Phóng to

Bộ trưởng Lê Hồng Anh: "Với vụ PMU18, nói công an chủ động ngay từ đầu thì chưa phải" - Ảnh: V.Dũng

TT - Bộ trưởng Bộ Công an Lê Hồng Anh là thành viên Chính phủ đăng đàn trả lời chất vấn đầu tiên hôm qua (14-6), bảy đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã đặt câu hỏi chất vấn.

Đại biểu đã thỏa mãn thì phải... xem lại

Liên quan đến vụ án tham nhũng tại công trình đường ống - kho - cảng Thị Vải, ĐB Trần Ngọc Đường (Kiên Giang) chất vấn: “Những người đứng đầu của Tổng công ty Dầu khí VN (Petro VN) có hành vi thiếu trách nhiệm nhưng được đề nghị chỉ xử lý hành chính do đã nghỉ hưu, tuổi cao, có nhiều đóng góp. Tôi đọc Bộ luật hình sự thấy những trường hợp này chỉ là tình tiết giảm nhẹ, xử lý thế này có đáp ứng được quyết tâm chống tiêu cực hiện nay không?”.

Bộ trưởng Lê Hồng Anh cho rằng các trường hợp này cơ quan điều tra có quyền đề nghị như vậy, còn quyền quyết định là của Viện Kiểm sát. Bộ trưởng giải thích thêm theo qui định khi khởi tố trường hợp nào đều phải báo cáo các cấp liên quan.

“Ngoài luật, còn có thông tư hướng dẫn, qui định của Đảng, Nhà nước hướng dẫn” (nhiều ĐB xì xào). Chủ tịch QH Nguyễn Văn An điều hành phiên chất vấn hỏi ĐB Đường có thỏa mãn với trả lời của Bộ trưởng Lê Hồng Anh chưa, rồi Chủ tịch nói: “Tôi nghe ĐB nói thỏa mãn nhưng tôi ngần ngại”.

Hướng về phía Bộ trưởng Lê Hồng Anh, ông An nói: “Quyền phải theo đúng pháp luật, quyền mà không đúng pháp luật thì sẽ mất lòng tin”. Nhìn xuống GS-TS Trần Ngọc Đường, ông An nói rằng tuổi cao, về hưu, có nhiều đóng góp... là tình tiết giảm nhẹ, nhưng giảm đến mức đề nghị xử lý hành chính mà GS-TS thỏa mãn với câu trả lời thì “phải xem lại”.

Đại biểu Nguyễn Đình Xuân (Tây Ninh): Một số lý giải của bộ trưởng Bộ Công an chưa thuyết phục Lý giải của Bộ trưởng Lê Hồng Anh đối với chất vấn của các ĐB về việc không truy cứu trách nhiệm đối với một số cán bộ có trách nhiệm trong các vụ việc tiêu cực gần đây là chưa thật thuyết phục. Bởi vì trong một số trường hợp, Bộ Công an đã căn cứ theo Bộ luật hình sự để đề nghị khởi tố nhưng trong một số vụ việc khác lại viện dẫn việc cơ quan chủ quản của đối tượng không có yêu cầu nên không đề nghị khởi tố. Bộ Công an không tìm ra được một điều luật nào để lý giải cho việc không đề nghị khởi tố. Việc cơ quan quản lý hành chính có ý kiến đề nghị cơ quan điều tra vào cuộc chỉ là một trong những yếu tố để xem xét việc có khởi tố hay không, nên nếu viện dẫn việc cơ quan hành chính không đề nghị như vậy là không được.

"Đại để chúng tôi nghe nói thế"

Đề cập đến trường hợp chiếc vali chứa nhiều phong bì tiền, USD “bỏ quên” ở sân bay Nội Bài của ông Nguyễn Văn Lâm (phó chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ), Bộ trưởng Lê Hồng Anh cho biết có nghe nói trong đó có tiền, USD... “Đại để chúng tôi nghe nói thế”, ông nói. ĐB Nguyễn Minh Thuyết (Lạng Sơn) đặt câu hỏi: “Trong vụ này tại sao công an không vào cuộc mà phải đợi kết luận của cơ quan quản lý? Tại sao công an không chủ động tiến hành điều tra?”.

