Kỳ 1: Những “phù thủy” trên sân

Trong tất cả các câu chuyện người ta kể về mua bán trận đấu ở châu Á thì không có chuyện nào gây ấn tượng bằng hiện tượng mất tích của Michael Vana. Câu chuyện xảy ra vào năm 1994.

Phóng to

Quán cà phê King tại Berlin (Đức) nơi nhiều trận đấu gian lận tại giải Bundesliga được lên kế hoạch - Ảnh: từ trang web Declan Hill

Vana tan biến

Vana là một ngôi sao bóng đá. Đó là một trong những cầu thủ hay nhất từng thi đấu ở Singapore. Vana là một cầu thủ Tiệp có nhiều năng khiếu, nhưng ở châu Âu đã không làm nên thành tích gì. Anh chuyển sang Singapore và tại đó, trong một giải kém hơn rất nhiều về chất lượng, Vana đã đột phá lên được. Các cơ quan chức năng ở Singapore khẳng định Michael Vana cũng đã thi đấu gian lận. Buổi tối 12-8-1994, trước khi đội của Vana sẽ đoạt chức vô địch, cảnh sát bắt giữ Vana với nghi án anh ta đã kiếm được hàng trăm nghìn đôla bằng thi đấu gian lận.

Dự kiến một tháng sau Vana sẽ phải ra trước tòa. Vào ngày 14-9-1994, Vana xuất hiện ở tòa và đặt một khoản tiền thế chấp 500.000 đôla. Sau đó anh rời khỏi phòng xét xử và... biến mất. Vana như... tan vào không khí.

Singapore là một hòn đảo. Hồi ấy từ hòn đảo mới chỉ có mỗi một chiếc cầu dẫn vào lục địa châu Á, một sân bay dân dụng và một tuyến đường tàu hỏa. Con đường dẫn ra đảo và quay ngược trở lại được canh gác rất cẩn thận.

Ngày hôm trước, Vana được thả ra sau khi nộp tiền thế chấp và bị cảnh sát bám sát. Ngày hôm sau anh ta bị phát hiện khi đang xem một trận bóng đá ở Prague, nghĩa là tự do như một con chim trời. Vana bác bỏ ý kiến cho rằng mình đã nhận tiền hối lộ và tuyên bố sẽ không quay trở lại Singapore nữa.

Làm thế nào mà anh ta thoát khỏi được pháo đài Singapore? Ở Singapore người ta đồn đại đủ thứ chuyện, ví dụ như: Vana đã được bí mật đưa đi thoát trên một chiếc xe riêng sang trọng, kín mít của một hoàng tử Malaysia mê chơi cờ bạc và tính khí bất thường. Hoặc Vana đã dùng một chiếc thuyền đi sang Indonesia và lên một chiếc máy bay trở về châu Âu; nhưng anh ta đã không để ý tới việc chiếc máy bay đó có hạ cánh dừng nghỉ một chặng ở Singapore. Vì sợ quá, Vana đã chui vào trốn ba giờ trong một ngăn của nhà vệ sinh nam trên sân bay.

Sự thật thế nào về sự kiện trốn thoát đầy tình tiết rất giật gân ở Singapore thì chỉ mình Vana biết. Vana đã gian lận các trận đấu một cách khá lộ liễu. Một huấn luyện viên hồi đó của anh ta nhớ lại: “Chúng tôi đã bỏ lỡ các bàn thắng từ một khoảng cách cách khung thành có 2m. Tôi còn nhớ rất rõ pha bóng này: khi một cầu thủ của chúng tôi đứng tự do trước khung thành đối phương thì Vana chạy về phía anh ta, giành lấy quả bóng và chuyền sang phía cánh phải”.

Trường hợp Vana là một cách hành xử có thể đoán được nhưng phần lớn lại rất khó đoán.

