Đẩy mạnh xóa bao cấp

Xúc tiến nhanh việc chuyển các doanh nghiệp còn giữ 100% vốn nhà nước thành công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, bảo đảm trên thực tế quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm, thúc đẩy và hỗ trợ cần thiết để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các công ty này.

Chính phủ sẽ đẩy mạnh hơn việc xóa bao cấp (qua vay vốn tín dụng ưu đãi, khoanh nợ, giãn nợ, bù lỗ...), đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhà nước (DNNN) huy động mọi nguồn vốn trong xã hội theo cơ chế thị trường để đầu tư phát triển.

Thực hiện các biện pháp hạn chế và kiểm soát độc quyền kinh doanh của DNNN. Đối với một số lĩnh vực phải duy trì độc quyền nhà nước, cần sớm nghiên cứu áp dụng cơ chế dịch vụ công ích, tách khỏi các tổng công ty kinh doanh trong lĩnh vực này.

Nhà nước tăng cường kiểm soát và điều tiết thu nhập siêu lợi nhuận của các tổng công ty kinh doanh chiếm thị phần áp đảo. Soát xét lại chiến lược phát triển của các tổng công ty nhà nước cho phù hợp với chủ trương mới, nhất là về đầu tư phát triển, theo hướng thu hút sự tham gia của các thành phần kinh tế khác, kể cả các nhà đầu tư nước ngoài, trừ một số lĩnh vực nhạy cảm về an ninh, quốc phòng.

Xóa bỏ phân biệt đối xử bất lợi cho kinh tế dân doanh

Phát huy mạnh mẽ hơn nữa tiềm năng của kinh tế dân doanh (gồm kinh tế hợp tác xã, kinh tế hộ gia đình và kinh tế tư nhân), một khu vực kinh tế đang chiếm trên 25% tổng vốn đầu tư trong nền kinh tế, thu hút 90% tổng số lao động, tạo ra gần 50% tổng sản phẩm trong nước.

Cùng với việc tiếp tục thực hiện tốt Luật doanh nghiệp, cần xúc tiến nhanh việc tạo lập môi trường hợp tác, cạnh tranh lành mạnh giữa các thành phần kinh tế, xóa bỏ sự phân biệt đối xử bất lợi cho kinh tế dân doanh, trước hết là trong việc sử dụng đất làm mặt bằng sản xuất kinh doanh và trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng nhà nước.

Chính phủ đang tích cực chuẩn bị ban hành các nghị định hướng dẫn thi hành Luật đất đai 2003, trong đó sẽ cụ thể hóa các biện pháp xóa bao cấp về đất; thực hiện đấu thầu công khai quyền sử dụng những diện tích đất được qui hoạch làm mặt bằng sản xuất và đất dành cho các dự án đầu tư kinh doanh. Đang xúc tiến nghiên cứu áp dụng cơ chế phù hợp để giải quyết nhanh và thuận lợi cho việc tạo mặt bằng phát triển mạnh các làng nghề, các hợp tác xã và cơ sở sản xuất phi nông nghiệp ở nông thôn đi đôi với khắc phục ô nhiễm môi trường.

Chính phủ đã ban hành nghị định mới về chính sách tín dụng đầu tư của Nhà nước theo tinh thần khắc phục bao cấp tràn lan, kém hiệu quả, tập trung trợ giúp các dự án đầu tư phát triển thuộc một số ngành, một số chương trình kinh tế lớn có tác động trực tiếp đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng bền vững, không phân biệt thành phần kinh tế. Những qui định mới này sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho kinh tế dân doanh tiếp cận nguồn vốn tín dụng của Nhà nước, bình đẳng với DNNN.

Nhất quán về chính sách khuyến khích đầu tư nước ngoài

Môi trường thu hút đầu tư nước ngoài của nước ta đã có bước cải thiện đáng kể nhưng còn có những mặt kém sức hấp dẫn so với một số nước xung quanh; vốn đầu tư mới của nước ngoài vào nước ta tăng hơn năm trước nhưng còn thấp xa so với những năm cao nhất.

Chính phủ đang chỉ đạo xây dựng Luật khuyến khích và bảo hộ đầu tư áp dụng thống nhất cho đầu tư trong nước và nước ngoài. Quyền kinh doanh của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sẽ được mở rộng phù hợp với các cam kết mở cửa thị trường trong đàm phán gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).

Các bộ và chính quyền địa phương phải kiên quyết chỉ đạo khắc phục tình trạng thiếu nhất quán trong việc hoạch định và thực thi chính sách và tệ quan liêu, sách nhiễu của bộ máy hành chính.

Theo tinh thần đó, Chính phủ đang gấp rút sửa đổi một số qui định không hợp lý trong các nghị định hướng dẫn thi hành chính sách thuế và tuyển dụng lao động để bảo đảm tính thống nhất và nhất quán về chính sách khuyến khích đầu tư nước ngoài mà ta đã cam kết.

2004: mở rộng hệ số tiền lương

Đề án cải cách chế độ tiền lương đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 4, sẽ tiến hành qua nhiều bước đến năm 2007, bao gồm cải cách tiền lương tối thiểu và mở rộng hệ số tiền lương, cải cách hệ thống thang - bảng lương và phụ cấp, cải cách cơ chế quản lý tiền lương đối với các khu vực.

Nội dung cải cách chủ yếu trong năm 2004 là mở rộng hệ số tiền lương và đổi mới cơ bản hệ thống thang - bảng lương, tạo điều kiện thực hiện tốt hơn nguyên tắc phân phối theo lao động; mở rộng diện áp dụng tiền lương chuyên môn nghiệp vụ và phụ cấp chức vụ (nếu có), hạn chế diện áp dụng tiền lương chức vụ, nhằm khuyến khích cán bộ, công chức phấn đấu nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; đồng thời có phương án điều chỉnh tiền lương hưu giữa các thời kỳ cho phù hợp với điều kiện mới.

Một nội dung đổi mới quan trọng là xây dựng và đưa vào áp dụng một hệ thống thang - bảng lương riêng cho khu vực sự nghiệp. Cải cách chế độ tiền lương nói chung và thang - bảng lương nói riêng chỉ đạt kết quả mong muốn, nếu đồng thời kiểm soát được lạm phát và cải cách bộ máy, tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng và hiệu suất công tác của cán bộ, công chức.

(*) Tựa do tòa soạn đặt.