Bộ trưởng Lê Hồng Anh cho biết: “Ủy ban Kiểm tra trung ương đã kết luận và cũng làm rõ. Từ đó đến nay cơ quan điều tra Bộ Công an chưa có một thông tin hoặc văn bản nào của Văn phòng Chính phủ, của Ủy ban Kiểm tra trung ương đề nghị cơ quan điều tra phải tiến hành điều tra thì làm sao “nhảy” vô làm được?

Theo nguyên tắc, tổ chức Đảng đang làm việc thì công an sẽ không can thiệp”. Không thỏa mãn với câu trả lời của bộ trưởng, ông Thuyết cho rằng vụ việc ông Lâm phải căn cứ theo luật, cơ quan điều tra cần chủ động điều tra chứ không thể bị động.

Ông nói: “Bộ trưởng có nói rằng cơ quan điều tra chỉ có quyền đề nghị, nhưng bộ trưởng nên phân biệt giữa quyền của một công dân khác với quyền của một cơ quan thực thi pháp luật”. Chủ tịch Nguyễn Văn An “nhắc” Bộ trưởng Lê Hồng Anh “không nên đưa những vấn đề liên quan đến Đảng ra ở QH. QH chỉ nói luật”.

Vụ việc liên quan tướng Cao Ngọc Oánh: “Đang chờ kết luận”

“Vụ PMU18, tình cờ phát hiện qua vụ đánh bạc ở vườn Bách Thảo hay do quá trình điều tra phát hiện? Nếu không có vụ đánh bạc, liệu có phát hiện vụ PMU18 không? Cán bộ điều tra có liên quan thế nào?”, ĐB Nguyễn Xuân Hướng (Hà Tĩnh) chất vấn.

Bộ trưởng Lê Hồng Anh trả lời: “Nói công an chủ động ngay từ đầu thì chưa phải”, trong vụ PMU18 quần chúng nhân dân cùng phát hiện, tố cáo tội phạm (trong đó có nguồn tin của báo chí). Bộ trưởng giải thích thêm về một số giai đoạn tố tụng tiếp theo, nhưng không đi thẳng vào câu hỏi khiến ĐB Hướng lên tiếng: “Bộ trưởng trả lời dài nhưng không đi vào câu hỏi của tôi”, và ông Hướng nhắc lại một số cán bộ công an đã “dính líu” ra sao.

ĐB Hoàng Thiện Cát (Hưng Yên) cũng chưa đồng tình, hỏi: “Trường hợp tướng Cao Ngọc Oánh có liên quan đến “chạy án” có điều tra không, đã xử lý đến đâu? Yêu cầu cho biết danh sách cá nhân, đơn vị, tập thể mượn xe của PMU18”.

Bộ trưởng Lê Hồng Anh cho biết có công an ba quận Cầu Giấy, Thanh Xuân, Đống Đa (Hà Nội) có mượn xe của PMU18 nhưng “phục vụ nhiệm vụ công an, không cho riêng tư và đã trả lại rồi”; một phó công an phường có nhận tiền do “quen biết” đã bị khởi tố, một cán bộ điều tra đứng tên xe đã bị đình chỉ công tác.

Ông cho hay có danh sách đầy đủ các cá nhân, đơn vị, tập thể mượn xe; song không thể đọc hết tại diễn đàn QH vì không có thời gian. Riêng trường hợp tướng Cao Ngọc Oánh (nguyên thủ trưởng cơ quan điều tra) “đang chờ kết luận”. “Trả lời cũng chưa rõ nhưng... cũng được rồi”, ĐB Hướng nói.

Chủ tịch QH Nguyễn Văn An đánh giá phần trả lời chất vấn của Bộ trưởng Lê Hồng Anh là “hơi dài, có thể trả lời ngắn gọn hơn”. Còn bốn ĐB đăng ký chất vấn Bộ trưởng Lê Hồng Anh, song ông An đề nghị cho phép bộ trưởng trả lời bằng văn bản vì hết giờ.

