Hỗn loạn các dự án xây dựng mới ở TP Huế

Sai lầm nối tiếp sai lầm

Cứ nghĩ rằng sau những tranh cãi kéo dài cho đến nay vẫn chưa có hồi kết giữa chính quyền địa phương và những người dân yêu mến sông Hương, muốn bảo vệ tới cùng tính nguyên vẹn của con sông này về dự án (DA) xây dựng khách sạn trên đồi Vọng Cảnh (và trước đó là khách sạn Tân Hoàng Cung), chắc chắn lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên-Huế và các nhà đầu tư sẽ rút ra được cho mình những "bài học". Nhưng trái lại, điều đáng buồn là nó lại đóng vai trò tiền lệ để những công trình nối tiếp công trình trên khu vực này.

Hiện còn ít nhất 4 DA nữa mang hơi hướng phiên bản của Vọng Cảnh đang tiếp tục được thực hiện ở phía tây nam kinh thành Huế (đặc biệt là dọc bờ sông Hương):

1. DA xây dựng cụm khách sạn 5 sao ở cồn Dã Viên (Bạch Hổ của kinh thành Huế, với tham vọng biến khu cù lao giữa dòng sông Hương rộng hơn 107,9ha thành một cụm khách sạn 5 sao hàng đầu VN và khu vực). Hiện dự án này đã bị tạm ngừng để... chờ quy hoạch cồn Dã Viên.

Phóng to

Phối cảnh của TTTM bắc Tràng Tiền,xây ở bờ sông Hương sát cầu Tràng Tiền

2. Một DA khác - Trung tâm Thương mại bắc Trường Tiền (gồm một khối nhà bêtông cao 3 tầng, nằm sát chân cầu Trường Tiền, ở bờ bắc) - vừa mới khởi công hôm 15-3. Công trình này, theo nhận định chung của giới chuyên môn từ bản phối cảnh, là sẽ ảnh hưởng đến sông Hương, nhất là sự mềm mại của cầu Trường Tiền.

3. Cồn Hến (Thanh Long của kinh thành Huế) cũng đã và đang được (hay bị) các nhà đầu tư tranh nhau nhòm ngó với mục đích cũng sẽ biến cồn này thành một khu khách sạn 5 sao tầm cỡ khu vực.

4. Từ cầu Trường Tiền ngược lên phía thượng nguồn ở địa phận xã Hương Hồ, huyện Hương Trà, thêm một DA nữa có tên là khu du lịch sinh thái Về Nguồn. Theo thiết kế ban đầu thì khu du lịch sinh thái nói trên tiêu chuẩn 3 sao, với 11 khu chức năng, được thực hiện trên khu đất rộng 36ha, chạy dọc theo bờ bắc sông Hương, đoạn đi qua xã Hương Hồ, cách mép nước sông Hương chưa tới 50m.

Đây cũng là một vị trí "đắc địa", bởi bờ sông có độ cong rất đẹp, và đứng từ đây có thể nhìn bao quát được về phía thượng và hạ nguồn sông Hương. Điều đáng nói về DA này là: tại cuộc thuyết trình về DA lần thứ nhất (tháng 8.2005), các thành viên của Hội đồng Quy hoạch và Kiến trúc tỉnh Thừa Thiên-Huế cho rằng đây là DA "có thể" chấp nhận được.

Tuy nhiên, "chủ đầu tư và đơn vị thiết kế cần tiếp tục điều chỉnh DA để bảo vệ cảnh quan đôi bờ sông Hương và môi trường" và phải báo cáo lại lần thứ 2. Nhưng theo nguồn tin của Lao Động thì cho đến thời điểm này, chủ đầu tư vẫn chưa báo cáo lại về những điều chỉnh theo như yêu cầu, nhưng từ đầu tháng 3-2005, đơn vị này đã cho san ủi mặt bằng để chuẩn bị khởi công dự án. Các đơn vị thi công ở đây đã khoét sâu vào một phần ngọn đồi, xây một nhà sàn giữa lòng suối, vị trí đang được triển khai xây dựng chỉ cách bờ sông Hương (đang có hiện tượng xói lở) có 50m...

