số 5 triệu thì tội nghiệp chúng tôi quá". "Nghệ sĩ đều tán thành việc đóng thuế thu nhập. Nhưng cần phải có chế độ nào cho chúng tôi khi về già, về hưu, ốm đau, thương tật? Chỉ bắt đóng thuế mà không nghe thấy nói gì đến quyền lợi. Thực tế, tuổi làm nghề của nghệ sĩ rất ngắn, nếu không cho chúng tôi tích luỹ thì sau này sống ra sao?"

Thứ hai, tại sao Cục Thuế không trực tiếp thu thuế mà lại giao cho các đơn vị nghệ thuật khi mà họ hoàn toàn không có chức năng ấy.

Bà Kim Phượng, Giám đốc Hãng phim Trẻ còn nói: "Nghệ sĩ nhất định lấy cát-sê ròng, bỏ mặc các hãng phim muốn xoay sở ra sao mặc kệ. Chúng tôi phản đối thì họ không cộng tác nữa. Vì vậy chúng tôi đành phải kê khai cao hơn, lấy số tiền dôi ra mà đóng thuế. Coi như tiền nhà nước đóng cho Nhà nước. Thất thu nhiều lắm".

Rồi mỗi nơi mỗi thu, thành ra lộn xộn, không công bằng. Nghệ sĩ Thanh Hoàng ý kiến: "Mỗi suất diễn, đơn vị thu thuế ngay, bảo rằng cuối tháng cộng lại nếu thu nhập chưa đủ 3 triệu đồng thì sẽ trả tiền thuế lại cho nghệ sĩ. Ai cũng nhủ thầm, chờ đợi mà lấy lại chắc hơi mệt! Thêm nữa, chúng tôi có đơn vị biểu diễn đàng hoàng nên Nhà nước "nắm" được, chứ các nghệ sĩ nhận sô bên ngoài, ký hợp đồng miệng có khi một đêm mười triệu đồng mà không ai "nắm" được để tính thuế. Như vậy, một khi đã áp dụng chủ trương thì phải có sự công bằng, chúng tôi mới phục".

Rõ ràng, ngành thuế đã rất lúng túng không biết áp dụng phương cách nào để thu được, nên tốt nhất là "nắm anh có tóc" và để vuột biết bao thành phần khác.

Những phương án khả thi

Bà Kim Phương, Hãng phim Trẻ, thẳng thắn: "Chúng tôi đã nói quá nhiều lần trong các cuộc họp, đưa ra những phương án cho ngành thuế nhưng ngành thuế cứ thờ ơ. Cụ thể, hiện nay tất cả các chương trình biểu diễn đều phải có giấy phép thông qua Sở Văn hoá - Thông tin TPHCM, ai hát bài gì, giá cả bao nhiêu, Nhà nước nắm được ngay và nhập vào máy tính. Cuối năm, máy tính cho kết quả, đem chia cho 12 tháng, nếu mỗi tháng trên mức khởi điểm thì tính ngay ra thuế, rồi gửi giấy báo đến nhà để nghệ sĩ làm nghĩa vụ.

Như vậy, các sân khấu, các tụ điểm, các hãng phim sẽ báo cáo thẳng thừng, chúng ta không thất thu. Chứ bắt đơn vị nghệ thuật đóng thay cho nghệ sĩ, thì dĩ nhiên họ phải khai man để trốn thuế. Số tiền tận thu được, dư sức trả lương cho nhân viên ngành thuế để quản lý theo cách này. Còn hơn bây giờ thất thoát không biết là bao nhiêu".

Nhìn chung, thuế thu nhập nghệ sĩ là một chủ trương đúng đắn, chỉ cần điều chỉnh lại những bất hợp lý, tìm một phương thức khoa học, công bằng hơn thì mọi người sẽ an tâm và tự giác đóng thuế.