Phóng to

Việt kiều tại Manila: (từ phải sang trái) Cô Lý Thị Bái, chị Huỳnh Kim Thanh, người chồng Philippines của chị Kim Thanh, tại căn nhà, cửa hàng tạp hoá Việt Nam của cô Bái ở đường Dimasalang, khu Baclaran, thủ đô Manila, Philippines

Đã lâu lắm mới có một trận bão trực tiếp và dữ dội như thế ở Manila. Cũng may là những gia đình trong khu Baclaran không nhà nào bị hư hại nhiều. Balacran là khu chợ trời sầm uất nhất và đông người Việt nhất ở Manila

Một gia đình người Việt tôi gặp ở Baclaran kể chuyện bão: "Lúc bão đến cả nhà đóng cửa, nghe tin tức qua radio. Bão lớn lắm, mưa to gió lớn, tôn ở khu vực này bay vèo vèo, nhiều nhà cũng bị hư hỏng nhưng người Việt mình may mắn hơn, chỉ có một vài nhà bị tốc mái tôn, ở xa khu vực này. Nước cũng mới có sau bốn ngày bão tan, còn điện thì gần một tuần mới có, khu Baclaran này luôn bị chậm trễ, nhất là do cây bị bão quật đổ vào đường dây điện đứt tùm lum".

"Trước đây ở Manila có khoảng trên 1.800 người Việt, chủ yếu vượt biên sang đã vài chục năm nhưng vẫn mang quốc tịch Việt Nam. Tháng 12.2005 vừa qua, phía Mỹ đã xét cho trên 1.200 người được nhập cảnh vào Mỹ, những người còn lại cũng đang được xét để vào Úc, Canada, nhưng nhiều người đang muốn quay về Việt Nam. Một số người định cư hẳn tại Philippines, chỉ có một số ít tại Manila, nhiều người khác sinh sống tại các tỉnh"

Baclaran có nhà thờ nổi tiếng Baclaran với những ngày lễ vào thứ tư hàng tuần đông nghịt giáo dân từ khắp Manila. Thứ tư vừa qua đông nhất vì có buổi lễ tạ ơn sau bão Milenyo (tên Philippines của bão Xangsane) và cầu an cho đời sống dân chúng Philippines vốn đang càng lúc càng khó khăn. Thứ tư hàng tuần cũng là ngày đông nhất của khu chợ trời Baclaran. Nơi đây có rất nhiều chủng tộc cùng chung sống, kinh doanh buôn bán.

Người Việt tại đây đều đến Philippines bằng đường biển từ những năm 1976-1980. Sau nhiều năm sống trong trại tị nạn, họ được Chính phủ Philippines cho phép ra tạm cư tại một số nơi tại Manila và một số tỉnh khác, nhưng dần dần, những người tạm cư tại Manila tụ lại khu vực này. Người Philippines và người Việt trông rất giống nhau, trong khi những cộng đồng người châu Á khác lại rất dễ phân biệt như người Hoa, Hàn và Nhật vốn qua Philippines sinh sống khá đông. Chị Mai, trước ở tại đường Phan Đăng Lưu, TP.HCM nay đang sống cùng hai người con ở đây. Chị bán hàng chủ yếu ra các tỉnh, nhưng cũng chẳng lời lãi được bao nhiêu, nhiều lúc về tay không vì bạn hàng kẹt nợ lại, chưa kể đi đường xa buôn bán cũng không được an ninh cho lắm - chị kể.

"Buôn bán giờ khó khăn hơn. Được cái người Philippines rất thân thiện, dễ chịu. Hàng tháng đóng thuế môn bài đều và đừng phạm pháp thì cứ việc sống và kinh doanh. Chỉ có điều không được đứng tên mua nhà thôi". Cô Lý Thị Bái, người Sóc Trăng, đã sang Philippines hơn 20 năm, hiện đang ở đường Dimasalang, khu chợ Baclaran kể. Ngôi nhà cô ở là một tiệm tạp hoá chuyên bán hàng Việt Nam, khá nhiều sản phẩm mang thương hiệu quen thuộc Hàng Việt Nam chất lượng cao. Có đủ thứ từ mì gói A-One, Đệ Nhất, nước mắm Phú Quốc, bún gạo, bánh phở, bánh tráng... đến những đĩa CD, VCD ca nhạc, cải lương, hài… Tất cả đều đặt hàng từ Việt Nam, bằng email qua internet. Bên này cũng có nước mắm nhưng rất mặn lại không đằm bằng nước mắm Việt Nam.

Những sản phẩm quê nhà quen thuộc được người Việt tại Manila chuộng mua và cửa hàng của cô Bái còn là nơi để bà con Việt kiều đến trò chuyện vào những ngày phiên chợ thứ tư. Chị Huỳnh Kim Thanh, gốc ở Cần Thơ, sang Philippines từ 1978 là một trong những người khá thành đạt. Chị cũng buôn bán, lo cho các con ăn học, nay tất cả các con chị đã đi làm.

Chị kể tất cả người Việt tại Philippines, dù giao tiếp bên ngoài bằng tiếng Philippines hoặc tiếng Anh, nhưng trong gia đình các thế hệ thứ hai (sinh trưởng tại Philippines) trở đi vẫn luôn giữ nếp sống, sinh hoạt Việt và nói tiếng Việt. Hàng năm người Việt tại Manila vẫn họp mặt đón xuân tưng bừng tại sứ quán Việt Nam. "Có đủ hết, bánh chưng bánh tét, dưa, bánh mứt của sứ quán, rồi mỗi gia đình mang theo một món ăn Việt Nam đến góp chung, vui và thân thiết lắm". Ông xã người Phi của chị ngồi nghe vợ nói chuyện cứ tủm tỉm cười, anh nghe được tiếng Việt.

Một điều bất ngờ là cả ba chị đã đặt xong vé cùng về thăm Việt Nam, vào cùng ngày và chuyến bay về TP.HCM với tôi. Chị Mai bồi hồi: "Chắc kỳ này chị về luôn, sống bên này càng lúc càng khó khăn, con cái đi học đi làm được thì mình trở về quê hương sống sướng biết là bao, bên nhà lại còn anh em bà con. Phải trở về quê hương của mình thôi em à!" - chị nói hết sức chân thành.