Màn “biểu diễn”

Thường khi một trận bóng đá đã bị mua bán xong, cầu thủ gian lận cũng phải biết cách “bán đắt giá” vụ mua bán. Scott Ollerenshaw, chơi trong một đội Malaysia, có dính sâu vào chuyện mua bán tỉ số. Nhưng với tư cách là một cầu thủ trong đội, Scott không bao giờ có thể khẳng định chắc chắn được ai trong số đồng đội mình thật sự đã tham gia mua bán tỉ số.

Trước một trận đấu, đây hoàn toàn là một hiện tượng ăn nói huyên thuyên. “Nào, nào, hăng hái lên chứ!”. Nhưng trong trận đấu họ chỉ thi đấu rón rén, kết thúc trận đấu họ đi vào phòng nghỉ và ngã lăn xuống đất gào thét, vật vã, tỏ vẻ tức tối.

Trong những năm 1990, Scott là một tiền đạo xuất sắc trong giải bóng đá Malaysia. Anh từng làm việc khắp nơi trên thế giới, bắt đầu ở đội Sydney Olympic tại New South Wales (Úc), rồi qua tới Walsall ở hạng ba giải vô địch Anh.

Scott đã là thành viên của đội tuyển quốc gia Úc và từng thi đấu tranh tài với đội tuyển đàn anh Brazil hồi đó có siêu cầu thủ Romario. Mặc dù có nhiều kinh nghiệm như vậy, Scott vẫn không được chuẩn bị cho việc sẽ xảy ra với mình ở châu Á.“Cả một thời gian dài đã có nhiều tin đồn nhưng thật ra đã có sẵn một nửa đội bị mua chuộc mất rồi và nửa còn lại cứ ra sức đá cật lực trên sân”.

Có lần sau một trận đấu, một số cầu thủ trong đội đã tìm cách bẻ gãy chân Scott bởi anh đã đe dọa đánh họ với lý do họ đã mua bán một trận thi đấu.“Bao giờ cũng có một cầu thủ cầm đầu. Người của nhà cái liên hệ với cầu thủ kia và nói: “Chúng tôi muốn các anh thua trận này. Đây là 50.000 đôla; anh chia như thế nào là việc của anh. Cầu thủ này đoán là trong đội có năm hoặc sáu người có thể mua được. Anh ta tới gặp năm trong sáu cầu thủ đó và nói: “Thế này nhé, đây là 4.000 hoặc 5.000 đôla cho các bạn sau trận đấu. Các bạn sẽ được nhận ngay tiền mặt trao tay nếu giúp tôi để thua trận”. Nói cho đúng thì cầu thủ cầm đầu kia là người điều hành dự án. Anh ta nhận tiền và điều hành sao cho công chuyện được thu xếp ổn thỏa và sau đó thì chia chác tiền nong”.

Tuy nhiên, trong thể thao đồng đội luôn cần phải có một mạng lưới để bán độ một trận thi đấu. Người điều hành dự án cần ít nhất 3-5 cầu thủ khác giúp mình. Cầu thủ bán độ thông thường không muốn rủ rê tất cả đồng đội trong đội, bởi vì anh ta không muốn chia tiền với nhiều người; mặt khác không rủ rê tất cả thì khán giả khó nhận ra được hơn chuyện gì đang xảy ra trên sân.

Nếu sáu cầu thủ phá đội và năm cầu thủ còn lại ra sức tới mức tuyệt vọng để tìm cách thắng, thì hầu như không thể tin rằng khán giả sẽ đoán được là ở đây hình như có chuyện gian lận, hoặc thậm chí không thể đoán được chính xác cầu thủ nào tham gia việc mua bán trận đấu.

_______________________________________

(*) Trích từ quyển Ai quyết định? Bóng đá và tội phạm có tổ chức của Declan Hill. NXB Trẻ sắp phát hành.

______________

Nếu mạng lưới hối lộ này đã được xây dựng xong thì các cầu thủ tham gia gian lận sẽ xử sự như thế nào trong vai trò của mình trên sân cỏ?

Kỳ tới: Mua ai thì chắc nhất?