Người ta thường hay đổ thừa cho văn hóa phương Tây. Thật ra phương Tây đã sụp đổ từ lâu nếu không xây dựng được những giá trị rất tích cực để chống đỡ khủng hoảng mấy thế kỷ qua. Ta thường nói "tiếp thu có chọn lọc", nhưng hình như cái đầu lọc nó chạy ngược, nên chỉ thấy những cái xấu của phương Tây lọt vào: lối sống hưởng thụ vật chất, khêu gợi xác thịt...

Khủng hoảng xã hội do phát triển kinh tế, hiện đại hóa đã diễn ra hàng trăm năm trước ở các nước phát triển, và họ đã có nhiều kinh nghiệm ứng phó với cuộc khủng hoảng này. Đó là sự hình thành các ngành khoa học cơ bản và ứng dụng để tác động cụ thể vào các đối tượng xã hội là cá nhân, gia đình, tổ chức. Nếu ta biết đi trước đón đầu mà chữa bệnh bằng những liều thuốc sẵn có thì đỡ biết bao.

Những chuẩn mực xưa là nhằm bảo vệ trẻ trong bối cảnh cũ. Ngày nay, cha mẹ vẫn phải biết bảo vệ mà không "cầm tù” trẻ; tình thương của cha mẹ vẫn cần thiết như thức ăn để trẻ lớn lên, nhưng phải biết cách thương mà không làm con ngạt thở.

Còn ở VN? Đã có nhiều công trình nghiên cứu, bài giảng, dịch vụ tham vấn cho gia đình nhưng còn mang tính rời rạc, lẻ tẻ. Nên cái gọi là "Chiến lược gia đình" của Chính phủ chỉ là cái sườn nằm trên giấy ít ai biết tới. Những người có trách nhiệm tính sao đây?

Giáo dục giới tính hay sức khỏe sinh sản không chỉ là dạy sinh lý hay phòng tránh thai. Giáo dục giới tính còn là giáo dục nhân cách, là dạy người. Chính qua đây bạn trẻ nhận ra giá trị con người, sự khác biệt và bổ sung nhau giữa nam và nữ, tình yêu có trách nhiệm. Ngoài ra, cần giúp các em gái vượt mặc cảm tự ti, nhầm lẫn tình yêu với việc tìm một chỗ dựa, nghĩ rằng phải "cho" để giữ người yêu. Riêng các em trai, phải dạy để các em thoát khỏi tư tưởng phong kiến, biết tôn trọng bạn mình, không lợi dụng lợi thế đàn ông để lạm dụng bạn gái.

Giáo dục trẻ ngày nay không nhằm dạy các em vâng lời ngoan ngoãn mà giúp các em tự chủ, tự lực. Giáo dục kỹ năng sống để các em biết tự chọn lựa, tự quyết định. Nhưng không thể chọn lựa mà thiếu cơ sở là hệ thống giá trị sống phù hợp. Vấn đề giáo dục giá trị sống còn bỏ ngỏ.

Rất mong những "người lớn" ngồi lại với nhau để lên một chương trình hành động ngay!