Phóng to

Thanh niên đốt xe tại Noerrebro, Copenhagen tối 13-2 - Ảnh: Reuters

Rạng sáng 18-2, cảnh sát và lực lượng cứu hỏa đã phải di tản dân khỏi hai chung cư tại quận Broendby Strand và Roskilde để tránh thương vong khi các phần tử quấy rối ném bom xăng vào các khu nhà, đốt ôtô và xe tải trong khuôn viên. Các thanh thiếu niên còn gây rối ném bom xăng, đá cục vào cảnh sát và đốt trụi năm trường tiểu học và mẫu giáo cùng nhiều ôtô và xe container.

Cảnh sát đã bắt giữ 30 thanh niên, dập tắt được 88 đám cháy lớn nhỏ trong đêm 17-2, dù ít hơn tối 16-2 khi số vụ đốt phá lên tới 185 vụ trên cả nước. So với những cuộc biểu tình bạo động nổ ra năm ngoái, các đối tượng quậy phá lần này không có tuyên ngôn lẫn người phát ngôn. Họ gồm những nhóm nhỏ, không tập trung mà xuất hiện tại nhiều nơi và có sự tham gia của những thanh niên Hồi giáo gốc nhập cư thuộc thế hệ thứ hai. Tuổi đời của họ trẻ hơn, có những thiếu niên 10-12 tuổi khiến cảnh sát gặp lúng túng.

Phát biểu trên truyền hình tối 18-2, Thủ tướng Anders Fogh Rasmussen lên án những phần tử gây rối; ông tuyên bố những kẻ bạo động và cha mẹ chúng phải chịu trách nhiệm trước những hành vi cố ý phá hoại của con em. Ông nhấn mạnh: Đan Mạch hiện đang thiếu lao động, tất cả thanh niên đều có cơ hội làm việc nếu họ muốn.

Bà Lene Espersen, bộ trưởng Bộ Tư pháp, cho biết đảng Nhân dân Đan Mạch đang chuẩn bị văn bản luật qui định cha mẹ phải chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp con cái dưới 18 tuổi phạm tội cố ý phá hoại của công. Theo bà Ritt Bejerregaard, thị trưởng Copenhagen, đây là một vấn đề xã hội cần phải được giải quyết thật sớm.

Khách quan mà nói thanh niên Đan Mạch chẳng có nhiều lý do để bất mãn. Chế độ phúc lợi được ban hành và áp dụng từ năm 1984 đảm bảo trợ cấp cho mọi trẻ em sinh ra và lớn lên tại Đan Mạch đến năm 18 tuổi. Ngoài những khoản trợ cấp giao cho cha mẹ, mỗi em còn được nhà nước mở cho một tài khoản riêng để có tiền mua đồ chơi, quà vặt, đi du lịch hoặc dành cho việc theo học bậc trên đại học.

Nhật báo lớn và lâu đời nhất Đan Mạch Berlingske Tidende đã thử tìm một số lý do có thể là nguyên nhân bạo động của thanh thiếu niên như: có sự tham gia của các phần tử có tiền án, do giáo dục gia đình kém, phản ứng lại những vụ khám xét (gần đây) của cảnh sát, phản ứng chuyện các báo đăng lại biếm họa tiên tri Mohammad, cảm thấy bị phân biệt chủng tộc, thiếu khả năng hòa nhập với cộng đồng, thiếu gương thanh niên tiêu biểu để noi theo, muốn thu hút sự chú ý của báo chí. Nhưng cũng có người bổ sung một nguyên nhân đơn giản: thanh thiếu niên rỗi rãi do trường học nghỉ đông từ 9-2 đến 17-2!

Trên thực tế, nếu so với cảnh sát tại Mỹ hay Pháp thì cảnh sát Đan Mạch quá hiền, chuyện phân biệt chủng tộc cũng chẳng có gì đáng nói. Đời sống của những gia đình tị nạn hay nhập cư cũng thoải mái do họ đều được cấp các căn hộ đầy đủ tiện nghi cùng chi phí sinh hoạt hằng tháng. Người nhập cư kiếm việc làm cũng không khó do Đan Mạch rất thiếu lao động, từ giản đơn đến kỹ thuật có tay nghề cao. Nhưng có nhiều người trong độ tuổi lao động lại không làm việc vì đủ mọi lý do, mà lý do đơn giản hơn cả là ngồi nhà chơi cũng có tiền ăn tiêu từ trợ cấp xã hội.

Đầu năm 2008, Hiệp hội Công nghiệp Đan Mạch Dansk Industri đã công bố kết quả điều tra chất lượng học tập trong thanh niên trong năm 2007. Các chuyên gia của hiệp hội đã cảnh báo về tình trạng sa sút của học sinh trung học trong các môn khoa học tự nhiên. Hiện tại một số trường đại học Đan Mạch đã lâm vào tình trạng thiếu sinh viên năm thứ nhất, nhất là các ngành như y khoa, kỹ thuật, kinh tế...

Tổ chức Dansk Industri lo ngại rằng với tình hình này Đan Mạch sẽ lâm vào tình trạng khủng hoảng thiếu chuyên gia trong mười năm tới. Có lẽ sự lo lắng này không phải là quá đáng khi mỗi tối qua truyền hình người ta lại thấy cảnh giáo viên, phụ huynh đứng khóc trước những ngôi trường bị đốt trụi!