Phóng to

Đã đến cồn nghêu, nhưng những người bắt nghêu phải ngồi trên ghe gần 2 giờ đồng hồ để chờ nước ròng

Cả làng đi bắt nghêu

16 giờ chiều, dân làng chài Ấp Nhì chộn rộn xách thúng, mủng, xô, thau, can, gùi, “cơm đùm cơm gói” kéo đến tập trung tại nhà anh Hùng để chuẩn bị đi bắt nghêu. Anh Hùng là người phụ trách kỹ thuật nuôi nghêu cho hợp tác xã nghêu sò Đồng Tiến, thuộc ấp Nhì, xã Mỹ Long Nam, huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh.

Điểm lại quân số hơn 60 người, anh Hùng cùng mọi người đi bộ ra ra bãi biển cách đó chừng 500m. Năm người trong Ban chủ nhiệm hợp tác xã Đồng Tiến cũng cùng đi, nhưng không thể nhận ra họ trong những bộ đồ vương vết bùn, lẫn giữa đoàn nông dân chất phác.

Phóng to

Chuẩn bị lên ghe ra cồn nghêu...

Tất cả mọi người lên hai chiếc ghe đang chờ sẵn. Sau 15 phút lướt sóng, hai chiếc ghe chạy chầm chậm rồi dừng hẳn. Anh Hùng vừa neo ghe vừa nói "Tới rồi". Tôi ngạc nhiên vì chẳng thấy cồn nghêu đâu, mọi người cười, chỉ tay xuống nước. Một người cắm sào thăm dò cho biết còn chừng 1,5m nước nữa, phải chờ gần hai tiếng cồn mới lộ ra. Thì ra vậy, ghe phải đi đến lúc nước cao, rồi chờ tới khi nước ròng mới được bắt nghêu.

Có lẽ cũng lo mắc cạn nên chiếc ghe có trọng tải chừng 20 tấn của thương lái đến từ Bến Tre đã neo đậu tại cồn nghêu từ bao giờ. Cả ba chiếc ghe dập dềnh trên mênh mông nước. Tiếng cười nói chọc ghẹo nhau í ới, thỉnh thoảng ai đó cất lên câu vọng cổ đậm đặc chất giọng miềm Tây.

Con nước vùn vụt chảy ra khơi. Hai giờ trôi qua, trời xâm xẩm tối, nước chỉ còn ngập cồn nghêu 0,7m. Gần 60 người nhảy xuống nước mang theo gùi, thau, xô và bao đựng.

Phóng to

Khi nước ròng đến thắt lưng, từ trên hai chiếc ghe hơn 60 người nhảy ào xuống, ngâm mình trong nước biển để bắt nghêu. Đến lúc nước ròng ngang mắt cá chân, họ ngồi chồm hổm, chỉ cần “xục” tay vào lớp cát pha bùn nhão là có thể “nắm” được 5-7 chú nghêu cùng lúc

Anh Hùng dùng đèn pin hướng dẫn mọi người bắt đúng khu vực qui định trong phạm vi chừng 4 công đất. Đèn pin của anh Hùng cùng với một số đèn pin của những người bắt nghêu đội trên đầu quất những tia sáng ngang dọc trên mặt nước, hơn 60 đầu người đội nón lá và mũ các loại nhấp nhô khiến quang cảnh như một sân khấu múa rối nước....

Lớp "bê tông nghêu" giữa biển

Nước rút xuống ngang gối, tôi rời ghe nhảy xuống nước. Bước đi trên bãi nghêu, tôi cảm tưởng như đi trên một lớp bê tông nhão, lổn nhổn gạch đá. Té ra đó chính là nghêu. Khom người xuống và thọc tay vào lớp cát, 5 chú nghêu đã nằm gọn trong lòng bàn tay tôi.

Cứ thế tôi “mò” nghêu cùng những người xã viên cho đến khi nước rút sạch, lộ lên cồn cát rộng mênh mông. Sau hai giờ trầm mình trong nước, mọi người bắt đầu ngồi chồm hổm, có người ngồi bệt xuống bãi cát pha bùn nhão để hốt, lượm nghêu. Tiếng lụp bụp, loảng xoảng bởi hơn 100 cánh tay mò, của hàng ngàn con ngêu rơi vào can nhựa, xô thiếc...

