Nhận định của nhà xuất bản và cũng là của nhiều người đọc: "Truyện có những câu từ thiếu sự tôn trọng và gây nhiều hiểu lầm về danh nhân văn hóa Nguyễn Trãi". Với những câu chữ thô vụng, cách đặt dựng tình tiết cẩu thả, tác giả đã làm hình tượng Nguyễn Trãi, Nguyễn Thị Lộ và cả vua Lê vừa bị hạ nhục vừa bị dung tục hóa...

Gần như cùng lúc, trên báo Pháp Luật TP.HCM có bài phản ứng về cuốn sách Quận chúa biệt động (tác giả Đặng Vương Hưng, NXB Công An Nhân Dân). Theo cuốn sách này thì vụ giết tỉnh trưởng Vĩnh Long Khưu Văn Ba - thời chính quyền Ngô Đình Diệm ở miền Nam - là do mỹ nhân kế của bà Đặng Hoàng Ánh, một chiến sĩ biệt động của cách mạng. Một mình bà vào tận dinh tỉnh trưởng dùng sắc đẹp quyến rũ và nổ súng giết chết viên tỉnh trưởng tại đây.

Tuy nhiên, theo lịch sử cách mạng của tỉnh Vĩnh Long (vừa có hội thảo về trận đánh diệt viên tỉnh trưởng này) thì sự việc đã xảy ra hoàn toàn khác hẳn: Khưu Văn Ba bị các chiến sĩ cách mạng phục kích bắn chết trong trận đánh lịch sử cống Cây Sao gần khu trù mật Cái Sơn, ngày 16-6-1960. Tại cuộc hội thảo, đã có nhiều ý kiến đề nghị đưa cuốn Quận chúa biệt động ra trước pháp luật, trả lại sự công bằng cho lịch sử; đồng thời đề nghị Bộ Thông tin - truyền thông thu hồi cuốn sách.

Hai sự kiện lịch sử, một đã có từ ngàn năm và một chỉ mới khoảng 50 năm, khi được viết lại đã bị các tác giả "sáng chế" quá tùy tiện, thoải mái, dẫn đến những sai lầm không thể chấp nhận.

Hai câu chuyện cho thấy người viết - dù có quyền tự do sáng tác đến cỡ nào đi nữa - khi đã đụng đến đề tài lịch sử là phải biết tôn trọng những sự thật không thể chỉnh sửa. Mượn những câu chuyện lịch sử để tha hồ nhào nặn, chế biến thành những cái mới khác hẳn theo ý mình, là điều sẽ không thể được chấp nhận, nếu nó quá sai sự thật hoặc quá phản cảm.

"Nếu anh bắn vào quá khứ bằng súng lục thì tương lai sẽ nã đại bác vào anh!", đại khái ý đó của nhà văn Gamzatôp (Dagestan) một lần nữa cần được nhớ lại, và không chỉ với dân viết lách...

Phóng to Áo Trắng số 34 (ra ngày 15-10-2008) hiện đã có mặt tại các sạp báo. Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này.