Bầu cử Mỹ trước giờ G: Nước Mỹ vẫn chia rẽ

Trong những ngày vận động tranh cử ở các bang “chiến trường”, ông Romney luôn khẳng định nếu thắng cử sẽ “lập tức làm việc ngay từ ngày 7-11”. Nhiều khả năng đó chỉ là luận điệu mị dân, nhưng cũng có thể nó phản ánh một thực tế là ứng cử viên Cộng hòa hiểu rõ những thách thức gay gắt mà người đứng đầu Nhà Trắng sẽ phải đối đầu trong nhiệm kỳ bốn năm tới.

Bởi nước Mỹ và cả thế giới sẽ không có đủ kiên nhẫn để chờ đợi ông Obama hay ông Romney mở tiệc ăn mừng chiến thắng. Sẽ chẳng có “tuần trăng mật” nào dành cho một trong hai người. Ngay sau cuộc bầu cử tổng thống, Chính phủ và Quốc hội Mỹ sẽ phải lập tức lao vào giải quyết hàng loạt vấn đề cực kỳ phức tạp và khó khăn.

Phía trước là “vách đá”

Trao đổi với Tuổi Trẻ, chuyên gia Tara McGuinness thuộc Trung tâm vì sự tiến bộ Mỹ (CAP) cho biết nguy cơ lớn nhất là sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽ chỉ có 55 ngày trước khi chương trình giảm thuế từ năm 2001 hết hạn. Theo ước tính của Trung tâm Chính sách thuế, đầu năm 2013 cứ 10 người Mỹ sẽ có 9 người phải đóng thuế thêm trung bình 3.500 USD/năm. Ngoài ra, các sáng kiến giảm thuế mà ông Obama đưa ra năm 2009 cũng hết hạn.

Tháng 1-2013, luật kiểm soát ngân sách 2011 sẽ buộc chính phủ phải tự động cắt giảm ngân sách 1.200 tỉ USD nếu Quốc hội Mỹ không hành động để ngăn chặn. Sau đó vào tháng 2-2013, nợ công Mỹ cũng sẽ lại chạm trần. Năm ngoái, Đảng Dân chủ và Cộng hòa đã tranh cãi quyết liệt về trần nợ công và chỉ đạt được một thỏa thuận vào phút cuối, khiến thị trường chứng khoán tụt dốc và định mức tín nhiệm Mỹ bị hạ bậc.

Những “vách đá” này đều có khả năng tàn phá nền kinh tế Mỹ. Trước đó, Viện Brookings dự báo trong trường hợp xấu nhất, nền kinh tế sẽ thiệt hại gần 1.000 tỉ USD, tăng trưởng sụt giảm mạnh so với mức 2% hiện nay và kinh tế Mỹ có thể sẽ suy thoái nghiêm trọng. Chuyên gia Lee Edwards thuộc Tổ chức Heritage Foundation cho biết sẽ có thêm hàng triệu người Mỹ rơi vào cảnh mất việc làm, đẩy tỉ lệ thất nghiệp tăng vọt. Khi đó, nền kinh tế toàn cầu cũng sẽ lao đao.

Một vấn đề khẩn cấp khác là tỉ lệ thất nghiệp vẫn đang ở mức cao: 7,9%. Trong những ngày tranh cử, cả hai ứng cử viên đều nhấn mạnh sẽ thực hiện các sáng kiến tạo công ăn việc làm cho người dân. Ông Romney lớn tiếng khẳng định sẽ tạo ra tới 12 triệu việc làm. Cử tri Mỹ muốn tổng thống, dù là ông Obama hay ông Romney, phải hoàn thành cam kết đó càng nhanh càng tốt.

Những bất ổn về tài chính khiến nhiều công ty Mỹ ngần ngại không dám mở rộng hoạt động. Do đó, để giảm tỉ lệ thất nghiệp thì việc đầu tiên ông chủ Nhà Trắng phải làm là xóa bỏ nguy cơ “vách đá tài chính”. Nhưng mọi dự báo đều khẳng định Chính phủ và Quốc hội Mỹ khó có thể làm được điều đó trong năm nay.

Chia rẽ hay đối thoại?

Nhà báo Ron Elving thuộc Đài truyền thanh NPR dự báo nếu ông Obama tái đắc cử, Đảng Cộng hòa sẽ chịu áp lực “tự nhìn lại mình” và buộc phải nhượng bộ về các vấn đề tài chính nếu không muốn đánh mất thêm niềm tin của cử tri. Ngược lại, nếu ông Romney vào Nhà Trắng, có thể Đảng Dân chủ sẽ áp dụng lại chiến thuật “nói không và không” của Đảng Cộng hòa dưới thời Obama, đặc biệt về các vấn đề như giảm thuế cho nhà giàu, tăng chi tiêu quân sự.

Dù vậy, nhà báo Ron Elving lạc quan tin rằng nguy cơ quá lớn sẽ buộc hai phe phải nhượng bộ lẫn nhau và tìm tiếng nói chung, dù ông Obama hay ông Romney làm tổng thống. “Họ đã tự tạo ra cái hố sâu hoắm đó thì cũng sẽ phải tự tìm cách thoát ra khỏi hố” - nhà báo Elving khẳng định.

Phóng to Cử tri Mỹ bắt đầu bỏ phiếu chọn tổng thống vào ngày 6-11 - Ảnh: Reuters Mỹ bắt đầu bầu cử Theo AFP, những cử tri đầu tiên ở Dixville Notch, bang New Hampshire, điểm bắt đầu sớm nhất, đã rục rịch kéo đến phòng bỏ phiếu khi vừa qua 0g ngày 6-11. Trong số 10 người đầu tiên, một nửa bầu cho Tổng thống Obama và nửa còn lại chọn ứng viên Cộng hòa Romney. Đây là kết quả hòa đầu tiên ở nơi này, vốn luôn ủng hộ phe Cộng hòa nhưng nghiêng hẳn về ông Obama năm 2008. Hai ứng viên tổng thống đã kết thúc chiến dịch tranh cử chính thức bằng cuộc phỏng vấn vui vẻ về dự đoán đội bóng sẽ thắng giải Super Bowl. Theo Reuters, ông Romney đặt cược vô sức mạnh của đội New England Patriots, trong khi ông Obama tin tưởng vào khả năng phòng thủ của đội nhà Chicago Bears.