Tuy nhiên kết thúc hội nghị, nhiều doanh nghiệp vẫn cảm thấy chưa thật sự thỏa mãn.

Phóng to

Ông Trần Huy Hiền, đại diện Công ty cổ phần Kho vận miền Nam (Sotrans) tại TP.HCM, trao đổi tại hội nghị - Ảnh: Thanh Đạm

Không chỉ nói thẳng, có doanh nghiệp còn đề nghị Bộ Tài chính nên công bằng trong cơ chế xử phạt. Cơ quan thuế, hải quan làm sai, gây thiệt hại cho doanh nghiệp cũng phải bị chế tài.

Ai phạt cơ quan thuế, hải quan?

Bà Trịnh Mỹ Ngọc, chủ tịch hội đồng quản trị Công ty Khải Hoàn, cho biết công ty nhập giấy từ Nhật thông qua văn phòng của công ty tại Hong Kong. Chứng từ, xuất xứ do Phòng Thương mại và công nghiệp Nhật Bản cấp, xuất đi từ cảng Nhật nhưng cơ quan thuế không chấp nhận cho doanh nghiệp hưởng ưu đãi thuế. Công ty gửi văn bản khiếu nại đến nhiều nơi, trong đó có Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) và những nơi này đều khẳng định hải quan sai. Tuy nhiên đến nay đã tám tháng, cơ quan quản lý vẫn bảo lưu quan điểm không thuế ưu đãi.

Bà Ngọc nhận xét nhiều cán bộ thuế, hải quan áp dụng văn bản theo hướng áp đặt, thiệt hại rơi vào doanh nghiệp nhưng từ trước đến nay chưa ai đặt vấn đề xử phạt cơ quan thuế, hải quan. Chưa kể doanh nghiệp rất muốn góp ý nhưng kiến nghị xong thì doanh nghiệp bị hành. Bà kể đã nhiều lần bị chính nhân viên của mình năn nỉ thôi đừng góp ý nữa vì chẳng sửa được gì mà làm ăn còn khó khăn hơn.

Tương tự, ông Trần Huy Hiền, tổng giám đốc Công ty Sotrans, kể câu chuyện dở khóc dở cười về chuyện rắc rối cái tên: doanh nghiệp nhập khẩu gỗ làm nguyên liệu sản xuất, theo quy định đây là mặt hàng khuyến khích nhập khẩu, thuế suất 0%. Do loại gỗ nhập khẩu dịch ra tiếng Việt có đến ba cái tên khác nhau nên hải quan vin vào đó để làm khó doanh nghiệp dù ba mặt hàng này đều thuộc diện ưu đãi thuế suất 0%. Ông Hiền nói sở dĩ xảy ra tình trạng này là do cách hành xử của cơ quan thuế hải quan từ trước đến nay là áp đặt.

Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn thừa nhận trường hợp trên cơ quan hải quan đã quá máy móc “vì đằng nào cũng thuế suất 0% sao lại còn làm khó doanh nghiệp”. Ông Tuấn nói tới đây sẽ xác lập nguyên tắc xử lý chung cho ngành thuế và hải quan trong những trường hợp tương tự tránh trường hợp khó dễ doanh nghiệp.

Thiếu liên thông giữa cơ quan thuế và hải quan

Tại hội nghị, nhiều doanh nghiệp cũng kể khổ do thiếu sự liên thông giữa cơ quan thuế và hải quan. Ông Nguyễn Hà Phương, đại diện Vinamilk, cho biết năm 2005 doanh nghiệp có xuất lô hàng cho Chính phủ Iraq nhưng đến nay chưa nhận được thanh toán. Doanh nghiệp muốn được hoàn thuế, Bộ Tài chính đã giao cho cơ quan thuế và hải quan kiểm tra nhưng đến nay hai cơ quan này vẫn không “nhúc nhích”.

Một trường hợp khác, Bộ Tài chính có văn bản yêu cầu kiểm soát chất lượng hàng nhập khẩu phục vụ tiêu dùng như vệ sinh, chất lượng... Tuy nhiên doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu sản xuất cũng bị kiểm tra như với hàng tiêu dùng khiến hàng hóa ách lại, sản xuất bị đình trệ. Ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn thừa nhận vì có quá nhiều tầng nấc nên giữa cơ quan thuế và hải quan đang thiếu liên thông. Hiện hai cơ quan này vẫn mạnh ai nấy làm mà người chịu khổ là doanh nghiệp. Ông cho biết sẽ yêu cầu hải quan TP.HCM tạo điều kiện cho doanh nghiệp. Nếu hải quan TP.HCM quá máy móc không thực hiện, doanh nghiệp có quyền khiếu nại.

Đá bóng trách nhiệm?

Theo ông Phạm Đức Bình, chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Đồng Nai, năm nào cơ quan kiểm toán nhà nước cũng phối hợp với ngành thuế kiểm tra. Quá trình kiểm tra không ra bất kỳ văn bản nào nhưng sau đó lại ra quyết định truy thu. Không đồng tình, doanh nghiệp không biết gửi văn bản khiếu nại đi đâu. Cơ quan thuế địa phương nói không chịu trách nhiệm, trong khi cơ quan kiểm toán nhà nước lại trực thuộc Quốc hội. Ông ví doanh nghiệp như cá nằm trên thớt, mỗi lần nghe có kiểm toán còn sợ hơn cả cơ quan thuế.

Trả lời doanh nghiệp, ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn thừa nhận tình trạng trên diễn ra thường xuyên và quy trình khiếu nại phức tạp, cần có sự phối hợp ba bên đó là kiểm toán, cơ quan thuế và doanh nghiệp, nhưng quyết định cuối cùng vẫn thuộc về kiểm toán nhà nước. Nhiều doanh nghiệp nhận xét rốt cuộc quả bóng trách nhiệm bị đẩy đưa về đâu và ai đứng ra giải quyết cho doanh nghiệp?

Dù đã được đối thoại trực tiếp tại hội nghị nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thỏa mãn. Tổng giám đốc Công ty xuất nhập khẩu Gia Định mang đến hội nghị bức xúc từ hội nghị năm ngoái: doanh nghiệp mới thành lập trên nguyên tắc sẽ được miễn thuế hai năm và giảm thuế trong ba năm tiếp theo nếu thỏa mãn tỉ lệ xuất khẩu đạt trên 30% tổng doanh thu. Trong thời gian ưu đãi thuế, doanh nghiệp thành lập chi nhánh mới kinh doanh mỹ nghệ, vàng bạc đá quý, hoạt động kinh doanh này được hạch toán riêng.

Tuy nhiên cơ quan thuế không tách bạch doanh thu giữa hai hoạt động trên mà gộp hai hoạt động sản xuất, do hoạt động kinh doanh vàng bạc có doanh thu cao hơn nên cơ quan thuế không tiếp tục ưu đãi thuế cho doanh nghiệp. Do không thỏa mãn với câu trả lời của đại diện Bộ Tài chính nên buổi chiều ông đã cử nhân viên trực tiếp đem văn bản đến chất vấn Bộ Tài chính. Đại diện Bộ Tài chính hứa sẽ xem xét lại vấn đề này cho doanh nghiệp.