Hỏi chị sao lo xa vậy, còn đến mấy tháng nữa cơ mà, chị không giấu sự lo lắng: “Nếu không vào được lớp 10 bán trú thì kẹt lắm. Buổi chiều nhà chị không có ai ở nhà lo cho cháu được. Mà để nó ở nhà một mình thì không yên tâm vì nó có biết làm gì đâu, từ trước đến giờ quen được phục vụ từ A đến Z hết rồi”.

Phóng to

Học sinh lớp 5/4 Trường tiểu học Đặng Văn Bất, Q.Thủ Đức đang nhặt lá vàng trong bồn cây do khối lớp mình phụ trách chăm sóc. Đây là một trường tại TP.HCM vẫn còn yêu cầu học sinh trực nhật lớp - Ảnh: H.HG.

2. Đi thăm bếp ăn bán trú của trường mà đứa cháu nội đang học lớp 3, về nhà bác Ba cứ tấm tắc: “Mấy đứa nhỏ bây giờ sướng quá. Buổi sáng đến trường, phòng ốc, bàn ghế đã sạch sẽ tinh tươm, học xong ra vòi nước rửa mặt, rửa tay. Khi vào thức ăn đã dọn sẵn trên bàn, chỉ việc ngồi xuống mà “đánh chén”. Ăn xong đã có người đến dọn, rửa, lau, chùi... Hỏi thằng Tí “ở trường con không phải trực nhật lớp à?”.

Nó ngơ ngác “trực nhật là sao ông?” - “Là quét lớp, quét sân trường, lau bảng... đó”. “Mấy chuyện đó có cô lao công lo, tụi con đâu phải làm”. Kể xong, bác kết luận: “Ngày xưa, tôi bằng tuổi thằng Tí đã biết làm hết mọi việc trong nhà. Thằng Tí nhà tôi ở trường thì có nhân viên lao công, ở nhà thì có người giúp việc. Sướng quá nên nó ỷ lại, phòng riêng của nó ngày chủ nhật như một ổ rác. Kêu dọn dẹp nó bảo “để đó chị Tâm (người giúp việc) dọn”.

3. Tại TP.HCM, hầu hết các trường tiểu học bán trú đều có bảo mẫu để phục vụ cho học sinh ăn uống, ngủ nghỉ; nhân viên lao công quét dọn trường lớp, nhà vệ sinh... Học sinh đến trường chỉ có một nhiệm vụ: học và học.

Theo một cán bộ Sở GD-ĐT TP.HCM: “Cách làm này bắt nguồn từ ý kiến của một số phụ huynh lo ngại về sự quá sức khi bắt các cháu phải quét, lau phòng học. Họ nói rằng con em họ không quen làm những việc đó.Họ đề nghị được đóng tiền để trả lương cho nhân viên lao công. Và nhiều trường đã thực hiện mô hình này mặc dù xét về mặt giáo dục là không tốt. Bởi học sinh sẽ mất kỹ năng tự phục vụ cho chính bản thân mình, mất ý thức giúp đỡ bố mẹ việc nhà...”.

.................................

Ý kiến bạn đọc:

* Đọc bài báo này tôi lại nhớ về thời phổ thông của mình, chính xác hơn là khoảng thời gian tôi học lớp 9. Tôi học lớp 8 tại trường TH cấp 2-3 An Lạc (Bình Tân, TP.HCM), cũng như các em, công việc trực nhật của tôi cũng chỉ đơn giản là giặt giũ khăn lau bảng mà thôi, còn lại đã có các cô chú lao công lo hết. Thế nên ý thức giữ vệ sinh trường lớp rất kém, chỉ đơn giản là sợ bị thầy cô giám thị bắt gặp rồi phạt mà thôi.

Sang lớp 9, tôi chuyển về học tại trường THCS Hồ Văn Long (Bình Tân, TP.HCM). Rất nhiều thay đổi lớn xảy ra, ban đầu làm tôi rất khó chịu vì không quen và cảm giác vô lý. Đầu tiên là việc trực nhật. Trường tôi không rộng lắm, nhưng cây cối thì rất nhiều, lá rụng quanh năm. Mỗi ngày chúng tôi nhặt hết, từ lá cây cho đến rác.