Cử tri nói gì? Phóng to - Ông Võ Thanh Ba - nhà 31, ngõ 251, Kim Mã, Ba Đình (Hà Nội): Các đại biểu đã đưa ra nhiều câu hỏi hay và hỏi thẳng, có cả câu bao quát và cụ thể. Nhiều câu hỏi đại diện cho thắc mắc của dân. Phần trả lời của hai bộ trưởng tương đối rõ nhưng có chỗ cũng chưa thuyết phục lắm khi viện dẫn vào cơ chế. Tuy nhiên đó chỉ mới là trả lời, còn làm được những gì để giải quyết những bức xúc của dân mới là vấn đề quan trọng. - Ông Nguyễn Cao Sơn - cán bộ tư pháp, phường Tân Định, Q.1 (TP.HCM): Trả lời chất vấn của Bộ trưởng Lê Hồng Anh chưa thỏa mãn nguyện vọng cử tri cả nước. Những thông tin về vụ tiêu cực PMU18, tham nhũng ngành dầu khí... vừa qua đã làm buồn lòng bao người nên cần phải mổ xẻ đến nơi đến chốn, theo đúng luật, không nên có đặc ân cho bất cứ trường hợp nào như bộ trưởng nói là “quyền của cơ quan điều tra”. - Ông Trần Hưng Đại - phường Hải Châu 2, Q.Hải Châu (Đà Nẵng): Phần trả lời của Bộ trưởng Đào Đình Bình gần như đã được chuẩn bị sẵn cho lời xin lỗi trước QH và cử tri cả nước. Còn khi trả lời các câu hỏi của đại biểu thì đều có một câu rất chung là nhận trách nhiệm, và hầu như những vụ tiêu cực lớn ở Bộ GTVT trong thời gian vừa qua, bộ trưởng đều cho rằng tất cả đều diễn ra trước khi ông về bộ nhận nhiệm vụ. Phóng to - Ông Nguyễn Xuân Giá - nhà 7, ngõ 4B, Lý Nam Đế, Hoàn Kiếm (Hà Nội): Do quá bức xúc với vụ tiêu cực PMU18 nên các đại biểu chủ yếu tập trung hỏi xung quanh vấn đề này. Nhiều câu hỏi khá sâu, nhưng tôi nghĩ câu hỏi về lời khuyên cho bộ trưởng sắp tới của Bộ GTVT là hơi thừa trong khi thời gian chất vấn ít. Tôi không đồng ý với ông Đào Đình Bình khi vin vào những người tiền nhiệm để gỡ gạc trách nhiệm của mình. Khi ông lên làm bộ trưởng thì phải biết được chuyện cũ và đưa ra giải pháp xử lý. Cứ thế sau này bộ trưởng mới lên lại đưa ông Bình ra đổ trách nhiệm à? - Ông Nguyễn Cao Nghiệp - nguyên giám đốc Sở Giao thông vận tải tỉnh Vĩnh Phúc: Việc giải trình, hứa sửa chữa, sửa đổi, khắc phục... của các bộ trưởng thì chưa ai theo dõi và trên thực tế rất nhiều vấn đề bức xúc được hứa rất “ngọt’’ nhưng xong chỉ... để đấy! Tôi đề nghị Quốc hội phải có bộ phận “lưu” những lời hứa của các bộ trưởng rồi đến thời điểm nào đó, tùy từng vụ việc cụ thể, phải kiểm điểm lại xem các bộ trưởng đã làm những gì, hiệu quả đến đâu để công bố trước Quốc hội, trước toàn dân.

Phóng to

Bộ trưởng Đào Đình Bình - Ảnh: V.Dũng

TT - “Tôi rất đau xót về vụ tiêu cực lớn xảy ra tại PMU18. Tôi xin gửi lời xin lỗi từ đáy lòng đến cử tri cả nước”, lời xin lỗi mở đầu phần trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Đào Đình Bình không làm giảm bức xúc của các đại biểu (ĐB). Bảy ĐB đã đặt chất vấn thêm với Bộ trưởng Bình ngoài 15 câu chất vấn đã được bộ trưởng trả lời bằng văn bản.

“Đổ lỗi cho cơ chế và cấp dưới”

“Tôi mới nhận công tác ba năm nay, nhiều vụ việc tiêu cực đã bắt đầu và kéo dài hơn thời gian đó. Nhưng là người đương nhiệm, tôi xin nhận trách nhiệm về công tác quản lý của mình” - Bộ trưởng Bình nói. Nhưng khi ĐB chất vấn về trách nhiệm của người đứng đầu, Bộ trưởng Bình khẳng định ông “không hề biết” có chuyện đánh bạc và tham nhũng của Bùi Tiến Dũng cho đến khi vụ việc bị phát hiện.