Ước đã đủ số lượng nghêu thương lái yêu cầu, anh Hùng nói to: “Bà con tập trung nghêu lại ghe rồi cân”. Mọi người vác những bao nghêu nặng trĩu đến thuyền của thương lái.

Lần lượt mọi người cân nghêu. Minh Toàn bắt được 7 gùi, Hồng Trim 8 gùi, Lành bắt được 5 gùi. Một thanh niên khỏe mạnh mắc cỡ không nói tên bắt được 12 gùi. Mỗi gùi nghêu 18kg được ban chủ nhiệm trả công 10.000đ.

Thêm một giờ nữa, gần 8 tấn nghêu đã nằm gọn lòng ghe của thương lái. Cân nghêu xong, mọi người lên những chiếc ghe mắc cạn ngồi co ro thật sát nhau để chống chọi với những cơn gió biển khuya lồng lộng.

Phóng to

Nghêu dồn vào bao chuẩn bị cân

Làng chài chỉ cách đó vài kilômét, nhưng ghe đã mắc cạn, thêm một con rạch sâu ngăn cách nên mọi người phải thấm lạnh thêm hai giờ chờ nước lên. Khi ghe bắt đầu bềnh bồng, máu lập tức nổ, trực chỉ hướng làng chài. Một lát đã nghe rộn tiếng chó sủa, mọi người về đến nhà đã hơn một giờ sáng.

Nằm xuống chuẩn bị ngủ, một người bạn Sài Gòn trầm ngâm: “Lâu nay mình đi ăn nghêu, ốc nhiều lúc no say, ăn không nổi nhưng vẫn gọi thêm, cứ nghĩ vậy mới sang. Hôm nay thấy những người bắt nghêu cực quá, mai mốt đi ăn sẽ không dám bỏ phí con nào nữa”.

Chọi tiền tỷ xuống biển

Không chỉ được “rửa mắt” cảnh thu hoạch nghêu và cảm nhận được nỗi vất vả của ngưới ngư dân, trong hai tiếng đồng hồ chờ nước ròng, chúng tôi còn được nghe ông Năm Sánh - chủ nhiệm hợp tác xã nuôi nghêu - kể chuyện nuôi nghêu rất đậm chất miền Tây.

Phóng to

Đưa từng sọt nghêu lên khoang tàu

Cười ha hả, ông Năm Sánh, chủ nhiệm hợp tác xã kể: “Tui và mấy anh em trong Ban chủ nhiệm lận lưng một tỷ qua tận Bến Tre mua 19 tấn nghêu giống hết 900 triệu. Lúc hốt nghêu quăng xuống biển tui nghĩ sao mình ngộ quá hổng biết, tự nhiên đem đống tiền mà chọi xuống biển chơi vậy cà”

19 tấn nghêu giống, ông Năm Sánh “chọi” xuống hơn 10ha cồn ngập nước. Từ khi quăng nghêu giống xuống biển, hợp tác xã Đồng Tiến không tốn một đồng thức ăn hay chăm sóc mà chỉ phải làm hai tháp canh cao 7m và thuê 4 bảo vệ canh giữ 24/24.

Phóng to

Sau một một giờ cân, hơn 7 tấn nghêu nằm gọn trong khoang tàu

Mặc dù có bảo vệ canh giữ lòng ông Năm Sánh vẫn lo canh cánh. Sợ mất nghêu thì ít mà lo có luồng ô nhiễm nào chảy qua bãi là coi như “mất đứt” bạc tỷ. Nỗi lo của ông Năm Sánh kéo dài hơn 12 tháng thì đến ngày thu hoạch. Dự tính sẽ thu được 120 tấn nghêu, giá hiện tại là 11.500đ/kg, sẽ lãi gần 1,5 tỉ đồng.

Ông Năm Sánh còn cho chúng tôi biết qui luật thu họach nghêu nghêu phụ thuộc vào con nước ròng. Mỗi tháng âm lịch có 2 đợt: đợt 1 từ ngày 15 - 21; đợt 2 từ ngày 29 - 5 của tháng sau. Theo ông Sánh: những ngày ấy con nước rút mạnh, cồn nghêu mới khô nước”