Nhỏ cũng sai

Sông Hương và vùng "âm phần" không chỉ bị xâm hại bởi những DA, công trình tầm cỡ như vừa kể. Theo nhận xét của UNESCO thì có những công trình nhỏ hơn, ít bị công luận chỉ trích hơn, nhưng tác hại không hề nhỏ, ví dụ như cầu Tuần bắc qua sông Hương ở thượng nguồn, và sát đó là một khối bêtông vàng khè - trụ sở của UBND xã Hương Thọ. Rồi nhan nhản những công trình lấn chiếm làm ảnh hưởng đến dòng chảy và cảnh quan dòng sông, việc khai thác cát sạn trái phép kéo dài. Tiếp nữa là việc mở đường, xây dựng nhà cửa, công trình không có định hướng, mà đường Tự Đức - Thuỷ Dương "xé" giữa vùng tây nam, ảnh hưởng nghiêm trọng đến lăng Tự Đức là một ví dụ...

Không tuân thủ quy hoạch? Trong thời gian qua, phần lớn các ý kiến đều cho rằng, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến cơ sự trên là do sông Hương và vùng tây nam chưa được QH chi tiết. Nhận định đó chưa hoàn toàn đúng, bởi thực tế cho thấy, đã có những chế tài nhất định về QH do lãnh đạo địa phương và cả Thủ tướng Chính phủ phê duyệt về vùng đất này. Ví dụ như Quyết định của UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế, do nguyên Chủ tịch Nguyễn Văn Mễ ký ngày 11-10-1999 về việc phê duyệt QH chi tiết bảo tồn, tôn tạo các di sản văn hoá và môi trường cảnh quan ở tây nam thành phố Huế, trong đó mục d, trang 6, đã ghi rõ rằng: "Cảnh quan ven bờ sông Hương, là trục không gian chính của vùng cảnh quan tây nam cần hạn chế xây dựng mới nhà ở, công trình khác ven bờ, không san ủi phá vỡ địa hình..." và "tại đồi Thiên An, núi Thiên Thọ, đồi Vọng Cảnh...: Trồng cây để tạo cảnh quan...". Còn nữa, hai văn bản số 606/TTr, ngày 20-12-1993 và 105/TTr, ngày 12-12-1996 của Thủ tướng Chính phủ đã quy định "Dải đất hai bên bờ sông Hương từ Tả Thanh Long (cồn Hến) đến Hữu Bạch Hổ (cồn Dã Viên) đến lăng Gia Long là giải đất hai bên bờ sông Hương và cảnh quan thiên nhiên phải bảo vệ" (mục 3). Có thể hiểu sự "nóng ruột" của lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên - Huế khi mới đây, trong lần trao đổi với người viết, ông Nguyễn Xuân Lý - Chủ tịch UBND tỉnh - đã "than" rằng: "(các nhà báo) Phải biết thông cảm cho tỉnh bởi kêu gọi đầu tư vào Thừa Thiên - Huế là rất khó. Nếu bây giờ dự án nào cũng đụng tới di tích, cũng bị phản ứng thì còn ai dám tới đầu tư vào tỉnh nữa". Hoặc ông Ngô Hoà - Phó Chủ tịch UBND tỉnh - cho rằng: "Không thể ăn truyền thống, uống tiềm năng, mà phải biết biến truyền thống, tiềm năng thành nguồn lực trong quá trình phát triển". Tuy nhiên, cả hai ông và nhiều lãnh đạo khác của Thừa Thiên - Huế đã không trả lời được một vế khác của vấn đề: Phát triển như thế nào để không ảnh hưởng đến những "hòn ngọc" di sản. Chính vì tâm lý phải phát triển bằng mọi giá mà trong thời gian qua, vai trò của Hội đồng Quy hoạch và Kiến trúc tỉnh - đơn vị tham mưu cho tỉnh về các vấn đề QH và kiến trúc - đã không có tác dụng (như vụ Vọng Cảnh, đường tránh Tự Đức - Thuỷ Dương).

Huế nên tận dụng cơ hội để công nhận sông Hương là di sản thế giớiÂu lo cho HuếSông Hương yếu ớtUNESCO khuyến khích gửi hồ sơ về sông HươngDi sản là thương hiệu của quốc gia