Phóng to

Một góc của thị xã Lào Cai

TT - Ngày 10-11, sự kiện một ngân hàng dữ liệu 6.000 trang văn bản được xây dựng công phu về thị trường Tây Nam Trung Quốc được công bố tại Hà Nội được nhiều doanh nghiệp quan tâm. Lãnh đạo Phòng Thương mại và công nghiệp VN giới thiệu đây là bước khởi đầu cho đại chiến lược mở cửa ngõ một thị trường 300 triệu dân, rộng trên 5 triệu m2 đầy triển vọng phát triển và vốn có rất nhiều “nhân duyên” với VN.

Địa lợi gặp nhân hòa

Theo ông Bùi Quang Vinh, chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, miền Tây Nam Trung Quốc (TQ) gồm 12 tỉnh thành phố với diện tích hơn 5 triệu km2 (chiếm 60% diện tích TQ) và dân số trên 300 triệu người. Đây là khu vực miền núi, nhiều dân tộc, nhiều khu tự trị như Tây Tạng, Tân Cương, Nội Mông, Cam Túc... Trình độ sản xuất và mức sống chưa cao nên khá phù hợp với mặt bằng đời sống tiêu dùng, công nghệ và trình độ thương mại với VN.

Theo ngân hàng dữ liệu trên, TQ dành cho VN chế độ ưu đãi thuế suất thuế nhập khẩu với một số mặt hàng có tiêu chuẩn thương phẩm hàng hóa thông thường sau: thịt lợn, bò, gà, vịt đông lạnh; cao su thiên nhiên, than đá; tôm cá mực đông lạnh; hoa quả tươi, rau tươi; tỏi gừng, lạc nhân; may mặc dệt kim (phụ liệu); chè đen, xanh; chè; thủ công mỹ nghệ; giày dép (phụ liệu); dầu lạc, dầu dừa; tinh dầu; dầu thực vật; hồi, ba kích; quế; bột giặt, xà phòng giặt; thực phẩm chế biến, gia vị; đá xây dựng và đồ da (phụ liệu). Danh mục có kèm theo danh sách, địa chỉ nhiều công ty nhập khẩu của TQ.

Đặc biệt nơi này đang vận hành cuộc cách mạng “Đại khai phá miền Tây” - một trong những chiến lược phát triển kinh tế - xã hội lớn nhất của TQ hiện nay. Mục tiêu của chính sách này là cải thiện đời sống nhân dân, rút ngắn khoảng cách chênh lệch giàu nghèo miền Đông và Tây; mở rộng không gian chính sách, tạo lập một “cực tăng trưởng” mới. Mục tiêu là 10 năm đầu sẽ tăng gấp đôi GDP khu vực này (so với năm 2000) kèm theo hàng loạt chính sách ưu đãi, đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng...

Chính sách này lấy Vân Nam làm cửa, Vân Nam lấy cửa khẩu Hà Khẩu làm cửa mở. Một trong bốn nguyên tắc của “Đại khai phá miền Tây” là kết hợp giữa nguồn lực bên trong và nguồn lực bên ngoài. Trong nguyên tắc này thì quan hệ thương mại, kinh tế với VN để mở rộng ra với Đông Nam Á và thế giới là nội dung trọng yếu.

Ông Nguyễn Ngọc Kim, phó chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, cho biết thêm ở đây có sự gặp gỡ trong chiến lược phát triển, trong chính sách đối ngoại, chính sách ngoại thương của chính phủ hai nước cũng như chính quyền các địa phương liên quan của hai quốc gia. Đó là mở cửa phát triển kinh tế, thắt chặt mối quan hệ hữu hảo hai dân tộc, hai quốc gia; thúc đẩy quan hệ song phương trong chiến lược hội nhập khu vực và quốc tế...

Bên cạnh sự gặp gỡ này là “mối nhân duyên” sẵn có trong quan hệ truyền thống và vị trí địa lý. Cụ thể: cửa khẩu Lào Cai là lối mở ngắn nhất, thuận nhất cho tỉnh Vân Nam nói riêng và khu Tây Nam nói chung để ra các cảng biển, nối với Đông Nam Á và nhiều vùng trên thế giới. Đường sắt từ Côn Minh (thủ phủ Vân Nam) qua Lào Cai ra cảng Hải Phòng dài 850km. Nhưng nếu từ Côn Minh ra cảng nội địa gần nhất bằng đường sắt là Phòng Thành (Quảng Tây) thì mất 1.800km. Đường bộ cũng tương tự. Đây còn là cặp cửa khẩu chung hai nước duy nhất có tất cả các loại hình vận tải (sắp tới có hàng không).

Tuyến đường sắt Côn Minh - Hà Nội - Hải Phòng được người Pháp xây dựng từ năm 1910 và xem là đường xuyên á ngắn nhất, hiệu quả nhất. Tuyến đường thủy qua sông Hồng vào VN cũng hiệu quả nhất cho giao thông và du lịch. Cửa khẩu Lào Cai cũng là nơi duy nhất ở phía Bắc VN nằm trong lòng một thị xã với hệ thống dịch vụ, cơ sở hạ tầng khá phát triển và 10 vạn dân.