ĐB Nguyễn Văn Tuyết (Yên Bái) không đồng ý: “Vụ tiêu cực của Bùi Tiến Dũng, bộ trưởng phải biết chứ, vì qua mười cuộc thanh tra đã phát hiện đề nghị thu hồi hơn 25 tỉ đồng”.

Bộ trưởng Bình trả lời: “Hệ thống thông tin trong bộ còn yếu, kém hiệu quả, hằng năm ban cán sự của bộ báo cáo không có vấn đề gì. Tôi cũng không có thông tin từ tổ chức Đảng, cũng không nhận được đơn thư nặc danh, hằng năm đều có đánh giá tốt nhân thân của Bùi Tiến Dũng... Bùi Tiến Dũng hoạt động rất ranh ma, quỉ quyệt”.

Trả lời ĐB Tuyết về việc vì sao từng phát hiện sai phạm ở PMU18 nhưng bộ chỉ xử lý cấp phó trưởng phòng mà không xử lý trưởng ban quản lý dự án, Bộ trưởng Bình nói: “Những dự án có vấn đề đều diễn ra trước khi tôi làm bộ trưởng, lúc đó đều do thứ trưởng Nguyễn Việt Tiến trực tiếp xem xét”.

ĐB Đặng Văn Xướng (Long An) lên tiếng: “Bộ trưởng đổ lỗi cho cơ chế và cho cấp dưới. Cơ chế vận hành khép kín (bộ là chủ đầu tư dự án, các ban quản lý dự án, các đơn vị thi công, giám sát thì cũng nằm trong bộ) nên dễ xảy ra tiêu cực. Bộ trưởng có quan tâm đề xuất sửa đổi chưa?”.

Bộ trưởng Bình: “Cơ chế khép kín là kết quả của một quá trình lịch sử. Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp nhà nước phải giữ vai trò chủ đạo, Nhà nước phải quản lý nguồn vốn. Vì lẽ đó hình thành nên cái gọi là khép kín. Qui trình này có ưu điểm là chỉ đạo xuyên suốt, nhưng trong cơ chế thị trường thì bộc lộ cái dở vì trong cùng một bộ máy nên nể nang”.

Giải thích về việc đang quản lý 196 dự án còn dở dang nhưng bộ vẫn đầu tư thêm 28 dự án khác không có trong danh mục kế hoạch năm năm 2001-2005 (chất vấn của ĐB Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Quảng Nam), Bộ trưởng Bình đáp: “28 dự án đúng là không có trong danh mục, nhưng kế hoạch năm năm không phải bất biến, thực tế phát sinh nhu cầu thì lãnh đạo phải có quyết định các dự án phục vụ dân sinh. Các đồng chí lãnh đạo khi đi làm việc ở các địa phương có khi cũng chỉ đạo bổ sung những dự án cụ thể. Có khi phải dừng dự án này để tập trung cho dự án quan trọng hơn”. Câu trả lời không làm ĐB Ánh Tuyết thỏa mãn.

Mong QH thông cảm!

Chưa hài lòng với câu trả lời của Bộ trưởng Bình, ĐB Xướng chất vấn tiếp: “Từ năm 2002 đến nay có mười lần thanh tra PMU18, sao chỉ có hai lần phát hiện có vấn đề và xử lý rất nhẹ?”. Bộ trưởng Bình: “Chúng tôi đã thực hiện nghiêm túc các vụ thanh tra, tuy nhiên quá trình thanh tra rất khó khăn. Công tác thanh tra chưa đạt được hiệu quả”.

Ông Bình cho biết trong năm năm qua, đã có 10.800km đường trên các quốc lộ đã được sửa chữa, nâng cấp; mỗi năm trung bình có 2.000km đường được sửa chữa, nâng cấp; khối lượng công việc nhiều như vậy nên khó có thể không xảy ra sai sót, “mong QH thông cảm cho”.

