* Nhân Ngày quốc tế Pháp ngữ (Journée internationale de la Francophonie) 20-3-2006

* Các từ có gốc Hán (Hán Việt): 536 trang.

* Các từ có gốc những ngoại ngữ khác: 416 trang. Trong đó:

- 4.722 từ có nguồn gốc từ tiếng Đức, Khơme, Latin, Nhật, Pali, Sanskrit (tiếng Phạn), Tây Ban Nha.

- 3.286 từ có gốc tiếng Pháp (chiếm 69,5% tổng số các tiếng nước ngoài nói trên).

Thuật ngữ Francophonie (Các nước có sử dụng tiếng Pháp) được nhà địa lý học Pháp Onésime Reclus (1837-1916) - mà năm nay chúng ta kỷ niệm 90 năm ngày mất của ông (1916-2006) - đã dùng để phân chủng theo tiêu chuẩn ngôn ngữ. Thuật ngữ Francophonie được ông tạo ra trong tác phẩm Nước Pháp, Algerie và các thuộc địa để chỉ những vùng địa lý khác nhau có người nói tiếng Pháp.

Sau một thời gian dài qua quá trình hình thành và phát triển, thuật ngữ này được chính thức chấp nhận khi Tổng thống Pháp F. Mitterrand quyết định thành lập Hội đồng tối cao Pháp ngữ (12-3-1984), một cơ quan trực thuộc Nhà nước Pháp mà các thành viên đều do tổng thống Pháp chỉ định. Cố thi sĩ Cù Huy Cận là người đại diện đầu tiên của khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Francophonie là một thuật ngữ đa nghĩa:

- Nghĩa địa lý: chỉ cộng đồng các nước có sử dụng tiếng Pháp.

- Nghĩa ngôn ngữ: có khả năng hiểu và biểu đạt bằng tiếng Pháp.

- Nghĩa văn hóa xã hội: chỉ toàn bộ những ai trên thế giới sử dụng tiếng Pháp để giao tiếp hoặc sáng tác tác phẩm văn học.

VN tham gia chính thức cộng đồng Pháp ngữ từ năm 1970, với tư cách thành viên sáng lập Cơ quan Hợp tác văn hóa kỹ thuật (ACCT - Agence de Coopération Culturelle et Technique), một tổ chức liên chính phủ duy nhất của cộng đồng gồm có 21 nước tham gia ký kết ngày 20-3-1970 tại thành phố Niamey nước Nigeria (châu Phi). Từ đó, ngày 20-3 được lấy làm Ngày quốc tế Pháp ngữ (Journée internationale de la Francophonie).

VN đã tổ chức thành công Hội nghị thượng đỉnh lần VII của cộng đồng các nước có sử dụng tiếng Pháp tại Hà Nội (11-1997) với sự tham dự của 51 nước.

Năm 2006 Hội nghị thượng đỉnh lần XI sẽ được tổ chức tại thành phố Bucarest (Roumanie) ngày 28 và 29-9 với đề tài: “Cộng đồng Pháp ngữ hướng tới xã hội thông tin và tri thức qua giáo dục đại chúng”. Giáo dục sẽ là trọng tâm của hội nghị cao cấp này.

Năm 2006 này cũng được chọn làm “Năm Senghor”, nhân kỷ niệm 100 năm sinh của ông. Nhân vật khả kính này vừa là một triết gia, chính trị gia (tổng thống nước Sénegal, châu Phi, 1960-1980), và nhất là văn sĩ, thi sĩ nổi tiếng sử dụng tiếng Pháp.

Ông là người chủ trương Phong trào người da đen (Négritude). Một phong trào vận động người dân da đen châu Phi và châu Mỹ hướng về cội nguồn châu Phi, cổ động tinh thần tự chủ (độc lập) trong văn hóa và chính trị của các dân tộc châu Phi nói tiếng Pháp.

Các tác phẩm của ông cùng với các ông A. Césaire (Martinique) và V.G. Damas (Guyane), thi sĩ Senghor tôn vinh phong cách người da đen, toàn thể những giá trị văn hóa và tinh thần của người da đen tại châu Phi lục địa và tại Bắc Mỹ. Dưới ngòi bút của Senghor và nhóm của ông, một nền văn chương “châu Phi mới” (Néoafricaine) ra đời.

Nhóm thi sĩ này sáng tác bằng tiếng Pháp, nhưng sử dụng vận thơ truyền thống của ngôn ngữ châu Phi. Đây là một phong trào văn chương Pháp ngữ đậm màu sắc châu Phi với các môtip, vận thơ, phong cách đặc biệt bản địa châu Phi, gây được ý thức dân tộc đối với các dân tộc của lục địa đen.

Văn hào Senghor chính là một nhắc nhở hướng lòng mình về cội nguồn dân tộc trong mọi hoạt động văn hóa trong thời đại hòa nhập thế giới, đừng để thiên hạ đánh giá văn hóa mình là “văn hóa bắt chước” như một thời đã có người phương Tây mỉa mai.