Mở ở chính mình

Theo số liệu của UBND tỉnh Lào Cai, năm 2002 kim ngạch xuất nhập khẩu (XNK) cửa khẩu Lào Cai - Hà Khẩu đạt 230 triệu USD. Bốn năm gần đây cửa khẩu này luôn tăng 50-70% kim ngạch XNK. Từ các mặt hàng đơn giản, chế biến thô, nay hàng hóa qua đây đã có hàng vạn chủng loại.

Từ những mối quan hệ tiểu thương, xuất nhập tiểu ngạch, nay đã có hàng ngàn doanh nghiệp lớn nhỏ xa gần của hai nước tham gia buôn bán. Từ những hệ thống dịch vụ ngân hàng, kho bãi, vận chuyển, sinh hoạt... tự phát manh mún, nay hai bên đều có một cơ sở hạ tầng, dịch vụ ngày một phát triển và hiện đại... Nhưng cũng theo đánh giá của cơ quan này, giao thương đôi bên phát triển rất nhanh nhưng tốc độ và kết quả vẫn chưa xứng tầm.

Ngân hàng dữ liệu gồm các nội dung sau: * Thông tin về chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư của Chính phủ VN và của tỉnh Lào Cai; môi trường đầu tư, kinh doanh của tỉnh. * Thông tin về chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư của Chính phủ TQ, của tỉnh Vân Nam và các tỉnh khác thuộc miền Tây Nam TQ; môi trường đầu tư kinh doanh của miền Tây Nam. * Danh mục các doanh nghiệp VN có mối quan hệ làm ăn kinh doanh với TQ. * Danh mục các doanh nghiệp TQ có mối quan hệ làm ăn kinh doanh với VN. * Danh mục các sản phẩm XNK qua các cửa khẩu VN - TQ. * Các đánh giá, bình luận, các dự án, các ưu đãi, các cơ hội đầu tư và kinh doanh tại Lào Cai.

Một nguyên nhân quan trọng đó là qui mô của cửa khẩu Lào Cai quá nhỏ bé. Giải quyết bức xúc trên chính là chiến lược phát triển kinh tế cửa khẩu quốc tế Lào Cai trở thành cửa ngõ giao thương mở ra cả thị trường miền Tây Nam TQ rộng lớn và đầy triển vọng.

Chiến lược này gồm những kế hoạch tổng thể. Trước hết là kế hoạch sáp nhập thị xã Lào Cai với thị xã Cam Đường thành một đô thị loại III và xây dựng thị xã tỉnh lỵ Lào Cai mới. Đề án này đã được Chính phủ phê chuẩn và Bộ Xây dựng quyết định công nhận. Toàn bộ cơ quan hành chính của tỉnh được chuyển lùi 7 km về phía sau.

Trung tâm tỉnh lỵ (gồm hai thị xã và một khu đô thị xen giữa là các cơ quan hành chính) sẽ được xây dựng thành thành phố vào năm 2005. Bên cửa khẩu quốc tế Lào Cai với diện tích 8.000m2 có một trung tâm thương mại cửa khẩu rộng 22.000m2 do Lào Cai và Công ty Biti's xây dựng với ba khối nhà 4 tầng, 11 tầng và 17 tầng để xúc tiến thương mại, cung cấp thông tin cho doanh nghiệp và để thành lập các văn phòng đại diện đôi bên... Tổng đầu tư ở đây là 124 tỉ đồng.

Hàng loạt cải cách về thủ tục hải quan, biên phòng được thực hiện đồng bộ cùng hệ thống vận chuyển hàng hóa, bãi đỗ xe... hiện đại. Nếu khu cửa khẩu là nơi thực hiện những công tác hành chính thương mại theo thông lệ quốc tế thì khu thương mại Kim Thành, rộng 250ha, đối diện với khu kinh tế Thương Thành của Hà Khẩu- Vân Nam, sẽ là một vùng “đệm” cực kỳ thông thoáng và mềm dẻo. Các doanh nghiệp hai nước có thể giới thiệu hàng hóa và buôn bán trực tiếp tại đây mà không phải chịu thuế XNK.

Hệ thống cơ sở hạ tầng sẽ có tầm hiện đại hàng đầu VN. Phía sau các công trình trên là những khu công nghiệp Tằng Loỏng, Đông Phố Mới, Bắc Duyên Hải nhằm khai thác, sản xuất và kinh doanh với cơ chế năng động thông thoáng nhất của Nhà nước và tỉnh Lào Cai ưu đãi. Kèm theo là những chiến lược phát triển du lịch dịch vụ. Tất nhiến song hành sẽ là những chính sách ưu đãi đầu tư, thương mại tối ưu mà UBND tỉnh được quyền ban hành. Tổng đầu tư cho cơ sở hạ tầng toàn khu kinh tế đến 2010 sẽ là 4.500 tỷ đồng được huy động từ nhiều nguồn.