ĐB Yang Đêu (Bình Định) nêu một công trình cụ thể sử dụng vốn vay của Ngân hàng Phát triển châu Á: tuyến quốc lộ 1 Quảng Ngãi - Nha Trang đầu tư lớn, mới đưa vào sử dụng song đã hư hỏng nặng.

ĐB Yang Đêu hỏi thẳng: "Bộ đã thanh tra chưa? Có "rút ruột", có tham ô không?". Bộ trưởng Bình cho hay công trình đang nghiệm thu, cho đến nay chưa thanh tra nên “không biết có "rút ruột" hay không”. ĐB Yang Đêu lên tiếng: “Đề nghị phải thanh tra”. Ông Bình đáp: “Xin tiếp thu”.

“Bộ GTVT được giao quá nhiều dự án. Việc bộ vừa là đại diện chủ sở hữu, vừa là chủ đầu tư, trực tiếp thực hiện, chọn người thực hiện. Liệu có cần sớm thay đổi cơ chế này?”, đến câu chất vấn này của ĐB Hoàng Thanh Phú (Thái Nguyên), Bộ trưởng Bình thấm mệt, vã mồ hôi. Sau khi lấy khăn tay lau mặt, bộ trưởng trả lời: “Chúng tôi được giao nhiều dự án nên phải giao lại cho các cơ quan thuộc bộ. Sau này qui định lại mà giao xuống cục, cục vi phạm thì trách nhiệm cũng lại thuộc về bộ”. Ông nói thêm: “Tôi từ chức rồi nhưng các đồng chí sau tôi chắc chắn cũng không dễ dàng vượt qua được những khó khăn này. Tôi tâm sự điều này là thật lòng” - Bộ trưởng Bình kết thúc phần trả lời chất vấn của mình như vậy.

Còn sáu ĐB khác đăng ký đặt câu hỏi chất vấn với Bộ trưởng Đào Đình Bình, song thời gian đã hết. Chủ tịch QH Nguyễn Văn An đề nghị các ĐB gửi câu chất vấn trực tiếp đến Bộ trưởng Bình để bộ trưởng trả lời bằng văn bản.

Đại biểu Nguyễn Văn Tuyết (Yên Bái): Thời gian chất vấn bộ trưởng Bộ GTVT quá ít Lĩnh vực GTVT có nhiều vấn đề cần phải được bộ trưởng làm rõ và giải đáp đến tận gốc rễ của vấn đề. Chính vì vậy, thời gian một giờ dành cho bộ trưởng Bộ GTVT trả lời chất vấn, theo tôi nghĩ là chưa đủ để các ĐB truy vấn đến tận gốc vấn đề. Vẫn còn những ĐB muốn hỏi và những câu hỏi đó có thể giúp làm sáng tỏ hơn nữa những vấn đề mà cử tri đang quan tâm, liên quan đến những vụ tiêu cực trong lĩnh vực giao thông. Sau phiên chất vấn này, tôi nghĩ rằng QH nên có một nghị quyết về những nội dung, những vấn đề đã được nêu ra trong phiên chất vấn, những câu trả lời của các bộ trưởng và thời hạn, lộ trình giải quyết. Đây sẽ là cơ sở để cử tri có điều kiện giám sát hoạt động của các bộ trưởng và kể cả QH liên quan đến những vấn đề mà cử tri quan tâm. Đại Biểu Đặng Văn Xướng (Long An): Chưa làm rõ được trách nhiệm của các cá nhân tại Bộ GTVT Tôi chưa thật thỏa mãn với phần trả lời chất vấn của Bộ trưởng Đào Đình Bình. Bởi vì mục đích chính là tôi muốn bộ trưởng làm rõ vấn đề trách nhiệm khi để xảy ra những vụ tiêu cực trong lĩnh vực giao thông, nhưng câu trả lời của bộ trưởng mới chỉ xoay quanh chuyện cơ chế. Nói trách nhiệm thuộc về Bộ Kế hoạch - đầu tư liên quan đến cơ chế mới chỉ là một phần, còn Bộ GTVT mới là người chịu trách nhiệm chính vì đó là những dự án của anh, anh là chủ đầu tư mà. Vậy trách nhiệm của anh ở đâu khi biết là trong điều kiện khép kín như vậy rất thuận lợi cho phát sinh tiêu cực.