Phóng to

Phim Hồn Trương Ba da hàng thịt thu tiếng trực tiếp

TTO - Trong không khí nhộn nhịp làm phim Việt - xem phim Việt hiện nay, những nhà sản xuất phim cả nhà nước lẫn tư nhân đều đang gặp phải một cái “eo” đầy bất trắc, nguy hiểm là “thu tiếng trực tiếp hay lồng tiếng”.

Chất lượng "ẹ" vì...công nghệ mới?

Một trong những phản ứng dữ dội của khán giả và dư luận về chất lượng “chì” ở bốn bộ phim truyền hình (PTH) do Công ty Lasta sản xuất liên tiếp chiếu trong “Giờ vàng phim Việt” là “tiếng nói của diễn viên… thấy ghê quá!”.

Điểm sơ qua sẽ thấy nhà sản xuất đã ”vô tư” quá mức về chất lượng “diễn xuất giọng nói” ở nhân vật trong phim của mình. Khởi đầu là giọng nói đớt, nhão vừa nghe không rõ vừa gây phản cảm của nhân vật nam (chính) phản diện trong Vòng xoáy tình yêu xuyên suốt 30 tập phim, khiến người xem khó chịu không ít.

Sang bộ phim thứ hai - Ảo ảnh, nhân vật nam chính là một ông đại tá đứng tuổi, từng trải trong đời nhưng giọng nói lại yếu ớt, ngọng nghịu nghe cứ kỳ cục thế nào ấy.

Đến bộ phim thứ ba - Niềm đau chôn giấu, may là dàn diễn viên chính gần như đều là diễn viên kịch nói nên đài từ tạm chấp nhận được, chứ không thể nói đến chuyện hay dở.

Nhưng vừa sang bộ phim thứ tư Mộng phù du, đài từ của nhân vật nữ chính liền… tệ trở lại. Cô này lúc nào cũng khào khào, bơ bơ một kiểu nói từ lúc trong trẻo, ngây thơ đến lúc lăn lóc, trải đời; từ đau khổ, thất vọng đến giận dữ, nanh nọc…làm khán giả phát chán.

Đó là chưa kể dàn diễn viên phụ ở mỗi phim ôi thôi chẳng thể nào chịu nổi; công an, y tá, bác sĩ…nói như trẻ con trả bài từng tiếng một, nghe rất mắc cười. Thỉnh thoảng cả diễn viên chính lẫn phụ đều nói ngắc ngứ để ráng nhớ thoại. Tiếng nói có lúc to lúc nhỏ vì micro cài trong người có vấn đề. Tạp âm thỉnh thoảng lại nghe thấy…

Song, lỗi không nằm ở diễn viên, vì họ đã rất cố gắng, cũng chẳng mấy ai là dân chuyên nghiệp, chính nhà sản xuất đã chọn họ để… đóng phim chuyên nghiệp.

Phóng to

Nhà sản xuất đã ”vô tư” quá mức về chất lượng “diễn xuất giọng nói” ở nhân vật trong phim của mình

Lý giải cho tất cả những yếu kém trên, vị chủ tịch hội đồng quản trị Lasta khẳng định: “Trước nay PTH VN được làm theo kiểu phim nhựa thu nhỏ. Hiện chỉ có chúng tôi là thực sự là biết làm và làm PTH theo đúng công nghệ dành cho loại hình này là ghi hình nhiều máy cùng lúc, thu tiếng tại hiện trường để đáp ứng yêu cầu xong phim thật nhanh (3 ngày/tập - NV) và bắt buộc phải là như thế. Không thể trách chúng tôi vì ai lại trách một đứa bé mới tập đi, còn chưa vững. Mọi người phải quen dần vì đời thật có người tiếng nói hay, có người tiếng dở, các nhân vật trong phim cũng thế. Nhưng tôi hứa chắc là sẽ có tiến bộ. Trước nay chúng tôi tuyển diễn viên chỉ cần giọng họ nói chuyện thấy được là chấp nhận; nhưng về sau, khi tuyển chúng tôi cho kiểm tra luôn giọng nói qua máy ở phòng thu…”.

Đến bộ phim thứ năm Ngã rẽ cuộc đời - đang phát sóng, nhân vật nữ chính trong Mộng phù du cũng vẫn bê nguyên xi giọng nói của mình sang vai nữ chính của phim này. Thêm vào đó nhân vật nam chính giọng nói càng về những tập cuối nói càng khó nghe, càng bị đớt, bị nuốt chữ - có lẽ do cường độ làm việc căng thẳng quá - phim vừa phát sóng vừa quay những tập tiếp theo - khiến diễn viên “đuối” trong khi đài từ vốn sẵn không tốt.

“Quả đắng" cho nhà sản xuất

Nhiều nhà sản xuất phim khác cũng "ê ẩm" vì công nghệ thu tiếng trực tiếp, gồm cả nghĩa sử dụng tiếng thật của “diễn viên” tự lồng lại cho vai diễn của mình.

Bộ phim Hồn Trương Ba da hàng thịt đang chiếu rạp, đang gây tranh cãi kịch liệt với hai luồng ý kiến khen - chê, ngay cả phe khen cũng phải công nhận trên diễn đàn Moviesboom: một trong những cái dở của phim này là “nói gì nghe rõ… chết liền!”. Một trong những nguyên nhân chính của tình trạng trên là phim này đã được tự tin thu tiếng trực tiếp khi quay, dù rằng trước khi ra mắt chính thức, nhà sản xuất đã phải thêm một lần tốn kém mang phim ra nước ngoài chỉnh sửa lại âm thanh.

