Phóng to

Hai người bạn VN đang ký tên lên bức ảnh chụp chung với Bác Hồ vào năm 1956 tại VN tặng bạn trẻ - Ảnh: K.A.

TT - Ông Henri Martin và bà Raymonde Dien là hai người đảng viên Đảng Cộng sản Pháp đã từng đứng lên đấu tranh chống lại cuộc chiến phi nghĩa của thực dân Pháp tại VN.

Những ngày này, họ trở lại VN theo lời mời của Liên hiệp Các tổ chức hữu nghị VN để dự ngày quốc khánh của đất nước mà họ luôn mến yêu...

Họ đã đấu tranh cho hòa bình của VN

Không chỉ những bạn trẻ có mặt trong buổi giao lưu cứ trầm trồ khi biết hai người đảng viên Đảng Cộng sản Pháp hôm nay họ gặp lại là những nhân vật đã đi vào những bài học thời niên thiếu của mình.

Một người con gái 17 tuổi đã từng nằm trên đường ray xe lửa để chặn đoàn tàu chở vũ khí và xe tăng sang phục vụ cuộc chiến của thực dân Pháp tại VN. Hay một người lính hải quân Pháp đã rải truyền đơn cho người dân nước Pháp cùng chống lại cuộc chiến phi nghĩa của quân đội Pháp tại VN.

Nhiều bạn trẻ đã thắc mắc: “Chúng cháu được học về gương dũng cảm của chị Raymonde Dien ở chương trình giáo dục công dân lớp 5, tại sao lúc ấy cô chưa biết VN - một đất nước xa xôi - mà vẫn dám đứng lên đấu tranh cho dân tộc chúng cháu?”.

Bà Raymonde Dien chia sẻ: “Cha tôi bị bắt, chị tôi bị đày và anh trai tôi đã bị bắn. Tôi sớm biết cuộc chiến phi nghĩa của quân đội viễn chinh Pháp nên đã đứng dậy đấu tranh. Cuộc chiến diễn ra ở đất nước VN thì nhiều người cũng sẽ rơi vào hoàn cảnh như tôi, sẽ có những cảnh con mất cha, vợ lìa chồng”…

Ông Henri Martin - người lính hải quân của quân đội Pháp năm xưa - kể lại câu chuyện của mình: “Lúc bấy giờ tôi cũng trẻ như các bạn ngồi đây. Tôi cũng đã tham gia quân đội để chống phát xít Đức tại Pháp. Và tôi được cử sang VN để giúp người VN chống phát xít Nhật. Nhưng khi đặt chân đến VN tôi đã nhận ra đây không phải là cuộc chiến chống phát xít Nhật, mà là cuộc chiến tranh của quân đội viễn chinh Pháp diễn ra tại VN.

Đó là cuộc chiến tranh phi nghĩa. Đoàn quân chúng tôi sang VN là quân xâm lược chứ không phải là những người đi bảo vệ nhân dân. Tôi đã tìm cách trở về Pháp phối hợp Đảng Cộng sản Pháp dấy lên phong trào chống cuộc chiến tranh phi nghĩa đó. Tôi hoạt động bí mật để chống chiến tranh và đi phát truyền đơn nêu khẩu hiệu chống chiến tranh. Phong trào lan truyền mạnh mẽ hơn. Tôi bị bắt và tòa án xử 5 năm tù đày”.

Sự kiện của ông đã làm toàn dân Pháp càng phẫn nộ với cuộc chiến chết chóc này. Không chỉ thế, tại hội nghị Paris về VN ông cũng đóng góp nhiều cho việc chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình tại VN (từ 13-5-1968 đến 27-1-1973). Ông đã trở thành người bạn thân thiết với toàn thể nhân dân VN.

Bà Raymonde Dien tâm sự: “Những việc làm của tôi rất nhỏ bé so với những đóng góp lớn lao của nhiều thế hệ VN trong cuộc kháng chiến giành độc lập từ 1939-1945. Tôi sinh ra trong gia đình nghèo. Cha là thợ, mẹ là nông dân. Cha tôi bị phát xít Đức bắt giam bên Áo. 17 tuổi tôi là thư ký đánh máy cho văn phòng Đảng Cộng sản Pháp. Nhiều thông tin về chiến tranh VN được đưa trên Báo Nhân Đạo.

Tôi đã vận động những người công nhân cùng chống lại cuộc chiến tranh bẩn thỉu đó. Một hôm tôi biết có đoàn tàu chở vũ khí, xe tăng sang VN. Tôi đã cùng hàng trăm người đấu tranh, và tại nhà ga Saint Pierre des Corps (thành phố Tours) ngày 23-2-1950 tôi đã nằm dài ra trên đường ray. Đoàn tàu đó dừng lại, chứ không thì hôm nay tôi đã không có mặt với các bạn tại đây.

Sau đó cảnh sát Pháp bắt tôi và dẫn tôi đi giam ở nhà giam Tours... Trước lúc đi tôi nói với chồng rằng tôi đi thăm người bạn và chiều đó tôi đã không về, mãi đến 10 tháng sau tôi mới trở về nhà”.

