Phóng to

TT - Vào ngày 23-2 tới, giáo sư Trịnh Thị Minh Hà sẽ nhận giải thưởng Thành tựu trọn đời vì sự nghiệp phê bình nghệ thuật. Đây là giải thưởng thường niên do Trường cao đẳng Hiệp hội nghệ thuật (Boston, Mỹ) trao cho tác giả tiêu biểu nhất tại Mỹ, để biểu dương những thành tựu và cống hiến của họ trong lĩnh vực nghệ thuật.

Người nhận giải còn phải là cá nhân có tác động nhất định đối với lĩnh vực nghệ thuật trong phạm vi nước Mỹ và trên toàn thế giới.

Giáo sư Trịnh Thị Minh Hà sinh năm 1952 tại VN, từng học ở VN và Philippines trước khi di cư đến Mỹ vào năm 1970. Bà đến Paris (Pháp) để sinh sống và dạy học trong hai năm 1974-1975, sau đó giảng dạy tại Nhạc viện Quốc gia Senegal ở Dakar (Senegal) từ năm 1977 - 1980.

Những năm 1980 thật sự là khoảng thời gian tồi tệ trong cuộc đời bà, khi bà trở về Oklahoma (Mỹ) và không thể kiếm được việc làm.

Chính vào thời điểm này, bà làm quen với phim ảnh rồi kết hợp môn nghệ thuật này với những niềm đam mê khác của mình dành cho thi ca, âm nhạc, nghệ thuật thị giác và nhân chủng học.

Bà cũng bắt đầu đến với nghiệp cầm bút. Bà thật sự thấm thía câu “vạn sự khởi đầu nan” khi phải mất đến sáu năm cùng 33 lần bị từ chối để quyển sách Woman, native, other: Writing postcoloniality and feminism (Nữ giới, bản địa và những vấn đề khác: bàn về thời kỳ hậu thuộc địa và chủ nghĩa nữ quyền) được Indiana University Press đồng ý xuất bản vào năm 1989.

Tác phẩm phê bình văn học và văn hóa từng bị từ chối vì lý do “kén độc giả” này không ngờ lại được giới phê bình đánh giá cao và bán chạy đến chóng mặt. Nhiều tác phẩm viết lách và phim ảnh của bà phát hành sau đó đều được mọi người đón nhận nồng nhiệt, đặc biệt là giới sinh viên và học giả.

Đến nay giáo sư Minh Hà đã sở hữu một gia tài đồ sộ các tác phẩm và công trình nghệ thuật, với bảy phim truyện, 10 đầu sách, hơn 30 triển lãm phim cùng một số tác phẩm thơ và âm nhạc khác. Ngoài tiếng Việt, bà còn sử dụng thông thạo tiếng Anh, Pháp, Tây Ban Nha và Đức.

Tiếp xúc với hai nền văn hóa Việt - Pháp trong những năm 1950 - 1960 tại Sài Gòn, bà đã xác định cho mình một thái độ sống “chuyển dịch”. Nói về điều này, bà cho biết: “Dường như tôi chưa bao giờ cảm thấy mình phụ thuộc vào một nhóm, một tầng lớp, một qui tắc hay thậm chí một loại ngôn ngữ nào. Đối với tôi, cuộc sống không chỉ có một mà rất nhiều tâm điểm”.

Hiện bà đang là giáo sư môn nghiên cứu về nữ giới tại Trường đại học California, Berkeley và môn phim ảnh tại Trường đại học San Francisco. Ngoài ra bà còn là giáo sư thỉnh giảng của một số trường đại học danh tiếng như Harvard, Smith, Illinois...