Trước đó, sau khi bị chê te tua - trong đó phần âm thanh, đài từ diễn viên thu trực tiếp bị chỉ trích nặng nề - chết đứng khi ra rạp, nhà sản xuất 39 độ yêu đã âm thầm khắc phục, tìm người lồng lại tiếng cho nhiều nhân vật trong phim do người mẫu đóng trước khi cho chiếu lại trên truyền hình.

Hai bộ phim truyện nhựa Saigon love story và 1.735km dù được lăngxê, quảng cáo rầm rộ nhưng vẫn thất bại nặng nề về doanh thu. Một trong các nguyên nhân được phân tích là những diễn viên - người mẫu trong phim thoại như cái máy vô hồn, khả năng tự lồng tiếng cho vai của mình.

Nhẹ nhàng hơn là sự cười chê dai dẳng mà dư luận dành cho giọng nói, giọng cười trớt quớt, vô duyên của một “ca sĩ - người mẫu” trong Những cô gái chân dài khi đạo diễn phim này để cho diễn viên này tự lồng tiếng vì “như thế mới thật”!?…

Không thể làm công nghệ nửa vời!

Lý do “bước đầu áp dụng công nghệ mới để xây dựng sự phát triển nên phải thông cảm cho sự sai sót” của Lasta nghe có lý nhưng xét kỹ thấy không ổn. Công nghệ làm PTH thật sự đòi hỏi phải có phim trường để tránh tạp âm; dàn diễn viên được săn - tuyển gắt gao, không chỉ diễn xuất tốt mà giọng nói cũng phải tốt, trước khi được giao vai phải qua khóa đào tạo diễn viên ít nhất là ngắn hạn; dàn máy móc thiết bị không chỉ cần hiện đại mà cần cả người sử dụng có chuyên môn giỏi…

Trong khi ở ta dàn diễn viên đang được tuyển quơ quào chủ yếu từ giới người mẫu, ca sĩ, không qua một ngày đào tạo; chất giọng mỗi người mỗi phách, diễn xuất nội tâm còn chưa ổn nói gì đến chuyện có khả năng diễn xuất lời thoại đạt, có cảm xúc. Phim trường đúng chuẩn hiện có thể coi như không có cái nào. Không tính đến máy móc, đội ngũ chuyên viên kỹ thuật cũng đang thiếu trầm trọng…

Trong cái sự thiếu đủ thứ đó, do nhu cầu sản xuất phim thật nhanh để không thủng sóng, Lasta đã “phấn khởi” thực hiện “công nghệ” thu tiếng trực tiếp tại hiện trường nên cho ra những sản phẩm chất lượng kém, thiếu tôn trọng khán giả.

Ông Trinh Hoan - giám đốc HK Phim - bức xúc: “Phim VN trước nay dở vì tiếng nói nhân vật trong các phim giống hệt nhau, do chỉ có vài nhóm người đảm nhận lồng tiếng, đôi khi nghe rất giả. Không ai hiểu nhân vật bằng diễn viên, nên để diễn viên lồng tiếng (hoặc thu trực tiếp tại hiện trường) cho nhân vật của mình là thật nhất, đúng nhất”.

Phóng to

Dòng máu anh hùng tự tin áp dụng công nghệ quốc tế nhưng sử dụng phương tiện nào để đạt mục đích cho ra sản phẩm tốt mới có giá trị quyết định

Chủ nhiệm đoàn phim Dòng máu anh hùng đang quay cũng cho biết: “Là phim nhựa nhưng phim này sẽ thu tiếng diễn viên trực tiếp tại hiện trường vì đó là cách làm theo tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế. Thu tiếng tại hiện trường, giọng diễn viên diễn xuất rất đạt vì họ đang nhập vai”.

Tất cả những dẫn giải trên đều đúng hết, miễn bàn. Nhưng cũng theo tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế, một diễn viên chuyên nghiệp phải có khả năng phát âm chuẩn, biểu cảm đa dạng theo đúng tính cách nhân vật; “cái thật” - giọng nói hay hoặc dở trong phim do tính cách nhân vật qui định - như trường hợp những siêu sao Hollywood được mời lồng tiếng cho phim hoạt hình - chứ không phải do giọng nói thật của diễn thế nào sẽ ra thế đó.

Thật ra thu tiếng trực tiếp tại hiện trường, diễn viên tự lồng tiếng lại, hay mời người khác lồng tiếng cho nhân vật đều chỉ là phương tiện. Sử dụng phương tiện nào để cho ra sản phẩm tốt mới là quyết định. Khi chưa đủ lực, thiếu sự chuẩn bị chu đáo, nhà sản xuất phim không thể nhân danh “công nghệ làm phim hiện đại” ép khán giả xem những bộ phim chất lượng âm thanh, tiếng nói yếu kém; khán giả đành phải quay lưng với phim VN.

Chính vì thế, không được “hộ mệnh”, để đi được đường dài, mới đây HK Phim, lần đầu tiên trong các hãng phim, đã ra thông báo tuyển “diễn viên… lồng tiếng”; với phương châm tiếng diễn viên phim nào tệ quá sẽ thay tiếng diễn viên lồng tiếng vào.