Ra tù bà tiếp tục tham gia đảng bộ cộng sản địa phương và tích cực tham gia các phong trào đấu tranh của Đảng Cộng sản Pháp trong cuộc đấu tranh tại VN.

Họ tiếp tục cuộc đấu tranh vì công lý

Phóng to

Bà Raymonde Dien bắt tay thăm hỏi các bạn trẻ trong buổi gặp gỡ - Ảnh: K.A.

Năm 1956 hai người có cơ hội đến VN trong đoàn thanh niên cộng sản Pháp được Bác Hồ tiếp. Ông Henri Martin hồ hởi: “Bác là lãnh tụ để lại ấn tượng sâu sắc trong cuộc đời tôi. Bác Hồ là hiện thân tất cả những gì tốt đẹp nhất.

Bác Hồ với nhân dân VN là một, là ý chí quyết tâm khao khát độc lập và ý chí của nhân dân VN không từ nan khó khăn và theo đuổi mục tiêu độc lập của mình.... Lúc đó nước Pháp chuẩn bị tấn công Ai Cập. Tôi quyết định trở về ngay để tiếp tục tham gia chống cuộc chiến tranh phi nghĩa mới. Bác Hồ ủng hộ quyết định của tôi...”.

Riêng bà Raymonde Dien luôn ôm hôn những người bạn Việt: “Tôi sung sướng khi cuộc chiến tranh của Pháp tại VN đã chấm dứt, nhưng không may cho các bạn lại tiếp tục cuộc kháng chiến trường kỳ đối với quân đội Mỹ. Họ đã để lại hậu quả quá lớn bằng chất độc da cam/dioxin hủy diệt. Hiện giờ chúng tôi vẫn đấu tranh để chống lại, tố cáo di hại của chất độc da cam...

Nhân dân VN đang khắc phục hậu quả chiến tranh. Hậu quả nghiêm trọng là hậu quả chất độc da cam. Tháng 3-2005 chúng tôi cùng Hội Hữu nghị Pháp - Việt sẽ tổ chức hội thảo quốc tế về chất độc da cam. Cho đến giờ có nhiều cá nhân và tổ chức đăng ký tham gia với chúng tôi. Tôi rất tự hào là người bạn của VN. Hành động của chúng tôi đòi quyền công bằng cho người dân VN bị nhiễm chất độc da cam đã diễn ra từ nhiều năm qua.

Tại Pháp, nhiều cá nhân, hội đã tham gia cuộc vận động của chúng tôi chống chất độc da cam tại VN. Chúng ta phải đứng lên tố cáo để buộc các công ty phải khắc phục hậu quả khi đã sản xuất ra chất độc để quân đội Mỹ rải xuống mảnh đất của người VN làm ảnh hưởng đến bao thế hệ…”.

Đến VN lần này, hai người như đang trở lại ngôi nhà của mình. Nguyên đại sứ đầu tiên của VN tại Pháp, ông Võ Văn Sung, đã nhấn mạnh: “Hai bạn là người Pháp rất VN”. Có mặt tại buổi giao lưu, cô Trần Tố Nga (nguyên là hiệu trưởng Trường Marie Curie) nói:

“Năm tôi 8 tuổi, mẹ tôi đã nói với tôi tấm gương của ông Henri Martin và bà Raymonde Dien là hai anh hùng dũng cảm đấu tranh cho dân tộc VN, và từ đó hai tấm gương này theo tôi mãi trong cuộc đời. Giờ đây tôi được gặp hai người bằng xương bằng thịt tại đây, tôi rất hạnh phúc và xin phép cho tôi được ôm hôn hai cô chú”.

Ông Võ Văn Sung cho biết: “Phong trào nhân dân Pháp ủng hộ VN chống chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp và Mỹ rất sôi nổi. Tỉ lệ người Pháp ủng hộ chiến tranh của Pháp tại VN vào năm 1947 là 37%, nó đã lùi dần đến tháng 2-1954 chỉ còn 1% ủng hộ, trong khi đó số lượng người Pháp chống cuộc chiến đó lên đến 90% vào giai đoạn chót. Có được sự đấu tranh mạnh mẽ của nhân dân Pháp lúc đó, hai người bạn của chúng ta là tia lửa đầu tiên và giữ ngọn lửa ấy trong suốt cuộc đấu tranh đó”.

Ông Henri Martin đã gửi thông điệp đến các bạn trẻ VN: “Các bạn hôm nay đón tiếp chúng tôi như những người bạn thân thiết. Tình hữu nghị hai nước Việt - Pháp đã có từ rất lâu đời, từ khi tôi chưa chào đời. Từ những năm 1920 khi Bác Hồ là người tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp. Tôi chỉ là người phát triển thêm tình hữu nghị đó”.

Nhiều người đã xúc động: “Chúng ta phải đặt tên VN cho hai người bạn của chúng ta là Hồ Henri Martin và Hồ Raymonde Dien”.