Ngoài ra lực lượng xã ấp còn lập chốt chặn, tuần tra xét giấy nộp phí GTNT đối với các phương tiện. Trên những tuyến đường nông thôn chật hẹp ở Thoại Sơn, Phú Tân thỉnh thoảng xảy ra cảnh rượt truy đuổi bắt xe gắn máy khiến người dân bức xúc.

Đóng đủ mới ký giấy

Trong số những lệ phí mà người nông dân ở Quảng Nam, Đà Nẵng hiện phải đóng góp, nặng nhất có lẽ vẫn là phí giao thông nông thôn. Tùy theo từng địa phương mà loại phí này cũng được tính toán hết sức linh hoạt. Ông Tân, trưởng thôn An Tân (xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang), cho biết: “Ở đây phí giao thông nông thôn được tính theo diện tích ruộng. Cứ một sào ruộng qui ra 10kg thóc, tương đương 15.000 đồng. Nhà tôi làm 4 sào thì lệ phí giao thông là 60.000 đồng/năm. Đất nhiều thì đóng nhiều.” Cộng tất thảy các khoản phí, lệ phí khác, năm 2007 hộ ông Tân phải đóng cho xã 106.000 đồng. Số tiền đó, theo ông Tân, dùng để trang trải cho việc sửa chữa và làm đường mới liên thôn. Nhưng không phải năm nào người ta cũng làm đường, ngược lại tiền lúc nào cũng thu đủ.

Tại nhiều xã của huyện Hòa Vang và Đại Lộc (Quảng Nam), người ta lại thu phí giao thông dựa trên số đầu xe gắn máy hiện có của mỗi gia đình. Cứ một xe gắn máy mỗi năm nộp 30.000 đồng. “Như nhà tôi cứ mỗi năm đóng hết 60.000 đồng cho cả hai xe. Vừa rồi giấy gửi về thông báo số tiền phải đóng trong năm 2006 lên đến 330.000 đồng. Hôm rồi lên xã xin ký giấy cho đứa con đi học nhưng không được chấp thuận vì cán bộ xã phát hiện chưa hoàn thành nghĩa vụ. Tôi phải chạy về bán tháo số lúa còn lại mới ký được giấy. Kiểu gì thì trong năm cũng phải lên xã một đôi lần: lúc thì ký, chứng giấy tờ vay vốn, lúc thì làm đơn xin tạm vắng cho con cái đi làm ăn xa... Vậy nên phải đóng đủ tiền mới chứng giấy” - ông Huỳnh Vinh, thôn Đông Phú, xã Đại Hiệp (Đại Lộc, Quảng Nam), tâm sự.

Một kiểu thu tùy tiện

Đó là khoản thu trên 2 triệu đồng đối với giấy chứng nhận “đủ điều kiện an toàn hàng hải” do Cảng vụ Mỹ Tho (thuộc Cục Hàng hải VN) cấp cho những hộ dân có nhu cầu nuôi cá bè để bổ sung thủ tục hành chính xin nuôi cá bè. Trong khi đó, cũng ở Tiền Giang, có hai đơn vị khác là Sở GTVT và Đoạn quản lý đường sông số 11 cũng cấp giấy chứng nhận như vậy cho dân nhưng lại không thu tiền (chỉ thu khoản chi phí hành chính theo qui định).

Theo Chi cục Quản lý nguồn lợi - chất lượng và thú y thủy sản Tiền Giang, để được thả bè trong những vùng nước được UBND tỉnh qui hoạch, người dân phải chuẩn bị các loại hồ sơ như: phương án đầu tư nuôi cá bè, xác nhận của chính quyền địa phương vào đơn xin neo đậu bè, xin giấy chứng nhận an toàn hàng hải (hoặc chứng nhận an toàn giao thông đường thủy), sơ yếu lý lịch, hồ sơ kỹ thuật bè cá… Sau khi có đủ hồ sơ, Chi cục Quản lý nguồn lợi - chất lượng và thú y thủy sản sẽ cấp phép có thu lệ phí từ 150.000-200.000 đồng/bè. Cơ quan này xác nhận họ không thu loại phí này bởi vì “đây không phải là giấy phép mà chỉ là thủ tục hành chính bổ sung cho hồ sơ xin phép thả bè”.

Tuy nhiên tất cả những hộ nuôi cá bè ở hai cù lao Thới Sơn và Tân Long thuộc vùng do Cảng vụ Mỹ Tho quản lý phải đóng lệ phí hơn 2 triệu đồng/bè. Sau khi nộp đơn tại Cảng vụ Mỹ Tho, người dân sẽ nhận được giấy báo thu phí (mức thu của mỗi hộ khác nhau). Chẳng hạn giấy báo thu phí mà Cảng vụ Mỹ Tho tống đạt cho hộ K.Ng. ở TP Mỹ Tho ghi rõ: chi phí cấp giấy chứng nhận 200.000 đồng; chi phí khảo sát bằng canô 300.000 đồng; định vị, đo độ sâu 200.000 đồng; làm việc ngoài giờ (vẽ bình đồ) 450.000 đồng; chi phí kiểm tra 12 lần/năm 1.140.000 đồng. Tổng cộng: 2.290.000 đồng. Sau khi nộp phí người dân sẽ được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn hàng hải. Giấy chứng nhận có giá trị trong vòng một năm. Hết hạn, phải xin gia hạn và tiếp tục nộp phí khoảng 100.000 đồng.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Huỳnh Minh Trí, phó giám đốc Cảng vụ Mỹ Tho, nói rằng Cục Hàng hải VN không cấp kinh phí cho cảng vụ thực hiện công việc này, nên phải thu tiền để trang trải các chi phí cấp giấy chứng nhận. “Đây là phí dịch vụ của Cảng vụ Mỹ Tho thực hiện theo hợp đồng với người dân. Anh em đi khảo sát, vẽ bình đồ toàn làm việc ngoài giờ. Canô đi khảo sát một giờ hết 25 lít xăng, chi phí giấy tờ hồ sơ, kiểm tra định kỳ xem người dân có neo đậu bè đúng tọa độ cho phép hay không... đều phải cần tiền. Chúng tôi thu phí của người nuôi cá bè đều căn cứ vào chi phí thực tế. Sau khi trừ các chi phí, chúng tôi cũng phải nộp thuế. Trước đây một phần chi phí này được trích cho quĩ công đoàn (!) nhưng hiện nay Cục Hàng hải VN yêu cầu nộp vô khoản thu khác” - ông Trí phân bua.