Trường phân công cho mỗi lớp "quản lý" từng khu vực khác nhau, trước giờ vào học thì mỗi lớp phải tự làm sạch khu vực đó. Vậy là, cả lớp cùng bắt tay vào làm, không đùn đẩy. Những hôm mưa gió to, sáng vô lá rụng khắp sân nhưng chúng tôi cố gắng hết sức, vì không ai muốn lớp mất thời gian và bị trừ thi đua cả (kể cả bọn con trai lười nhất lớp), tinh thần trách nhiệm của mỗi cá nhân được thể hiện.

Còn vệ sinh trong lớp thì không cần phải nói, ai nấy nhắc nhau đừng xả rác, lớp lúc nào cũng sạch, thùng rác thì được đổ thường xuyên. Thứ hai, chúng tôi có nhiệm vụ chăm sóc bồn hoa của lớp, từ việc trồng, tưới cây tự bản thân chúng tôi đều làm hết. Các lớp còn thi đua xem bồn hoa lớp nào là đẹp nhất.

Tôi nhớ mãi ngày chúng tôi đi mua hoa, khệ nệ mang vào trường, xới đất lên trồng, làm xong đứa nào cũng tèm lem, kiến cắn sưng cả tay mà miệng vẫn cười toe toét. Rồi khi cây bông dừa cạn của chúng tôi - cái cây nở hoa nhiều nhất trường - chết đi, có đứa đã buồn mà khóc.

Những lúc có bạn nào mang thêm cây từ nhà vào trồng, chúng tôi vui lắm, chăm cây như chăm em bé vậy. Từ đấy, chúng tôi học được bài học yêu thiên nhiên, cây cỏ và trân trọng sức lao động của mình và người khác (vì đẹp thì có đẹp nhưng không ai ngắt hoa lá trong bồn cả, kể cả của lớp khác).

Cuối cùng, trường tôi rất hay tổ chức cho các lớp làm vệ sinh phòng ốc. Điều quan trọng là chúng tôi không làm qua loa cho xong, mà làm rất kỹ. Tôi nhớ có lần thầy giáo nhắc các bạn trai lau quạt sạch trước khi vào tiết thầy, nhưng lớp lao động phó quên, còn các bạn khác cũng không nhắc vì “ngại làm”.

Đến giờ học, thầy bước vào, thấy "hiện trường không thay đổi", thế là lớp phó lao động và các bạn trai đều "được" thầy cho một roi. Vậy mà không một đứa nào đổ tội cho đứa nào. Qua sự việc này, chúng tôi học thêm bài học về tinh thần tự giác, giúp đỡ nhau trong công việc, cùng nhau chịu trách nhiệm.

Sang cấp 3, tôi không còn phải làm những chuyện này nữa. Trường thì đã có các cô lao công quét, cây thì cũng có người tưới, trực nhật thì chỉ quét lớp "sơ sơ" cũng đã nạnh qua nạnh lại, mỗi năm làm vệ sinh toàn trường không được 2 lần... Chức danh lớp phó lao động chỉ để trưng mà thôi.

Lên ĐH, việc trực nhật, dọn vệ sinh... càng không. Sau giờ học, tôi thấy lớp đầy rác vì ai nấy đều nghĩ "có người quét ngay ấy mà, tốn công mang ra thùng rác làm gì?". Chỉ thương các cô lao công vất vả vì bọn sinh viên "không ý thức", không biết trân trong sức lao động của người khác.

Giáo dục thì không thể chỉ có kiến thức là đủ, nhà trường, gia đình còn phải giáo dục cách sống cho học sinh nữa. Những công việc như trực nhật, vệ sinh, làm đẹp cho trường, lớp dù có nhỏ nhưng qua đó học sinh xây dựng những thói quen tốt, không ỷ lại vào người khác, có trách nhiệm với công việc… mà không sách vở nào dạy được.